در تاریخ هر کشوری می توان با حوادثی و وقایعی روبرو شد که شناسایی زمینه ها و عوامل موثر بر آن بسیار مشکل و پیچیده می باشد.
حادثه یازدهم سپتامبر هم یکی از همین حوادث است که تاثیر بسیار مهمی بر الگوی نقش آفرینی آمریکا در سطح نظام بین الملل ایفا کرد و به زمینه ای برای بروز روندهای جدیدی در صحنه ی بین المللی هم تبدیل شد.
به نظر می رسد که به جای تاکید بر علل بروز این حادثه، باید بیشتر بر پی آمدهای آن از بعد «چگونگی مدیریت بحران» از سوی رهبران ایالات متحده متمرکز شد. به عبارت دیگر، نکته این است که تصمیم گیرندگان این دولت به چه نحوی توانستند این «تهدید» منحصر به فرد را به نوعی «فرصت» برای تحریک احساسات نوعدوستانه در سراسر دنیا به ویژه میان رقبای تاریخی خود (مانند اروپا و روسیه) تبدیل کرده و در سایه ی این فضای روانی، شرایط مورد نیاز برای توسعه طلبی در دیگر نقاط دنیا را فراهم کنند.
مطلب دیگر به تاثیر این روند توسعه طلبانه بر منافع امنیتی ایران مربوط می شود، تاثیری که از یک سو به بروز کانون های نوین تهدید در محیط امنیتی کشور منجر شد، که در راس آن باید به تهدیدهای سخت و نرم افزاری حاصل از حضور امریکا در محیط امنیتی (منطقه ای) ایران اشاره کرد.
اما از سوی دیگر، استیلا طلبی ایالات متحده بر محور آموزه ی «مبارزه با تروریسم» فرصت های خاصی را نیز در اختار ایران قرار داد، که مهمترین آن حذف رژیم صدام در کنار برچیده شدن حاکمیت طالبان در مرزهای شرقی کشور می باشد؛ آنچه که در نهایت به تقویت نقش منطقه ای ایران منجر شد.
به عنوان کلام آخر، هرچند بازخوانی پرونده یازدهم سپتامبر از زاویه مقوله «دیپلماسی رسانه ای» ایران در سازمان ملل می تواند قابل تامل باشد، اما در کنار و حتی فراتر از این قبیل رویکرد، باید به سمت بسترسازی با هدف واکاوی از ابعاد گوناگون این واقعه رهنمون شد تا از رهگذر آن، فضای علمی مناسب تری برای هدایت نظام تصمیم سازی کشور خاصه در جهت مقابله با تهدیدات سخت و نرم افزاری فراهم شود.
استادیار روابط بین الملل، دانشگاه فردوسی مشهد
نظر شما