بنا به دستور رئیس جمهوری در سال 1384 موضوع بدهی سامان نیافته سودان به کشورمان از خط اعتبار کشورها تفکیک و بنابراین 200 میلیون دلار اعتبار به سودان تعلق گرفت که تاکنون حدود 125 میلیون دلار آن صرف امور پروژههای در دست اقدام و صادرات برخی کالاهای فنی و مهندسی و سرمایهای شده است. به نظر میرسد که هدف اصلی این اعتبارات که عبارت است از تنوع بخشی به
پروژه ها، هدفمندی، توزیع منطقی و متوازن ، تحصیل منافع ملی حداکثری ، بحث سرمایه گذاری و بهره وری بهینه از این سرمایه ملی و از همه مهمتر سامان دهی به بدهی معوقه سودان از این فرصت ، نادیده گرفته شده است و چنانچه به موقع و با کنترل و نظارت دستگاههای مختلف تلاشی صورت نگیرد، چه بسا این اعتبار صرف اموری شود که در اولویت نیستند.
همچنین تاکنون 10 دور کمیسیون مشترک اقتصادی تشکیل شده که در آخرین آن در 19 سند همکاری در زمینه های مختلف به امضاء رسید. توافقات و یادداشت تفاهم های موجود و روابط دوستانه دو کشور زمینه ساز فعالیت شرکتهای خصوصی و دولتی کشورمان برای اجرای پروژه و صدور کالا و خدمات فنی و مهندسی و سایر امور در سودان شد .
حجم مبادلات تجاری بین دو کشور نیز براساس آخرین آمار اعلام شده از سوی گمرک سودان در سال 2008 حدود 5/60 میلیون دلار بوده است . طبق آمار گمرک ایران ارزش کل مبادلات تجاری کشورمان با سودان در سال 2008 بیش از 29 میلیون دلار بوده است.
سودان از جمله کشورهایی است که زمینه فعالیت و حضور شرکتهای ایرانی در آن وجود دارد. باتوجه به خط اعتباری تخصیصی و تسهیلات دیگر و مشارکت طرفهای سودانی و جذب منابع مالی خارجی مانند بانک توسعه اسلامی و بانک آفریقا ، شرکتهای دولتی و خصوصی و دیگر موسسات اقتصادی کشورمان میتوانند از نظر اقتصادی بهویژه در امر سرمایهگذاری در این کشور منشاء اثر بوده و موجبات توسعه روابط دو کشور را فراهم کنند. اما آنچه که دارای اهمیت است هدفمندی، اولویت بخشی، تنوع کاری، استفاده بهینه از شرایط و صرف بهینه هزینه با تکیه بر کنترل و نظارت دقیق بر امور و فعالیتها است.
کشور ایران برای استفاده هر چه بیشتر از ظرفیت ها و توانمندی های دو کشور نسبت به ایجاد یک مرکز تجاری در سودان اقدام کرده که این کار به علل فراوانی دارای مزیت و ضروری بوده است و در زیر به تعدادی از آنها اشاره می شود:
- حمایت دولت: تخصیص خط اعتبار ویژه توسط شورای پول و اعتبار با عاملیت بانک توسعه صادرات ایران و یا شرکت سرمایهگذاری خارجی ایران جهت تامین مالی پروژهها و طرحهای قابل اجراء در سطح قاره آفریقا نشان گر توجه خاص دولت برای گسترش روابط اقتصادی، بازرگانی و خدمات فنی و مهندسی بین ایران و قاره زرخیز آفریقا است.
- ارتباطات بانکی: بانک توسعه صادرات ایران با 4 بانک سودانی ارتباطات بانکی دارد.
- کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و سودان: در اجلاسهای مختلف دو کشور موضوع ایجاد مرکز تجاری ایران در سودان مطرح و در تفاهمنامههای دو کشور تاکید شده است.
- ارتباطات: سیستم پست الکترونیکی، تلفن، فاکس براحتی برقرار است.
- حمل و نقل دریایی: هم اکنون خطوط دریایی بین بندرعباس و پورت سودان برقرار است و این خط در مسیر حمل و نقل دریایی ایران به اروپا گرفته است.
- حمل و نقل هوایی: خطوط پرواز شرکتهای متعدد هواپیمایی از تهران به خارطوم وجود دارد و یک مدیر میتواند در حدود 24 ساعت از تهران به خارطوم رفت و برگشت کند.
- دریافت ویزا: برای بازرگانان و فعالان اقتصادی ویزا به راحتی توسط سفارت جمهوری سودان در تهران انجام میشود.
نفت: سودان بتازگی وارد صنعت نفت شده و ایران بیش از یک صد سال در این صنعت حضور دارد و میتواند جایگاه مناسبی در این زمینه در کشور یاد شده داشته باشد.
- کشاورزی: سودان امکانات بسیار بالقوه کشاورزی فراوان دارد و نیاز به تخصص و سرمایه گذاری نهادههای کشاورزی دارد که به خصوص که کل آب رود نیل از این کشور عبور می کند و هر دو کشور در این زمینه میتوانند مکمل یکدیگر باشند.
همچنین سودان دارای یک موقعیت ممتاز استراتژیکی در آفریقا بوده و دارای قوانین امنیت سرمایه گذاری خارجی و تضمین سرمایه گذاری است و سرمایه گذار آزادی ورود و خروج ارز خود را دارد. از سوی دیگر وجود کارگر ماهر و ارزان، سیاست با ثبات اقتصادی و سیاسی و برخورداری از منابع طبیعی فراوان شامل زمینهای کشاورزی آب شیرین، جنگل دام و معادن از دیگر مزیتهای این کشور است.
اما برای افزایش همکاری میان دو کشور باید برخی مشکل ها برطرف شود که یکی از آنها نبود شناخت کافی از توانمندی های و ظرفیت های دو کشور برای فعالان اقتصادی و اطمینان بخشیدن به فعالان اقتصادی دو کشور در رابطه با معاملات بازرگانی سالم و ارایه خدمات پس از فروش است.
متاسفانه وعدههای غیر عملی برای فعالیت اقتصادی و بیتوجهی به مسائل و مشکلات خریدار سودانی توسط بعضی از شرکتهای ایرانی و به همین طریق مشکلاتی که شرکتها و یا تجار سودانی به وجود آوردهاند باعث عدم اطمینان بین فعالان اقتصادی دو کشور شده است و این مرکز ساختار است که بتواند بخشی از این مشکلات را برطرف کند.
این مرکز میتواند برای فعالان اقتصادی ایران در آفریقا کسب اعتبار کرده و افراد و شرکتها را پس از شناسایی و هماهنگیهای لازم برای فعالیتهای اقتصادی، بازرگانی و خدمات فنی و مهندسی ساماندهی کرده و مدیریت حفظ موقعیت صادراتی کشور را در آفریقا انجام دهد.
جایگاه مرکز تجاری ایران در سودان
پس از چندین سال ممارست و هماهنگیهای لازم توسط اتاق ایران و کمک سازمان توسعه تجارت ایران اعضاء علاقمند به عنوان سهامدار مشخص شده و شرکت سرمایهگذاری مرکز تجاری ایران سودان تشکیل و به ثبت رسید.
پس از ثبت شرکت تاکنون با گفت و گوها و مکاتبات با مقامات سودانی وزیر برنامهریزی و عمرانی ایالت خارطوم و حضور فعال در کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و سودان یک قطعه زمین برای ایجاد مرکز تجاری ایران در سودان از طرف وزیر برنامهریزی و عمرانی ایالت خارطوم برای مرکز تجاری ایران تخصیص داده شد.
امروز یکی از زیر ساختارهای لازم برای فعالیت فعالان اقتصادی توانمند در شرق آفریقا آماده شده و این مرکز امیدوار است که با همکاری فعالان اقتصادی علاقهمند و توانمند برای حضور در آفریقا بنابر شرایط محیط بازار، انتظارت تجار، بازرگانان و گروه های خدمات فنی و مهندسی بتواند خدمات مختلفی از جمله معرفی فرصت های سرمایه گذاری، تهیه بانک اطلاعات «صادرکنندگان- تولیدکنندگان- شرکتهای دو کشور»، زمینه سازی برای ورود به حضور در مناقصه ها و مزایده ها، جذب نیروی کار «فنی - مهندسی و کارگری»، کمک به حضور در مناقصه ها و مزایده ها، بازاریابی محصولات تجاری، آشنا کردن بازرگانان با مقرارت تجار، ارایه گزارشات تحلیلی وقایع و تحولات اقتصادی سودان و سایر کشورهای عضو comes و پیگیری موافقت نامه ها و قراردادهای تجاری واقتصادی را ارایه دهد.
- نایب رییس شورای همکاری های اقتصادی ایران و آفریقا
نظر شما