جای خالی ایدهٔ قدرتمند

در حال‌حاضر آنچه بیش از همه ثبات اجتماعی را تهدید می‌کند، نبود یا ناتوانی در ارائه ایده قدرتمندی است که قادر باشد بیشترین همگرایی و اعتماد را میان طبقات آسیب دیده از اوضاع جاری فراهم کند. چنین ایده‌ای نمی‌تواند چارچوب آمرانه داشته و مشروعیت خود را در انجام روش‌های خشک به سرانجام برساند. به‌عبارت دیگر اراده اصلاحات در اوضاع، پیشاپیش قضاوت عمومی را از نیات مصلحانه در انجام آن می‌طلبد. اگر اعتماد شرط لازم در این باره است، اما ایده مؤثر، شیوه و امکانات اجرای آن شرط کافی خواهد بود. مهمتر اینکه باید چشم‌انداز روشن و مطمئن از وعده‌ها به مردم داده شود. مساله این است که نه تنها بر سر اجرا و ابزار آن هیچ توافق مشترکی وجود ندارد بلکه اساساً ایده روشنی ارائه نشده و یا هنوز فرصت بیان نیافته است. از این‌رو بزرگترین مشکل، تشکیک در داوری نسبت به تلاش‌ها برای عبور از مشکلاتی است که عموم طبقات اجتماعی با آن دست به گریبانند.

اگر قرار است برای ایجاد اعتماد عمومی به برنامه‌های اعلامی، اقدام مؤثر صورت گیرد، نخست باید این تصور در مردم ایجاد شود که تصمیم‌ها تنها به منظور کنترل اوضاع نیست. مدیریت اوضاع امر برتری است که بیش از هر اقدام دیگر به اصلاح داوری عمومی از نیات، شیوه‌ها و نتایج مورد نظر در اجرای برنامه‌ها می‌انجامد.

نابسامانی در بازار سکه و ارز، بی‌ثباتی در قیمت کالاها و اقلام، رکود در بازار کار و... آنهم حتی پیش از شروع دور تازه تحریم‌ها، نشان از نبود ایده‌ای قدرتمند و فراگیر برای مواجهه با دوران کنونی دارد. فقدان این ایده نزد نخبگان یا هنوز ملموس نیست و یا برای ایجاد آن چاره‌اندیشی نشده است. آنچه بیشتر بروز دارد، فرافکنی و اقدام‌های دفعی است که هر اقدام می‌تواند تأثیرات آسیب‌زا بر وجوه دیگر مشکلات داشته باشد.

نخبگان تصمیم‌ساز درصورتی خواهند توانست برای برون رفت از وضع جاری و مدیریت آن به سمت ثبات و چشم‌انداز امید بخش گام بردارند که ابتدا برخوردار از اراده مشترک در این باره باشند. این اراده فارغ از سهم‌خواهی‌های رقیبانی است که همواره با گل‌آلود کردن اوضاع، به صیادی مشغولند. شرط بعدی و اصلی‌تر همانا ایده قدرتمندی است که بتواند اجماع و اعتماد عمومی را در این‌باره به همراه داشته باشد. فرصت برای همگان، حتی سهم خواهان محدود است.