همه مصائب مستقل شدن

به گزارش خبرآنلاین، پنهان شدن دو بخش فیلم کوتاه و مستند در میان ستاره​های بخش سینمای بلند و حرفه​ای جشن سینمای ایران همواره به عنوان آسیبی جدی مطرح بوده است؛​ مشکلی که از سه سال قبل در مورد بخش مستند و از امسال در بخش فیلم​های کوتاه برطرف شده و عرصه مطرح شدن را برای این دو بخش به وجود آورده است.

رسیدن به استقلال و نمایش اهمیت این بخش​ها در سینما (دو بخشی که به دلیل نرسیدن به اکران عمومی همواره مورد غلفت و کم​توجهی عموم بوده​اند) نیازمند همتی بالا از سوی دو صنف فیلم کوتاه و مستندسازان است.

اعضای این دو صنف این روزها سرگرم داوری فیلم​های ارائه شده به دو بخش فیلم کوتاه و مستند چهاردهمین جشن سینمای ایران هستند.

حیدری فاروقی:جنبه نمادین انتخاب مستندها
رامین حیدری فاروقی مستندساز و تهیه​کننده مستند با تاکید براینکه داوری​ مستند در جشن سینمای ایران اهمیت بالایی دارد، درباره این بخش از جشن خانه سینما به خبرآنلاین، گفت:​ «انتخاب برترین​ها در جریان جشن منتقدان خانه سینما بیشتر جنبه نمادین و آیینی دارد، زیرا در جشن​ها و جشنواره​هایی از این دست زمان و مجال کافی برای نشست و نقد و بررسی در مورد آثار و انتقال نقاط قوت و ضعف کارها به کارگردان وجود ندارد.»

او ادامه داد: «بخش مستند جشن سینمای ایران بهانه​ای برای معاشرت بیشتر مستندسازان با یکدیگر است و از آنجا که معمولاً آرا به صورت جداگانه جمع​آوری می​شود گفت​وگوی چندانی در مورد کم و کیف کارها صورت نمی​گیرد. بر این اساس است که معتقدم بیش از هر چیز جوایز این جشن جنبه نمادین دارد و انتخاب​ها لزوماً بر کیفیت کار مستندسازان تاثیر ندارد.»

این عضو هیئت داوری بخش مستند جشن خانه سینما اظهار داشت: «البته در همین شرایط نیز نمی​توان منکر جایگاه و اهمیت بخش مستند جشن سینمای ایران شد. به خصوص بعد از مستقل شدن این بخش از کلیت جشن و برپایی آن به صورت مستقل فعالان عرصه سینمای مستند امکان بیشتری برای بررسی درست کارهایشان به دست می​آورند.»

او ادامه داد: «واقعیتی درباره مستند وجود دارد که موجب شده چندان همانند سینمای داستانی مورد توجه عموم نباشد. فضای عمومی تولید آثار فرهنگی مستند جنبه سرگرمی ندارد و ماهیت آن کار فرهنگی و آموزش و آگاهی​رسانی است. در عمر بیش از 100 ساله سینما و تلویزیون این رسانه‌ها بیشتر به سمت سرگرمی گرایش داشتند؛ در این میان مستند همواره حال و هوایی متفاوت داشته است.»

فاروقی اظهار داشت: «با وجود اهدافی که برای مستند ترسیم شده، اما از آن​جا که یک هنر است باید از تبدیل شدن به یک گزارش تصویری دوری کرد. وقتی به مستندهایی که ساخته می​شود نگاهی می​اندازیم اغلب با این مشکل که فیلم‌ها چالشی برنمی​انگیزند و جسارتی ندارند روبرو می​شویم.»

او گفت: «توجه ویژه به آثاری که جنبه تحقیق را هم به درستی مورد توجه قرار داده​اند و فراتر از گزارش تصویری شده​اند می​تواند در جریان انتخاب​های صنفی مورد توجه قرار بگیرد. از این جنبه داروی​های صنفی می​تواند نقش موثری در جریان پیشرفت سینمای مستند داشته باشد.»

این تهیه​کننده سینمای مستند با اشاره به اینکه صنف تهیه​کنندگان سینمای مستند یکی از اصناف منسجم خانه سینما است، گفت: «صنف تهیه‌کنندگان خانه سینما جزو اصنافی است که همواره هماهنگی و همراهی و همفکری زیادی داشته است. همواره در این صنف تلاش شده علاوه بر استفاده درست از ظرفیت​های موجود، ظرفیت​های تازه​ای نیز به وجود آید.»

او ادامه داد: «یکی از این رویکردها تولید مستند با همراهی تلویزیون است. اخیراً تلویزیون در حوزه پخش مستند فعال​تر ظاهر شده و در این میان مستندسازان نیز می​توانند از طریق صنف وارد عمل شده و کمیت و کیفیت تولیدات را بالاتر ببرند. یکی از آسیب​​هایی که متوجه سینمای مستند بوده، تولید سریع آثار و توجه اندک به بخش تحقیقات است. بحث دیگر ما بازاریابی برای سینمای مستند تا از این طریق نیز زمینه توجه بیشتر به این سینما به وجود آید.»

فاروقی اظهار داشت: «در جریان داوری مستندها طی سالیان به این نتیجه رسیده​ام که اغلب کارهای مهم یا از سوی برخی مستندسازان شناخته شده ساخته می​شوند یا تعدادی مستندساز جوان هر از گاهی کار قابل توجهی ارائه می​دهند. بخش دانشگاهی و صنف می​توانند برای ارتقا بخشیدن به کیفیت تولید مستندسازان وارد عمل شوند. در این میان اگر فضای گسترده​تری برای بحث و گفت​و​گو در مورد تولیدات مستدسازان در جریان جشن خانه سینما و سایر برنامه​های مشابه به وجود آید می​توان انتظار داشت در مورد کیفیت آثار به جایگاه بالاتری دست پیدا کنیم و مشکلات کمتری در این عرصه به وجود آید.»

دهقانپور: سینمای شریف مستند
حمید دهقانپور مدرس دانشگاه و عضو هیئت انتخاب فیلم​​های مستند چهاردهمین جشن خانه سینما درباره انتخاب فیلم​های مستند چهاردهمین جشن سینمای ایران به خبرآنلاین، گفت: «سینمای مستند ایران، سینمایی متفاوت، شریف و تاثیرگذار است، زیرا در این نوع سینما مستندسازان به مسائل و موضوعاتی بی​بدیل،​ نو و جدید نگاه می​کنند که حاصل آن ایجاد جایگاهی ویژه و خاص برای این نوع سینما است.»

او با اشاره به فیلم​هایی که در جریان انتخاب مستندهای جشن سینمای ایران دیده، گفت: «در مدت زمانی نسبتاً طولانی 580 فیلم مستند را تماشا کردیم که فرصت مغتمنی بود برای ارتباط نزدیک با سینمای مستند. فیلم​های مستندی که در این مدت دیدم فرصت را به وجود آورد تا از نزدیک سینمای مستند ایران را دنبال کنم و تازه​ترین محصولات این عرصه را ببینم؛ فرصتی که تصور می​کنم بسیار ارزشمند بود و به هیچ وجه اتلاف وقت نبود.»

دهقانپور درباره تفاوت​های داوری مستند در جشن خانه سینما نسبت به سایر جشنواره​های مستند گفت: «نمی​توان به طور صد درصدی تفاوتی را میان داوری در جشن خانه سینما با سایر جشنواره​ها در نظر گفت، زیرا معمولاً در حوزه سینمای مستند همواره داوری​ها به صورت تخصصی و از سوی افراد صاحب​نظر در این حوزه صورت می​گیرد.»

او ادامه داد: «در بخش مسابقه فیلم​​های داستانی جشن سینمای ایران داوری با سایر جشن​​ها و جشنواره​ها متفاوت است، زیرا تنها در این نوع داوری است که اعضای صنف در مورد کار یکدیگر داوری می​کنند و گزینش آثار از سوی خود سینماگران اتفاق می​افتد.»

او اظهار داشت: «اما در مورد سینمای مستند همواره چنین است که افرادی از میان فعالان این عرصه که اغلب از نزدیک مستندسازی را دنبال می‌کنند، آثار ارائه شده به جشن خانه سینما را مورد داوری قرار می​دهند.»

دهقانپور اظهار امیدواری کرد داوری​های جشن خانه سینما در حوزه سینمای مستند دارای جسارت لازم باشد و گفت: «می​توانیم امیدوار باشیم داوری​ها در این حوزه با جسارت بالایی انجام شود، زیرا وقتی آثار از سوی اعضای صنف مورد ارزیابی قرار می​گیرند، انتظارها برای اعمال نگاه تخصصی​تر بیشتر می​شود.»

او ادامه داد: «با توجه به نتیجه داوری​های جشن سینمای ایران در حوزه مستند طی سال​های اخیر،​ متوجه شده​ایم جشن سینمای ایران همواره رویکرد و تفکر خاص خودش را دارد که حاصل نگاه صنفی به کارها است. با توجه به مدت زمانی که در هیئت انتخاب آثار حضور داشتم،​اصلاً بعید نمی‌دانم​ امسال در جریان داوری​های بخش مستند جشن خانه سینما شاهد انتخاب​های جسورانه و حساب​شده​ای باشیم که بتواند تاثیر مفید و مثبت خود را بر سینمای ایران بگذارد.»

مکری: تکرار سوژه و فضا آفت فیلم کوتاه است
شهرام مکری یکی از داوران بخش فیلم کوتاه جشن خانه سینما تاکید کرد فیلم‌های کوتاه باید تنوع بیشتری داشته باشند.

او درباره فیلم‌های کوتاهی که در این دوره از بخش فیلم کوتاه جشن سینمای ایران مورد داوری قرار گرفته​اند، گفت: «تعدادی از فیلم‌های داستانی که در این دوره از جشن خانه سینما دیده‌‌ام جذاب بوده‌اند، اما به نظر می رسد رویکرد ثابتی در انتخاب فیلم​‌های این بخش وجود داشته​ که این مسئله موجب شده برخی از کارها تکراری به نظر برسند و مشابهت در فضا و سوژه آن​ها وجود داشته باشد.»

او ادامه داد: «بیشتر فیلم‌های کوتاهی که دراین بخش دیدم داستانی مینی‌مال را روایت می‌کنند و ساختارشان بیشتر نزدیک به سینمای مستند است.»

این کارگردان شناخته شده فیلم کوتاه با تاکید براینکه آثار کوتاه داستانی می​توانند تکیه بیشتری به بخش داستانگویی داشته باشند، گفت: «به نظر من فیلم‌های این بخش می‌توانستند متنوع تر و داستانگو‌تر باشند، اما می‌توانم با صراحت اعلام کنم در این دوره سه چهار فیلم جذاب و خوب دیدم که بسیار دوستشان دارم.»

مکری با اشاره به مستقل شدن داوری بخش فیلم کوتاه جشن سینمای ایران گفت: «مستقل شدن بخش فیلم کوتاه از فیلم‌‌های بلند اتفاق خوشایندی است. من ابتدا نگران این مسئله بودم که با مستقل شدن این بخش به صورت بخشی جداگانه ممکن است اعتبار و شأن آن‌ها زیر سئوال رفته و به رویدادی حاشیه‌ای و کم اهمیت بدل شود.»

او همچنین اظهار داشت: «حضور داوران شناخته‌شده و کارگردانان پیشکسوت در زمینه داوری فیلم​های کوتاه موجب اعتبار این بخش می​شود. خوشبختانه امسال حمایت بسیاری ازجانب پیشکسوتان وهنرمندان از بخش فیلم کوتاه شده است. حضور افرادی مانند ناصر تقوایی و عباس گنجوی به عنوان داور در این دوره باعث اعتبار بخشیدن به این بخش شده که جای خوشحالی دارد.»