مینا علی اسلام
اعلام زمان برای مذاکرات ایران، آمریکا و مدتی که این گفت‌وگوها به طور مشخص به طول خواهد انجامید، یکی از تاکتیک‌های واشنگتن در زمینه‌سازی برای آغاز مذاکرات با ایران است. ضمن آنکه با هرگونه تلاشی که پیرامون مذاکرات احتمالی ایران و آمریکا از قبیل سفرها و دیدارهای دیپلماتیک در منطقه، بررسی دستور کار مذاکرات، اظهار نظر در مورد حذف پیش شرط برای آغاز گفت‌وگوها با تهران، ابراز امیدواری نسبت به نتایج مذاکرات و امثال این صورت می‌گیرد، ماهیت این مذاکرات را بیشتر به واقعیت نزدیک می‌کند.
به نوشته روزنامه صهیونیستی هاآرتص، دنیس راس، مشاور ویژه وزیر امور خارجه آمریکا، گفته است که واشنگتن انتظار دارد مذاکراتش با جمهوری اسلامی ایران از ژوئن و بلافاصله پس از انتخابات ریاست جمهوری ایران آغاز شود. در ادامه گزارش این روزنامه آمده است که آمریکا به احتمال قوی ماه اکتبر را مهلت پایانی برای دور نخست مذاکرات خود با ایران تعیین کرده است.
با این وجود این سؤال به ذهن متبادر می‌شود که چرا و با چه پیش‌فرض‌هایی مقامات آمریکایی دست به تعیین سقف زمانی برای انجام مذاکرات با تهران زده و حتی مدتی را که ممکن است این مذاکرات به طول انجامد پیش‌بینی کرده‌اند؟ دنیس راس چند روز پیش گفته بود که مذاکرات واشنگتن و تهران، چهار تا پنج ماه بیشتر طول نخواهد کشید و آمریکا در پاییز، نتیجه دور اول را سبک و سنگین خواهد کرد تا برای بقیه راه تصمیمات لازم را بگیرد. مذاکرات پی در پی مقامات آمریکایی با سران کشورهای عربی منطقه با هدف اطمینان بخشی به متحدان عربی آمریکا، ابراز نگرانی اسرائیل، اعراب و حتی آمریکاییان از پیچ و خم‌های مذاکرات احتمالی تهران و واشنگتن و خودداری ایران از ابراز هرگونه واکنش رسمی به اظهارات و تصمیمات طرف آمریکایی پیرامون مذاکره، می‌تواند منجر به نتیجه‌ای واحد شود؛ زمینه‌سازی و مقدمه‌چینی برای آغاز هرچه سریعتر این مذاکرات که بی‌تردید تکلیف بسیاری از مسائل را روشن خواهد ساخت.
با این حال نشانه‌های دیگری نیز موجود است که مقدمه‌چینی برای مذاکرات ایران و آمریکا را تصدیق می‌کند. برخی تحلیلگران، سفر دنیس راس و بلافاصله پیش از او رابرت گیتس، وزیر دفاع آمریکا به خاورمیانه، گفت‌وگوی این دو مقام ارشد آمریکایی با سران برخی از کشورهای منطقه را از یک سو، سفر رئیس‌جمهور ایران به سوریه، سفر سخنگوی وزارت خارجه ایران به چند کشور خلیج فارس و چندی پیش از آن، یادداشت‌هایی که رئیس دولت فدرال سوئیس از گفت‌وگو با احمدی‌نژاد به تحریر درآورد مبنی بر اینکه «اگر اوباما بخواهد، می‌تواند دگرگونی در روابط واشنگتن و تهران ایجاد کند و از نظر من هر دیداری باید در همین ماه‌ها انجام شود، چون بعداً مشکل‌تر خواهد شد» از سوی دیگر را نشانه‌هایی پر اهمیت برای این مسئله می‌دانند که تهران و واشنگتن در آستانه آغاز مذاکرات به دنبال فراهم‌سازی زمینه‌ها هستند. در این زمینه‌سازی، طرف آمریکایی درصدد اطمینان بخشیدن به کشورهای عربی است که نگرانند گفت‌وگوی ایران و آمریکا به زیانشان تمام شود. به طور رسمی از برنامه‌های طرف ایرانی برای پاسخ به درخواست مذاکره واشنگتن یا آمادگی تهران برای آغاز این مذاکرات نشانه‌ای در دست نیست اما شاهد گمانه‌زنی‌هایی در ارتباط با رویکردهای مختلف تهران در قبال پیشنهاد مذاکره واشنگتن - به ویژه در آستانه برگزاری دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری - هستیم. با این حال سخنگوی وزارت امور خارجه ایران با مقایسه روابط ایران و کشورهای عربی منطقه و روابط ایران و آمریکا گفت: سی سال است که ایران هیچ ارتباط رسمی با آمریکا ندارد.
نظر شما