گاز طبیعی مانند دیگر سوختهای فسیلی حاصل تجزیه دور از هوای موجودات باستانی است. سوزاندن گاز طبیعی ما را گرم میکند، اما زمانیکه همین گاز از شکاف چاهها یا یخهای قطبی خارج میشود، میتواند کل سیاره را گرم کند.
حباب آتشزا: در سرتاسر دریاچههای مناطق گرم شده قطب شمال، گاز متان در حال خارج شدن و قلقل کردن است. در این تصویر کتی والتر آنتونی (نفر سمت راست) بوم شناس، حباب بزرگی را که در یک دریاچه یخزده به دام افتاده است آتش زده است.
گاز کهربایی: شیره یک گیاه دو موریانه را در خود غرق کرده و سپس تبدیل به کهربا شده است. جالب اینجاست که در این کهربا، گاز متانی که در حال خارج شدن از بدن موریانه سمت چپ بوده است نیز حفظ شده است. موریانهها و باکتریهای هاضم چوب ساکن در دل و روده آنها، سالانه میلیونها تن گاز متان آزاد میکنند.
بمب یا سوخت؟: آیا نمونه ساخته شده «پروژه گاز آبدار» سازمان نقشهبرداری آمریکا، سوختی متعلق به آینده است و یا یک بمب آب و هوایی است؟ یک توده هیدرات متان یخمانند در دمای اتاق و فشار سطح دریا ذوب میشود، و گاز قابل اشتعال درون خود را آزاد میکند. این ماده تنها زیر فشار سطح دریا و یا زیر لایههای همیشه منجمد قطب شمال پایدار است؛ جاییکه ذخایر بیپایانی از آن وجود دارد.
پودر متان: بالن کوچک سمت چپ به اندازه بالن بزرگتر سمت راست حاوی گاز متان است؛ فقط به جای اینکه گاز باشد، به صورت پودر است. این پودر که شکلی از هیدرات متان است، توسط محققان دانشگاه لیورپول ساخته شده است. آنها گمان میکنند که این کار میتواند روش مناسبی برای ذخیرهسازی و انتقال گاز طبیعی باشد.
چاه آبی: خطوط آبیرنگ این نقشه سهبعدی نشانگر چاههای گاز سنگ رسی است. این نقشه که با استفاده از اطلاعات لرزهنگاری تهیه شده است، به دانشمندان مستقر در دفتر مرکزی شرکت Chesapeake Energy شهر اوکلاهاما کمک میکند تا بهترین نقطه را برای حفاری انتخاب کنند. یک چاه معمولی حدود 2.5 کیلومتر به درون زمین فرو میرود، و سپس درون لایههای رسی به صورت افقی در میآید.
سنگ گازدار: لایههای رسی شکننده منبسط میشوند و ترک میخورند، و بخشی از آنها توسط مته نمونهبردار از هزاران متر پایینتر به سطح زمین آورده میشود. نمونهای که در این عکس میبینید حدود 5 سانتیمتر عرض دارد. لکههای سفیدرنگ بلورهای نمک هستند که از یک دریای باستانی به جای مانده است؛ جاییکه لایههای رسی شکل گرفتهاند. برای خرد کردن لایههای رسی زیرزمینی و جمعآوری گاز به دام افتاده در آنها، شرکتهای گازی میلیونها لیتر مایعات حفاری را به داخل چاه پمپ میکنند.
آب آتشگیر: از شیر آب منزل شری وارگسون چنان حجمی از گاز متان خارج میشود که میتوان آن را همانند یک اجاق گاز روشن کرد. به گفته وی این آلودگی از زمانی آغاز شد که شرکت Chesapeake Energy حفاری را در مزرعه وی در پنسیلوانیا آغاز کرد. شرکت مسئولیت خود را در این زمینه انکار میکند، اما وارگسون میگوید: «من در تمام طول سال سه پنجره خانه را باز میگذارم تا منفجر نشویم!»
روده به جای سوخت: شرکت Kristianstad در سوئد قصد دارد تا خود را تمام و کمال از قید انرژی فسیلی رها سازد. این شرکت قصد دارد این کار را عمدتا با استخراج بیوگاز سرشار از متان از لاشه خوک، دور ریز غذاهای خانگی و سایر زبالهها تهیه کند.
بیوگاز به جای گازوئیل: شرکت Kristianstad از بیوگاز برای تولید الکتریسیته، ایجاد گرما، سوخت خودروها، کامیونهای حمل زباله شهرداری و اتوبوسها استفاده میکند. دو پالایشگاه این شرکت، سالیانه سوخت زیستی کافی را برای جایگزینی 1.1 میلیون گالن گازوئیل فراهم میکند.
راکتور غارمانند: زمانیکه راکتور بیوگاز غارمانند شرکت Kristianstad کاملا پر است، حاوی 1.6 میلیون گالن لجن است که عمدتا شامل امعاء و احشاء دامهایی مانند خوک است که از کشتارگاههای محلی تامین میشود. همزنهای پروانهای این راکتور با جابجایی پسماندهای آلی، هضم آن را برای میکروبها آسان می کنند و طی این پروسه متان تولید میشود.
آروغ گازدار: هیچ آروغ گازداری در مرکز تحقیقات غذایی Teagasc ایرلند ثبت نشده باقی نمیماند. ماتیو دایتون محقق میگوید: «گاوها محفظههای تخمیر پادار هستند.» اما افزودن چربی به رژیم غذایی آنها میتواند انتشار وحشتناک گاز متان معده آنها را کاهش دهد.
دریاچه متان: آغاز یخ زدن دریاچهای در آلاسکا باعث به دام افتادن گاز متانی میشود که تمام طول تابستان از لجنهای اعماق آن خارج میشود. در فصل بهار و با گرم شدن هوا، این گاز آزاد میشود. با ذوب شدن لایههای همیشه یخزده، دریاچههای جدید در سراسر قطب شمال شکل میگیرند.
منبع: نشنال جئوگرافیک – ترجمه: محمود حاجزمان
نظر شما