بازخوانیِ توسعه‌ و توسعه نیافتگی به قصد گشایش راه و طرحی نو

فراخوان داوری اردکانی برای نقد اندیشه هایش در باره توسعه / گروه‌های با نفوذی با تجدد به شدت مخالفند / توسعه‌نیافتگی گم شدن در بیابان فنا است

اخبار اندیشهرضا داوری اردکانی نوشت:‌توسعه و توسعه‌‎نیافتگی به جهان جدید تعلق دارد. جهان‌های قدیم نه توسعه‌یافته بودند نه توسعه‌نیافته و هر جهانی به راه خود می‌رفت و خرد خاص خود داشت. اکنون دو وضع وجود دارد: توسعه‌یافتگی و توسعه‌نیافتگی که این یک وضع بدی است که با درک و فهم وضع جهان و شرایط و امکان‌های زمان بیگانه است و از آن بیرون باید رفت که متاسفانه راه بیرون رفتن را به آسانی نمی‌توان یافت. اما اگر راه پیدا شود، پیمودنش چندان دشوار نیست. من به گشایش این راه فکر کرده‌ام و این مساله‌ای بزرگ و کاری صعب است.

از «روایت زوال» تا «سیاست امید»؛ تحلیلی بر کتاب «چگونه به آبادانی ایران فکر کنیم؟» اثر علی میرسپاسی (دین آنلاین)

روایت علی میرسپاسی در نقد جسورانه جواد طباطبایی و صادق زیباکلام / بازخوانی طرحی نو برای آبادانی ایران / بزرگترین خطر نه تحریم که فقر "تخیل" است

اخبار اندیشه پیامِ نهاییِ میرسپاسی در گوشِ نسلِ خسته اما جستجوگرِ امروز چنین طنین‌انداز می‌شود: تاریخِ ما، تاریخِ شکست‌های پیاپی نیست؛ این روایتی است که زوال‌اندیشان برای ما ساخته‌اند. تاریخِ ما، تاریخِ تلاش‌های شرافتمندانه‌ای چون دارالفنون و مشروطه است. امروز، وظیفه‌ ما تکرارِ ناله‌ «چرا عقب ماندیم» نیست. وظیفه‌ ما پاسخ به این پرسش است: «چگونه خانه‌مان را دوباره قابلِ سکونت کنیم؟». پاسخ در بازگشت به عقلانیتِ طالب‌اف، جسارتِ غزالی و افقِ گشوده‌ مشروطه است. پاسخ، در مفهومِ «آبادانی» نهفته است: ساختن، حتی در میانه‌ ویرانی.

نقدی پیرامون برخی ایده‌های مهم نئولیبرالیسم

شبحِ ترسناک هایک در بازارِ بی‌رحم / "نظم خودجوش" نقابی برای پنهان کردنِ دستِ قدرتمندان / غرب از کینز بهره می برد و هایک را به همسایگان تحمیل می کند

اخبار اندیشهیکی از وظایف دولت به‌عنوان سیاست‌گذار باید هدایت تولید و حتی مصرف در جامعه باشد. امروزه در تمام اقتصادهای توسعه‌یافتۀ دنیا نیز این موضوع دقیقاً وجود دارد و یارانۀ دولت‌ها به محصولاتی چون محصولات لبنی، آموزشی، درمانی و... که دارای اکسترنالیتی مثبت بوده تعلق می‌گیرد و تعرفه‌ها و مالیات‌های سنگین بر محصولاتی چون مواد دخانی، نوشابه‌های گازدار یا فعالیت‌های اقتصادی مخرب محیط زیست و... تعلق می‌گیرد؛ موضوعی که در تضاد کامل با تفکرات هایک است.

بازخوانی «نگاهی به سیر و سرانجام فلسفه و کلام اسلامی»

چرا نبوغ فیلسوفان مسلمان به تولد علوم مدرن نینجامید؟ / از یونان‌زدگی تا انزوا / احساس بی نیازی فلسفه و عرفان از تجربه و علوم جدید

اخبار اندیشهعمر سرافرازی فلسفه با همه هم‌ساز شدنش با مبانی شرع و ایمان کوتاه بود، چون همان کلام اسلامی با آمیخته شدن به عرفان الهی حکمت متعالی والایی از وجودشناسی عرضه داشت که حکیمان متأخر را از هرگونه رویکرد به علوم تجربی و معرفت‌شناسی جدید بی‌نیاز می‌کرد...کاظمی‌موسوی روایت خود را از نسبت ایمان و عقل آغاز می‌کند. به‌زعم او، تفکر اسلامی با «ایمان‌ورزی حاد» آغاز شد که در محیطی چندتمدنی شکل گرفت و ناگزیر در تماس با میراث یونانی، ایرانی و دیگر سنت‌ها قرار گرفت. ورود منطق صوری و مابعدالطبیعه یونانی به جهان اسلام، تنها یک ترجمه فنی نبود، بلکه تغییری بنیادین در شیوه اندیشیدن درباره جهان، خدا و انسان ایجاد کرد. فلسفه، به‌سرعت به «مادر علوم اسلامی» بدل شد و حتی علم کلام نیز ناگزیر از فلسفی شدن گردید.

گفت و گو جوانان با علامه طباطبایی در باره زیست بدون گناه

اخبار اندیشه ایشان (علامه طباطبایی) با این نگاه واقع‌گرایانه با هوشمندی به مخاطبین جوان خود می‌گوید که اگرچه تقلا برای بهبود فضیلت است اما خود را آنگونه که هستند بپذیرند و بدانند پختگی حاصل تجربه‌های توام با آزمون خطاست و کسی که خود خطاکار بوده نمی‌تواند با تکیه به تجربیات کنونی خود به آنها احساس بد غرقه بودن در گناه را تحمیل کند.

در جشن ۱۲۶ سالگی تاسیس مدرسه علوم سیاسی مطرح شد

روایتی از ۱۲۶ سال نبرد علوم سیاسی با "سلطه ایدئولوژی" / چرا مادرِ علوم در ایران به تربیت دیپلمات‌های بی‌اختیار و فارغ‌التحصیلان بی‌بازار رسید؟

اخبار اندیشهعباس شیری در جشن 126 سالگی مدرسه علوم سیاسی گفت: «قانون گاهی اوقات عامل اصلی مشکلات کشور است. قانون نیاز به بازتعریف پارادایمی دارد و ابزاری است که صاحبان قدرت در جامعه به‌وسیله آن، ‌چیزی که می‌خواهند را به اجرا درمی‌آورند. تصور نکنید که قانون‌گرایی در یک کشور به افزایش عدالت و آزادی منجر می‌شود زیرا قانون تابع اراده حاکمان است».

به بهانه لغوشدن شب دکتر جواد طباطبایی در دانشگاه تهران

اخبار اندیشهدر روزهای گذشته کانون ایران‌شناسی دانشجویان دانشگاه تهران با همکاری مجله بخارا برنامه‌ای تحت عنوان «شب هشتادسالگی سیدجواد طباطبایی» تدارک دید و قرار بود در این برنامه شماری از استادان و همکاران سابق استاد و گروهی از پژوهشگران به مناسبت هشتادسالگی جواد طباطبایی در سالن فردوسی دانشگاه تهران و همراه علاقه‌مندان به جواد طباطبایی گرد هم آیند و ساعاتی به بزرگداشت و بررسی و ارزیابی آثار سیدجواد طباطبایی پرداخته شود. گویا تمام مجوزهای لازم هم گرفته شده بود و دانشگاه با اجرای برنامه موافقت کرده بود اما یک روز مانده به برگزاری برنامه اعلام شد که نهادهای غیردانشگاهی دولتی با اجرای برنامه مخالفت کرده و برنامه «شب جواد طباطبایی» لغو شد.

دیدگاه های ۱۰ فیلسوف و جامعه شناس در باره «اندیشه و هویت ایرانی» / ایران؛ افق تلاقیِ خرد و هنر / فراخوان فیلسوفان برای بازگشتِ فلسفه به متن زندگی

اخبار اندیشهدر همایش روز ملی فلسفه که با حضور استادان برجسته فلسفه، حکمت و فرهنگ ایران برگزار شد، بیش از ده سخنران به بررسی نسبت میان اندیشه ایرانی، هویت ملی و نقش فلسفه در زندگی اجتماعی پرداختند. از تحلیل حکمت ایرانی و فلسفه اشراقی سهروردی تا بازخوانی فلسفه سیاسی و مفهوم اسلام ایرانی از دیدگاه هانری کربن، این همایش تلاش کرد پیوند میان سنت فلسفی، تجربه تاریخی و چالش‌های معاصر ایران را روشن سازد و نشان دهد که فلسفه ایرانی نه تنها نظریه‌پردازی، بلکه ابزاری برای فهم و سامان‌دهی زندگی جمعی است.

در نشستی به مناسبت هفته پژوهش به بحث گذاشته شد

پژوهش، موتور نوآوری و رشد اقتصادی است / هزینه یک پژوهش خوب، به‌ مراتب کمتر از هزینه یک سیاست نادرست است / پژوهش زیرساخت تصمیم‌گیری عقلانی است

اخبار اندیشهذاکرصالحی در باره پژوهش مسئولانه در دانشگاه نسل ۵+ گفت:«این نوع پژوهش، پیش‌بینی‌نگر، انعکاسی، شمول‌گرا و پاسخگو است. پژوهش، پیش از وقوع بحران وارد عمل می‌شود، پیامدهای اجتماعی سیاست‌ها را شبیه‌سازی می‌کند و در برابر جامعه به ‌صورت بلادرنگ پاسخگو است. در صورت تعامل درست با فناوری هوش ‌مصنوعی، می‌توان پژوهش را عادلانه‌تر، مشارکتی‌تر و کم‌ریسک‌تر کرد و حتی امکان ارزیابی اخلاقی و اجتماعی پروژه‌ها را پیش از اجرا فراهم آورد.

دکتر سروش پساهجرت

اخبار اندیشهنکته دیگر در هجرت دکتر سروش، ارتباط او با جامعه ایرانیان خارج از کشور بوده است. او توانست بجای متصل شدن به شبکه ایرانیان با رفتارهای Extreme به شبکه ای از ایرانیانی متصل شود که جلسات شرح و تفسیر مولوی، غزالی، اقبال لاهوری، سعدی   و… را مقدم بر منازعات بی‌پایانِ سیاسی می دانستند. او با جریانی از خردورزی در جامعه ایرانیان مقیم آمریکا مرتبط شد.

حراست مردم از مردم

اخبار اندیشهچرخه تاریخی و تکرار شونده دمکراسی‌خواهی منتهی به استبداد، به پایان رسیده است. یکسوی میدان بازی‌سازی‌های کلان است که به سمت و سوی خطرناکی پیش می‌رود. سوی دیگر بازی‌سازی‌های خرد است که مضمونش حراست مردم از مردم است. سودای بی‌سرانجام حکومت مردم بر مردم، اینک به حمایت مردم از مردم انجامیده است. مسیر دشواری پیش رو وجود دارد. فهم تازه، سخن تازه، بازیگران تازه و الگوهای ارتباطی تازه می‌طلبد. اگر هوادار اسلام هستیم یا ایران یا هر نام هویت بخش دیگر، باید بپرسیم چه کمکی به این فرایند می‌کنند.  

تحلیلی امیدبخش از وضعیت اجتماعی ایران

فراستخواه: زمان رخداد و لحظه‌های بزنگاه ایران رسیده/ جامعه در حال بازتعریف خود / آمادگی برای گفت و گو و مشارکت؛ مردم انتظار تامین حقوق اجتماعی دارند

اخبار اندیشه«زمان رخدادی» ایران است که زمان بزنگاه‌ها و لحظه‌هاست در ایران مقیاس‌های گوناگونی از زمان جریان دارد؛ از زمان وجودی و هستی‌شناختی تا زمان‌های تاریخی و رخدادی. در مقیاس کلان، جامعه‌ای دیرنده و کهنسال را می‌بینیم که «نبوغ بقا» و «میل به ماندن» دارد. مهم‌تر از همه، «زمان رخدادی» ایران است که زمان بزنگاه‌ها و لحظه‌هاست؛ جایی که جامعه در مؤمنتوم‌ها و اقتران‌های ملتَهم شکل می‌گیرد. وقتی از منظر «پویایی‌شناسی سیستم‌های اجتماعی» به وضعیت اجتماعی ایران می‌نگریم، جامعه ما تنها مجموعه‌ای از وضعیت‌ها یا «متغیرهای حالت» نیست، بلکه از «متغیرهای جریان» نیز تشکیل شده است؛ جامعه‌ای که همواره در حرکت و زایش است.

در نشست «دموکراسی و توسعه» با حضور جواد اطاعلت و مسعود نیلی تشریح شد

نیلی: مدل توسعه اقتصادی و سیاسی کشورهای آمریکای شمالی و اروپا تکرار پذیر نیست / اطاعت: الگوی چینی توسعه برای ایران قابل تکرار نیست

اخبار اندیشه  در نشستی با عنوان «دموکراسی و توسعه» که با حضور مسعود نیلی، اقتصاددان و جواد اطاعت، استاد دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد، ریشه‌ها و الزامات «رشد حداقلی پایدار» در اقتصاد ایران مورد بررسی قرار گرفت. نیلی گفت که کشورهای آمریکای شمالی و اروپا، که هم به توسعه اقتصادی رسیده‌اند و هم به توسعه سیاسی و دموکراسی، مدل‌هایی دارند که تکرارپذیر نیستند.... اطاعت نیز با اشاره به تجربه تاریخی ایران تاکید کرد که الگوی چینی توسعه برای ایران قابل تکرار نیست.

بدانید نسل زد و آلفا با زور و نصیحت میانه ای ندارند / پایان عصرکنترل، و آغاز دوره استقلال/ نقشه راه "شهیندخت خوارزمی" برای ترمیم گسست نسلی در خانواده

اخبار اندیشهبدون این‌گونه آمادگی و آگاهی، هم کودک در فضایی نامناسب رشد خواهد کرد و هم پدر و مادر در چنبره مشکلاتی گرفتار خواهند شد که ریشه در عدم شناخت دارد. به یاد جمله‌ای از الوین تافلر افتادم که در دهه ۱۹۷۰ در کتاب شوک آینده بیان کرد: اگر خود و کودکانمان را برای ورود به آینده‌ای متفاوت با امروز آماده نسازیم، انگار فضانوردی را بدون تجهیزات و لباس و آموزش‌های مناسب و... به فضا پرتاب کرده‌ایم... شکاف نسلی، واقعیتی است انکارناپذیر. همواره وجود داشته است، اما پیش از انقلاب دیجیتال، سرعت گسترش آن کند بود. از نسل‌ ماقبل زد این شکاف افزایش یافت و برای پدران و مادران نسل y، به شوک آگاهی تبدیل شد، اما با ورود نسل زد به میدان، شکاف آنچنان عمیق‌تر شد که برخی از گسست نسلی سخن می‌گویند...یافتن ساز و کارهای مناسب در جامعه برای برقراری گفت‌وگوی میان‌نسلی و درون نسلی است. بدون برقراری چنین گفت‌وگویی، باید خود را برای رویارویی با آسیب‌های روانی و اجتماعی جدی آماده کنیم.

نشست کالبدشکافی میراث جنبش مسلمانان مبارز با بررسی کتاب «امت در فراسوی نیک و بد»

پیمان و جنبش مسلمانان مبارز علیه بازرگان و نهضت آزادی / "امت" مفاهیم سرنوشت‌ساز انقلاب را صورت‌بندی کرد؟ / از آرمان‌شهر توحیدی تا واقعیت‌های خیابان 

اخبار اندیشهبا وجود همۀ اختلاف‌نظرها، هر دو طرف بر دستاوردهای فکری و فرهنگی دکتر پیمان و هفته‌نامۀ «امت» تأکید دارند. آموزش متد اندیشیدن، پرورش کادر، فاصله‌گرفتن از دوگانه‌های صفر و صدی و تأثیرگذاری بر بخشی از روشن‌فکران و مدیران آینده، ازجمله این دستاوردهاست. بسیاری از نیروهایی که بعدها در جریان‌های ملی-مذهبی، اصلاح‌طلب یا نشریاتی چون «ایران فردا» فعال شدند، از این تجربه تأثیر پذیرفتند. ...در نهایت، گفت‌وگوی حق‌پناه و خدیوی نشان می‌دهد مسئلۀ جنبش مسلمانان مبارز و «امت» نه صرفاً یک موضوع تاریخی، بلکه پرسشی زنده دربارۀ سیاست، تجربه، خطا و امکان یادگیری جمعی است. بازخوانی این تجربه، بیش از آنکه برای داوری دربارۀ گذشته باشد، برای فهم اکنون و آینده سیاست در ایران اهمیت دارد.

در مراسم رونمایی کتاب در مجمع فلاسفه ایران مطرح شد

محقق داماد و بازخوانی غزالی ؛ گذار از فقهِ قدرت به دین‌داریِ اخلاقی / غزالی از شک به اطمینان رسید

اخبار اندیشه سید مصطفی محقق‌داماد گفت: «تا قبل از غزالی، اخلاق در ادبیات اسلامی همان بود که از یونان به ما رسیده بود. غزالی کوشید نظام اخلاقی اسلام را بر پایه قرآن و سنت بنا کند».

درس‌هایی از سیاست و حقوق در مکتب علامه نائینی

کتابی طرد شد که می توانست سرنوشت ایرانیان را تغییر دهد

اخبار اندیشهبه این ترتیب، کتابی که می‌توانست و باید بیش ازاین تاریخ‌ساز می‌شد، تا چند دهه به دست فراموشی سپرده شد؛ در حالی که «اگر مطالب این کتاب مورد نظر قرار می‌گرفت و روی آن عمل می‌شد، مردم از سرگردانی و تردید رها می‌شدند و قوا متحد می‌شد و فاصله میان حکومت و ملت که منشأ فسادها و بیچارگی‌هاست، برداشته می‌شد و کشور رو به آبادی می‌رفت؛ فضایل خُلقی و کمالات معنوی بازار پیدا می‌کرد و نفاق، که نتیجه محیط تضاد و استبداد است، ریشه‌کن می‌شد.» افسوس!

محمد اکوان و واکاوی ترازنامه فکری و میراث فلسفی غلامحسین ابراهیمی‌دینانی در تلاقی خرد ایرانی و حکمت اسلامی

دینانی ، فیلسوفی که به مردم جرات سوال کردن و حقیقت جویی می آموزد / با ۷۰ اثر فلسفی، در مباحث دیگر اظهار نظر نمی کند / خرد و عقلانیت در مرکز هویت ایران

اخبار اندیشه فیلسوف انسان‌ها را به پرسیدن وا می‌دارد، اما به جای آن ها نمی‌پرسد، بلکه راه پرسیدن را به آن ها می‌نمایاند. استاد دینانی فیلسوف است و تفکر فلسفی اصیل را راه علاج بسیاری از معضلاتی می‌داند که بشر امروزی به آن مبتلا شده است. کار فیلسوف پرداختن به ریشه‌ها و بنیادهای مسائلی است که انسان‌ها در زندگی فردی و اجتماعی و سیاسی خود با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. پرداختن به امور و مسائل زندگی روزانه انسان‌ها و برنامه‌ریزی برای آنها کار فیلسوف نیست، بلکه کار کارگزاران و متخصصان و خبرگان امور اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است. فیلسوف افقی در برابر آن ها می‌گشاید و مسیر پیمودن و چیستی راه را نشان می‌دهد.