به کار گیری نیرو های حق التدریسی از ابتدا کار عبثی بود

سپیده سعیدی :بهم ریختگی و بی نظمی که این روزها در خصوص استخدام نیروهای حق التدریس آموزش و پرورش مشاهده می شود ،حاصل تفکر اشتباهی است که حدود دو دهه پیش به این وزارتخانه آورده شد . وزارت آموزش و پرورش در این مقطع برای پر کردن کلاسهای خود نیروهایی را وارد این مجموعه کرد که قصد استخدام آنها را نداشت واین نیروها  هم از تخصص لازم برای تدریس بر خوردار نبودند . هنوز هم با سپری شدن چند سال و با آنکه مجلس شورای اسلامی اقدام به تصویب قانون برای استخدام این افراد کرده است . بازهم شاهد بروزمشکلاتی در این زمینه هستیم . محمود فرشیدی وزیر سابق وزارت آموزش و پرورش در ابتدای دولت نهم معتقد است . به کار گیری نیرو های حق التدریسی از ابتدا کار عبثی بود . این اقدام به بدنه آموزش و پرورش لطمات بسیاری وارد کرد و اصولا با تحول بنیادین درآموزش و پرورش مغایرت دارد .
ورود نیروهای حق التدریسی به آموزش و پرورش چگونه آغاز شد ؟
زمانی که مسئله باز نشستگی پیش از موعد عده ای از نیروهای نخبه و کارآمد این وزارتخانه مطرح شد .این افراد بی درنگ تقاضای باز نشستگی دادند و متاسفانه وزارتخانه هم با بیشتر این تقاضا ها موافقت کرد . بنابراین ما در آموزش و پرورش شاهد فرار مغز ها و نخبگانی شدیم که نسلها را با دل و جان تربیت می کردند و تحویل جامعه می دادند .افرادی که البته بابازنشسته شدن آنها لطمه دیگری هم به جامعه وارد شد . آنها نیروهای زبده ای بودند که هر شرکت و هر ارگان دیگری طالب آن بود که این افراد کارآمد را جذب کند و به کار گیرد . پس بازار اشتغال را در بیرون از این وزارتخانه اشغال کردند . باید از قبل پیش بینی می کردیم که این وزارتخانه سالی 40 هزار بازنشسته دارد و باید به جای این افراد نیرو به کار گرفته شود .به این ترتیب کلاسها هم در مدارس خالی ماند و برای اداره کلاسها مدیران مجموعه بر آن شدند تا از نیروهای حق التدریسی و فوق برنامه استفاده نمایند . افرادی غیر متخصص که بعد از چند سال فعالیت حق آنها بود که جذب این وزارت خانه شوند . بنابراین به نظر من حق التدریسی ها تبدیل شدند به پدیده ای که باید مشکلات آنها را حل و فصل کرد .
همانطور که می دانید آموزش و پرورش همواره نیاز به نیروهای انسانی دارد . چرا این وزارتخانه برای متخصص شدن این نیروها فعالیت نکرد ؟
مسئله نیروهای حق التدریسی را باید به صورت ریشه ای حل کرد . نه به صورت انعکاسی و انفعالی . من معتقد هستم با توجه به آنکه می دانیم مشکلات از کجا سر چشمه گرفته به عقب بر گردیم وآن را حل نماییم . در این راه نیاز به بررسی عمیق و کندو کاواست . حتی می توان از خود حق التدریسی ها در این راه کمک گرفت .نکته آن است که اگرهمه حق التدریسی ها هم استخدام شوند .بازهم به این مسئله بر می خوریم که این نیرو ها باید کارآزموده و متخصص شوند و از این جهت ما تا کنون فعالیتی انجام نداده ایم . به نظر من هر فردی شایسته معلم شدن نیست . با آنکه آموزش و پرورش با نیروهای زیادی مواجهه هست که استخدام نشده اند و به همین منظور مشکلاتی هم برای این وزارتخانه به وجود آمده ،اما باز هم معتقدم که این وزارتخانه هنوز کمبود نیروهای نخبه و متخصص دارد این به نظر منطقی نیست که سرنوشت و تربیت دانش آموزان را به دست کسانی بدهیم که در حوزه تعلیم و تربیت تخصصی ندارند . آیا می توان معلم را به شیوه آماتوری تربیت کرد و تجربه سر کلاس بودن کافی است. مسلما خیر . به نظر می رسد کمبود بودجه در این وزارتخانه در این وضعیت هم اثر سوء گذاشته است و به همین دلیل است که نمی توانیم این نیرو ها را به عنوان افرادی متخصص وارد کلاسها نماییم .
مجلس در دوره های قبل مصوبه ای داشت که نیروهای حق التدریسی به همین دلایل که عنوان شد جذب نشوند. چرا دوباره این موضوع تکرار شد .
همان طور که گفتید . این مصوبه در دوره های قبل یعنی همان دوره اصلاحات تدوین شد . تا به دلیل متخصص نبودن این نیروها را به کار نگیرند . اما نکته ای در این میان حائز اهمیت است و آن وقت و عمری است که این نیرو ها برای دانش آموزان می گذارند . نمی توان هم نیرو ها را برای کار در نظر گرفت و هم آنها را برای استخدام قبول نداشت و این اقدام خود خواهانه ای است که با بهترین روش می توان ان را حل کرد و آن این است که نیرو های حق التدریسی را در دانشگاه تربیت معلم و نه هیچ دانشگاه دیگری کار‌آزموده کنیم . به کار گیری نیرو های حق التدریسی از ابتدا کار عبسی بود . این اقدام به بدنه آموزش و پرورش لطمات بسیاری وارد کرد .نکته ای دیگری دراین میان باید ذکر می شد آن است که اگر دردوره ای از زمان مجلس لایحه ای را تصویب می کند باید این لایحه تا آخر ادامه یابد . اما تغییراتی که در دولتها و وزارتخانه رخ می دهد حتی این روند  را کند می کند و یا ازبین می برد . مصوبه مجلس در دوره اصلاحات هم شمال همین رویکرد شد .
چگونه می توان هم رضایت معلمان حق التدریسی را در نظر داشت و هم نیروهای متخصص وارد این مجموعه کرد ؟
این روشی را که وزارت آموزش و پرورش پیش گرفته است با آن تحول بنیادین فاصله زیادی دارد . باید برنامه مدون داشته باشیم و صرفا این برنامه برای تربیت نیروهای انسانی این وزارتخانه باشد . باید استاندارد ها را بار دیگر تعریف کنیم و تابع همان استاندارد ها باشیم تخصص معلم را در چهار چوب اش تعریف نماییم . در این رابطه باید بگویم که ما هنوز رویکرد شفاف ،بنیادین و راهبردی نسبت به این مسئله نداریم این در حالی است که من معتقد هستم که باید در این راستا با توجه به توضیحات رهبری راه کارها را هر چه زود تر عملیاتی نماییم . باید در این راستا اهداف بلند مدتی را تبیین کرد .استخدام در آموزش و پرورش فعلی ما مبحثی اقتصادی است و اهمیت فرهنگی و انسان سازی خود را از دست داده است معلمی بهترین شغل است و احادیث و سخنان بسیاری از بزرگان در این رابطه نقل شده است . اما به خاطر کمبود بودجه یا بهتر بگوییم حقوق کارکنان آن هیچ نیروی نخبه ای حاضر به استخدام در این وزارتخانه نیست .یک اتفاق ناخوشایند دیگری هم که در خصوص استخدام افتاده است که من معتقدم اتفاق خطرناکی در این حوزه است آن است که آموزش و پرورش از تربیت نیرو دست کشید در حالی که مراکز تربیت معلم در این خصوص بی نظیر بودند. که امروزه از خدمات این دانشگاه بی بهره هستیم .نیروها باید با شاخصه های مطلوب و ایده آل تربیت شوند و جذب نیرو را غیر از دانشگاه تربیت معلم باید ممنوع سازیم . به نظر می رسد که ارزش تربیت نسل آینده را به دست فراموشی سپرده ایم و حال شاهد این بهم ریختگی  و اشفتگی هستیم .
در جذب نیرو های حق التدریسی اعمال نفوذ در بدنه آموزش و پرورش چه تاثیری داشته است ؟‌
به نظر من اثر مستقیم . نیروهای حق التدریسی را معمولا افرادی وارد آموزش و پرورش کرده اند که از از بدنه این وزارتخانه هستند و این نیرو ها بر اثر اعمال نفوذ آشنایان خود وارد این مجموعه شده اند و یا از محله و از طریق انجمن اولیاء و مربیان به این کار روی آورده اند که بهتر است مجلس در این رابطه هم تبصره ای پیش بینی نماید .