نفس نوزاد تنها و تنها به یک ژن بسته است

بهنوش خرم‌روز: وقتی کلمات نوزاد، تولد، زایمان و مانند آن را می‌شنوید،‌ اولین صدایی که در ذهنتان تداعی می‌شود، صدای گریه بلند نوزاد نیست؟ این صدا در حقیقت نویدبخش این است که نوزاد به دنیا آمده می‌تواند نفس بکشد، توانایی که ما همگی داریم و حتی متوجه آن هم نمی‌شویم، ‌اما برای یک نوزاد، ارزش حیاتی دارد. در حقیقت وقتی نوزاد بعد از طی چندین و چند مرحله جورواجور،‌ بالاخره متولد می‌شود، مجبور می‌شود که با یکی از بزرگ‌ترین تغییرات محیطی کل دوران حیاتش روبرو شود؛‌ جابه‌جایی از محیطی پر از مایع به محیطی دارای هوا. سیستمی که تا آن زمان از طریق بدن مادر اکسیژن می‌گرفت و دی‌اکسید کربن دفع می‌کرد از کار می‌افتد و ناگهان ریه‌ها برای اولین بار  ناچار می‌شوند شروع به فعالیت کنند.

اما این که چطور یک نوزاد به این سرعت برای اولین بار شروع به استفاده از سیستم تنفسی خود می‌کند،‌ مدت‌هاست که یک معمای پزشکی است و ذهن محققین را به خود مشغول کرده است. بحثی که در این معما خیلی مهم است، این است که چرا برخی نوزادان نمی‌توانند با محیط جدید سازگار شوند و به واسطه عدم توانایی در تنفس، جان خود را در بدو تولد از دست می‌دهند.

بر اساس گزارش نیوساینتیست، مطالعات جدید نشان می‌دهند که مسئول این سازگاری سریع در بدن نوزاد، یک ژن است. حضور سالم این ژن خاص، تعیین‌کننده ادامه حیات نوزادی است که تازه متولد شده است. پیش از این تصور می‌شد کودکانی که موفق به تنفس نمی‌شوند، در سیستم تنفسی خود، مثلا در ماهیچه‌های تنفسی یا ریه دچار نقص هستند. اما مطالعات جدید نشان داده‌اند که نقص در ژن تی‌شرت 3 (Tshz3) روی سلول‌های مغزی تاثیر می‌گذارد و باعث می‌شود مغز به موقع فرمان لازم برای شروع تنفس را به ماهیچه‌های تنفسی نفرستد. به اعتقاد محققین، سندرم مرگ ناگهانی کودک و سندرم مرگ در گهواره هم به همین ژن وابسته است.  در سندرم مرگ در گهواره، به دلیل قطع ناگهانی تنفس کودک در زمان خواب، نوزاد جان خود را از دست می‌دهد. این سندرم یکی از کابوس‌های نگران‌کننده اغلب والدینی است که کودک نورسیده‌ای دارند.