در نوبت قبلی این ستون از لزوم توجه بیش تر به اکران فیلم خارجی نکاتی مطرح شد. در مناسبات سینمایی ما، اکران فیلم خارجی چنان بی سر و صدا انجام می‌شود که کمتر کسی از آن مطلع می‌شود؛ مگر آن که تصادفا از مقابل سالن‌های نمایش‌دهنده آن رد شود و چشمش به پلاکارد یا پوستری در‌این‌باره بیفتد.
در قبال این پرسش که چرا برای فیلم خارجی هیچ تبلیغ یا اطلاع‌رسانی‌ای صورت نمی‌پذیرد چه جوابی می‌توان داد؟ چرا رسانه‌های دیداری و نوشتاری ما آکنده از تبلیغ یخچال و تلویزیون و خمیردندان خارجی باید باشند، ولی نوبت به فیلم خارجی که می‌رسد سکوت حکمفرما می‌شود؟ اگر سیاست‌های جاری نمایش ولو محدود فیلم خارجی را مجاز می‌داند ، آیا سیاست فقدان تبلیغ و اطلاع‌رسانی برای آن خود یک تناقض نیست؟
نوع اکران فیلم خارجی در ساختار سینمای ما چنان است که انگار در کمترین درجه اولویت قرار دارد و برای همین تفاوت چندانی در بود و نبود این وضعیت احساس نمی‌شود. امروزه تماشاگر ایرانی از چه طریق می‌تواند فیلم خارجی ببیند؟
در وهله نخست رسانه سیما بار این مهم را بر عهده دارد. در شبکه‌های نمایش خانگی هم می‌توان تعدادی فیلم خارجی پیدا کرد، اما هستند کسانی هم که به دلایل مختلف - از جمله کنار نیامدن با جرح و تعدیل‌های متعدد فیلم‌ها - از شیوه‌های دیگری که قالب رسمی ندارد برای دسترسی به این آثار استفاده می‌کنند: از دانلود موارد مربوطه در اینترنت گرفته تا تماشای آن دسته از شبکه‌های ماهواره‌ای که فیلم سینمایی نمایش می‌دهند و نهایتا خرید نسخه‌های لوح فشرده این فیلم‌ها که در گوشه و کنار خیابان‌های شهر بساطش پهن می‌شود.
در این جا روی قانونی بودن یا نبودن برخی از شیوه‌های یادشده بحثی نداریم، اما وجه مشترک همه موارد بالا آن است که از طریق دستگاه تلویزیون - یا مونیتور رایانه - قابل رویت هستند. این در حالی است که طبق استانداردهای تولید و پخش فیلم، ماهیت زیبایی شناختی تماشای این محصولات از تلویزیون با سینما به رغم شباهت‌های ماهیتی، بسیار متفاوت است و هر یک مختصات خاص خود را دارند.
تماشای یک فیلم از قاب کوچکی که همراه با رفت و آمدهای اهالی اتاق و صداهای مختلف ایشان و نورهای طبیعی و مصنوعی ساطع از نور آفتاب و نور چراغ است کجا و فیلم دیدن در سالن تاریک و ساکتی که هم نفس با صدها نفر دیگر روی پرده‌ای عریض تصاویر را مشاهده می‌کنی کجا؟ این تفاوت‌ها البته منحصر به مکان فیزیکی تماشای فیلم هم نیست و دامنه‌های آن به تفاوت در اندازه قاب و میزان عمق نماها و حتی نوسان ضرباهنگ درام هم منجر می‌شود.
سیاست‌های متولیان امر در محدود‌سازی نمایش فیلم خارجی از سینما (در کنار کم رغبتی عمومی به تماشای فیلم‌های ایرانی در سالن سینما) بدین نتیجه منجر شده که عموم مردم در ایران ذائقه های بصری/ دراماتیک خود را با مختصات تلویزیونی تنظیم کنند و به تدریج شاخصه‌های هنر سینما را در جایگاه اصلی خود به فراموشی بسپارند که البته چنین ویژگی‌ای آفت اندکی در تعامل هنر و مردم در یک فراگرد معقول و منطقی نیست.
اکنون دیگر مدت‌هاست شکوه و عظمت نمایی از افق روی پرده عریض سینما برای مردم ما معنا و مفهومی ندارد و به تبع آن ابعاد تأویلی این ویژگی نیز مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
ساختارهای زیبایی شناختی تلویزیون در جایگاه خود مهم و معتبر است، اما اگر قرار باشد جایگزینی برای سینما شود ماجرا می‌تواند به تدریج به انحطاط ذوق و شعور سینمایی مردم منجر شود. آیا علائم جدی این انحطاط را هم اکنون نمی توان از برخی رویکردهای توده‌ای به برخی آثار نازل سینمایی و تلویزیونی و ماهواره ای مشاهده کرد؟
نظر شما