مروری بر کتاب «عثمانی و مصر در نیمه نخست قرن بیستم»

دیدگاه آخرین شیخ‌الاسلام عثمانی در باره تجدد و سنت/ سنت علیه تجدد در اندیشه توقانی در رابطه با دین و سیاست، مسئله زن و قوانین الهی و ...

اخبار اندیشهنویسنده نشان می‌دهد که تجدد در مصر بیش‌تر جنبه معرفتی و اندیشه‌ای یافت، در حالی‌که در ترکیه بیشتر به‌صورت نهادی و سیاسی تحقق یافت. همین تفاوت موجب شد که در مصر مباحث عمیق‌تری درباره نسبت دین و تجدد شکل گیرد، حال آنکه در ترکیه کشاکش اصلی بر سر ساختارهای حکومتی و اجتماعی بود.

تکنولوژی: تهدید یا فرصت برای هویت انسانی؟ /بحران هویت در عصر هوش مصنوعی

اخبار اندیشهبه گمانم یکی از بهترین راه‌حل‌ها می‌تواند این باشد که بر پایه درک عمیق‌تر از آنچه آرنت «شرایط انسانی» می‌نامد، بنا شود؛ فضایی که در آن عمل جمعی، تامل فردی و نوآوری فناورانه در هارمونی با یکدیگر قرار گیرند. این هدف تنها زمانی قابل دستیابی است که جوامع نسبت به ماهیت تغییراتی که در حال وقوع است، آگاهی عمیق‌تری پیدا کرده و راهکارهایی برای هدایت این تحولات به سمت شکوفایی انسانی ابداع کنند.

جنگ ۱۲ روزه ضد پوچ گرایی و فرصتی برای احیا سرمایه اجتماعی در ایران

اخبار اندیشهسخنرانی‌های اخیر در نشست «تهران و جنگ» در انجمن جامعه‌شناسی ایران، به بررسی ابعاد اجتماعی و روایی مواجهه شهر با بحران پرداخته است. این نشست که به دبیری دکتر سمیه توحیدلو برگزار شده، دکتر مریم کهنسال نودهی، با ارائه دو تصویر متضاد از تهران در جنگ، آن را فرصتی برای بازسازی سرمایه اجتماعی و "پیدا کردن" همدیگر می‌داند. در مقابل، دکتر نوید پورمحمدرضا، روایت رسمی «شهر هم‌بسته» را نادرست می‌خواند و به چهار نوع روایت شهری (ایدئولوژیک، چندصدایی، زیرین و چندپاره) اشاره می‌کند. هر دو سخنران، نگاهی متفاوت به تهران در بحران داشته و مفاهیم هویت شهری، مقاومت و همبستگی اجتماعی را به چالش می‌کشند.

عوامل شناختی، سوگیری‌ها، نیاز به قطعیت، ترس و امید

چگونه سرخودمان و دیگران کلاه می گذاریم؟ / مغز فریبکار به جای علم، به شبه‌علم باور می کند/ نیاز به قطعیت: روانشناسی پشت پرده جذابیت شبه‌علم

اخبار اندیشهکارل سیگن، اخترشناس و مروج علم معروف، در کتاب «دنیایی تسخیر شده توسط شیاطین» می‌نویسد که شبه‌علم از همین میل به یقین و الگو سود می‌برد: شبه‌علم ظواهر روش علمی را تقلید می‌کند و بنابراین برای افرادی که آموزش علمی ندیده‌اند، می‌تواند کاملا موجه به نظر برسد. از سوی دیگر، افراد می‌خواهند باورهای شبه‌علمی درست باشند، زیرا این باورها به زندگی آنها شگفتی و قطعیت می‌بخشند و دنیای کسالت‌بار روزمره را به مکانی پررمزوراز و معنی‌دار تبدیل می‌کنند.

ترورامپیسم چیست؟/ ترور به عنوان زبان سیاست / ترور خرد، قانون، اخلاق و حافظه

اخبار اندیشهترورامپیسم، به‌مثابه شکلی از سیاست مبتنی بر خشونت مشروعیت‌یافته، نمایش‌گر گفتمانی‌ست که از «ترور» نه به‌عنوان تاکتیکی منفرد، بلکه به‌عنوان زبان سیاست بهره می‌برد.

شرکت اندیشمندانی از سوئد،آمریکا، آلمان، هلند، و فرانسه در کنفرانس بین المللی عصر صلح در ایران

اخبار اندیشهگروه جامعه شناسی حقوق انجمن جامعه شناسی ایران، «کنفرانس بین المللی عصر صلح» را به مناسبت گرامیداشت روز جهانی صلح در ۳۰ شهریور ۱۴۰۳ برگزار می کند.

تنوع و تکثر ایدئولوژیک عالمان اقتصادی نسبت به دیگر حوزه های علوم اجتماعی

هیچ اقتصاددانی بدون گرایش ایدئولوژیک و سیاسی نیست / ایدئولوژی نمی میرد و تا ابد در اقتصاد می ماند

اخبار اندیشهاز منظر تاریخی، برخی معتقدند علم اقتصاد به دلیل ساختار درونی و فشارهای حرفه‌ای، از تأثیرات سیاسی مصون است. اما شواهد نشان می‌دهد که این فرض ممکن است همیشه درست نباشد. یکی از روش‌های بررسی این موضوع، استفاده از داده‌های واقعی رفتار سیاسی اقتصاددانان است. این داده‌ها می‌توانند به عنوان مبنایی برای پیش‌بینی گرایش‌های سیاسی بر اساس نوشته‌هایشان به کار روند. در نتیجه با استفاده از مدل‌های یادگیری ماشینی، می‌توان الگوهای زبانی را که با رفتارهای سیاسی خاص همبسته هستند، شناسایی کرد. این روش نه‌تنها در پیش‌بینی رفتار سیاسی موفق بوده، بلکه نشان داده است که حتی در میان اقتصاددانانی که در یک زمینه خاص کار می‌کنند، تفاوت‌هایی در گرایش‌های سیاسی وجود دارد.

«بی‌استرس»؛ اصول مدیریت تنش‌های مدرن با ریشه‌های شرقی / استرس انتخاب نیست، واکنش به آن انتخاب است

اخبار اندیشهصدرا صمدی دزفولی، مترجم کتاب «بی‌استرس»، معتقد است این اثر به‌ویژه برای جامعه‌ ایرانی اهمیت دارد، چراکه با رویکردی فرافرهنگی و تلفیق ابعاد روانی، جسمی و معنوی، راهکارهایی عملی برای مدیریت استرس ارائه می‌دهد. او می‌گوید: «استرس اجتناب‌ناپذیر است، ولی می‌توانیم با تغییر نگرش و رفتارمان، کیفیت زندگی‌مان را ارتقا دهیم»

نقد حیدری به کاشی / فنا شدن ایده های جهانی لیبرالیسم؛ هابز در عرصه بین‌الملل / نیگل و دستاوردهای مثبت دولت ملت ها

اخبار اندیشهدر مجموع نهاد دولت در محدوده‌ی مرزهای ملی، توانسته‌است نسبت به گذشته این پیشرفت‌ها را داشته باشند. هرچند در برهه‌هایی عقبگرد داشته است مثل جنگ جهانی، اما روند جهانی دولت ها در کل به سمت و سوی این پیشرفت‌ها در حال حرکت است.

پاسخ تدینی به اسلامی: سه توهین کرده اند سندرم، پرخاشگری، و خود ویژه پنداری / به عکس ام هم توهین شود با خنده رد می شوم / استنادشان به جمله نگفته ام است

اخبار اندیشهفقط در عنوان مطلبشون سه توهین گنجاندند: "سندرم" (که بیماری قلمداد می‌شه)، "پرخاشگری"، و "خودویژه‌پنداری". والا من هر چی می‌شنوم با شوخی و طنز رد می‌کنم. مگر اینکه لازم باشه چیزی رو جواب بدم. از ... به عکسم هم با خنده رد می‌شم، بعد مطلب نوشتند که من نماینده سندرم پرخاشگری‌ام! استنادشون هم به جمله‌ایه که من اصلا نگفتم.

سال‌مرگ کارل پوپر، فیلسوف اتریشی-بریتانیایی و تاثیر او در ایران

پشتوانه نظری اصلاح‌طلبان / پوپر و هایدگر در ایران، جدال روشنفکری دینی / فیلسوف "جامعه باز" چگونه به حل مسائل ما کمک می‌کند؟

اخبار اندیشهسیامک عاقلی گفت:‌بعدها که آقای سروش راه اصلاح‌طلبی را در پیش گرفت و از لیبرالیسم، سکولاریسم، کثرت‌گرایی، دموکراسی، تکامل معرفت دینی (قبض و بسط تئوریک شریعت) شخص و شهروند صاحب حق تا مکلف و … در تقابل با جامعه تک‌صدایی، جزم‌اندیشی، و… اظهارنظر کرد، باز از اندیشه‌های پوپر بهره گرفت و پوپر شد فیلسوف پشتوانه اندیشه‌های اصلاح‌طلبانه.

انقلاب ها همواره به وضعیت وخیم منتهی شده اند / روایت توماس هابز از چگونگی آفرینش انسان گرگ سیرت / لویاتان، هیولایی که امنیت را به ارمغان می‌آورد

اخبار اندیشهاز دیدگاه هابز، حاکم باید قوی و کارآمد باشد و وظیفه شهروندان این است که به او احترام گذاشته و به قرارداد اجتماعی پایبند باشند. او بر این باور است که حتی اگر حکومت ناعادلانه یا مستبد باشد، نباید آن را براندازید، زیرا براندازی منجر به بازگشت به وضعیت طبیعی و جنگ می‌شود که عواقب آن فاجعه‌بار است. تاریخ نشان داده است که انقلاب‌ها و سقوط حکومت‌ها اغلب منجر به وضعیت وخیم‌تری می‌شود. در نتیجه، هابز معتقد است که از بین بردن حکومت، حتی اگر مستبد باشد، کاری غیرعقلانی است و حفظ آن اهمیت دارد، زیرا امنیت و ثبات جامعه در گرو آن است.

آینده سیاسی ایران را دهه هشتادی ها می سازند /کارنامه درخشان دهه شصتی ها در تاریخ معاصر / دهه هشتادی ها رفتار آزاد و مدرن دارند و خشونت طلب نیستند

اخبار اندیشهدر پایان، نویسنده به دو نکته مهم اشاره می‌کند: اول اینکه نمی‌توان کنترل کامل بر نسل دهه هشتادی داشت و باید این واقعیت را پذیرفت؛ دوم اینکه، این نسل پتانسیل عظیمی دارد و قدرت نظام اجتماعی، در گرو تعامل و شناخت صحیح با آن است. او همچنین بر اهمیت برنامه‌ریزی و تدبیر در آینده کشور تأکید می‌کند و می‌گوید باید به این نسل و نقش آن در آینده کشور توجه ویژه داشت، زیرا در حال تربیت نسل‌های آینده است.

ارزیابی محاسن و معایب حوزه علمیه قم در یکصد سالگی / مهاجرت طلبه ها از حوزه به دانشگاه/ چرا نواندیشی دینی به دانشگاه نیاز داشت؟

اخبار اندیشهرفتن طلاب حوزه‌ی علمیه به دانشگاه، اکنون نیز یکی از مسائلی است که حوزه‌ی علمیه با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند. نگارنده‌ی این سطور نمی‌داند مسئولان کنونی حوزه‌ی علمیه به این پدیده‌ی شایع چگونه نگاه می‌کنند. نگاه آنان هر چه باشد، از اهمیت مسئله چیزی نمی‌کاهد. هجرت از قم به تهران، هر چه که باشد، خوب یا بد، حوزه‌ی علمیه باید آن را یک مسئله تلقی کند. در باب مزایا و محاسن‌اش تأمل کند. نگاه بخش سنتی حوزه‌ی علمیه به پدیده‌ی هجرت طلبه‌ها از قم به دانشگاه، البته منفی است.

ثبات پویا

اخبار اندیشهبه بیان دیگر، در حکمرانی و مدیریت فرهنگی ایران، آینده از آنِ ترکیب این دو است. آنچه باید از تغییر شهر کتاب آموخت، این است که بهترین مسیر نه «حذف» ثبات به نفع جوان‌گرایی و نه «نادیده گرفتن» جوانان برای حفظ ثبات است، بلکه طراحی نهادی است که این دو را در نسبتی متوازن و تکمیلی قرار دهد چنانکه کماکان فیروزان به عنوان رئیس هیئت‌مدیره و مشاور ارشد در کنار خانوادۀ شهرکتاب حضور دارد.

  مراسم اهدای سی‌امین جایزه تاریخی و ادبی دکتر عمود افشار یزدی

اخبار اندیشه  مراسم اهدای سی‌امین جایزه تاریخی و ادبی دکتر عمود افشار یزدی به دانشمند برجسته ایران‌شناس سوئدی، آقای یو واتاس برگزار می شود.

نگاهی به «زندگی‌های هدررفته: مدرنیته و طردشدگانش»

انسان‌ به مثابه آشغال و علف هرز / تحلیلی بر مفهوم «مدرنیته سیال»

اخبار اندیشهکتاب تحلیلی انتقادی از پیامدهای تاریک مدرنیته، جهانی‌شدن و طرد اجتماعی است و بر تولید «پسماند انسانی» (مانند پناهندگان و بیکاران) تمرکز دارد.باومن از استعاره‌هایی مانند «باغبانی اجتماعی» استفاده می‌کند تا نشان دهد چگونه مدرنیته، انسان‌ها را به عنوان «علف‌های هرز» طرد می‌کند.

از معماری گنبد کاووس تا مسکن مهر / اسپیلت‌های پرهزینه در سرزمین بادگیرها! / معماری ایرانی: بازگشت به هویت یا غرق در تقلید؟

اخبار اندیشهاین دوراهی در نشست تخصصی «هنر، معماری و زبان معنا در تمدن اسلامی ایرانی» در «مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» با حضور دو تن از صاحب‌نظران برجسته این عرصه، دکتر محمود گلابچی، استاد دانشکده معماری و هنرهای زیبای دانشگاه تهران، و دکتر حسن بلخاری، استاد دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران، به بحث گذاشته شد. آنان در این هم‌اندیشی، از این واقعیت پرده برداشتند که معماری ما دیگر بازتاب‌دهنده تاریخ و تمدن غنی ایران نیست و راه برون‌رفت از آن، بازخوانی هوشمندانه «معنا» و تلفیق هنر و حکمت ایرانی است.

حضور اندیشمندان خارجی و داخلی در همایش بین المللی «شمس و مولانا» در خوی

اخبار اندیشهیازدهمین همایش بین المللی «شمس و مولانا» با حضور شمس پژوهان و مولوی شناسان داخلی و خارجی، در شهرستان خوی، دارالقرار شمس تبریزی برگزار می شود.

عطاءالله مهاجرانی از شیعیان شادی در مصر و شیعیان غم در ایران می گوید/ مخالفت آیات عظام شبیری زنجانی و مکارم شیرازی با برگزاری دهه محسنیه

اخبار اندیشهما امت وسط هستیم و شیعه، مکتب عقلانیت و خردمندی است. مهم‌ترین کتاب حدیث ما «اصول کافی» با «کتاب العقل» آغاز می‌شود. شیعه مکتب زندگی است. میلاد پیامبر(ص) از ۱۲ تا ۱۷ ربیع را تبدیل به جشنواره ملی- دینی کنیم. عید غدیر و میلاد امام علی(ع) و دیگر امامان را پر رونق و خوش آب و رنگ جشن بگیریم. بکوشیم شادی بر عزا غلبه کند یا به تعادل برسد. همان‌طور که در خانه‌ها عزاداری‌های خانگی برگزار می‌کنیم، مجالس جشن خانگی هم به مناسبت میلاد پیامبر(ص) و امامان(ع) برگزار کنیم. این مذهب را تبدیل به مکتب زندگی کنیم!

 سندرومِ مهدی تدینی شدن / ریشه ریزپرخاشگری‌ها به خودویژه‌ پنداری بازمی‌گردد

اخبار اندیشه اخیرا فرد محجوبی همانند احمد زیدآبادی در نقدی بسیار ملایم و منطقی دیدگاه خودش را درباره مهدی تدینی شرح کرده‌بود (اینجا). مهدی تدینی برآشفت که زیدآبادی مرا «نازی» (!؟) خطاب کرده است (اینجا). سپس زیدآبادی با همان لحن ملایم نوشت: پیشنهاد می‌کنم که با هم مناظره کنیم. ولی تدینی پاسخ داد: من در زندگی زحمت‌های بسیاری کشیده‌ام و کتاب‌های بسیار تألیف کرده‌ام و چرا باید با یکی مثل “زیدآبادی” مناظره کنم؟ این همان بازیکن فوتبال تیم یک نفره است.

چرا ایران، نپال نیست؟ / وقتی تحلیلگران ایران و نپال را به هم می‌دوزند/ اشتباه بزرگ در همذات‌پنداری

اخبار اندیشهجنبش‌ها و اعتراضات اخیر همانگونه که امانوئل کاستلز هم بدان اشاره کرده شبکه‌ای شده است. این شبکه‌ها امکان‌های ایجاد ساختارهای رسمی و شناختن سر تحولات را نمی‌دهد. اما هرکدام از این جنبش‌ها که در سالیان اخیر تعدادشان کم نبوده با دیگری متفاوت است. نمی‌توان آن ها را به راحتی با هم مقایسه کرد و نتیجه‌های یکسانی از آن ها گرفت. انقلاب نسل زد نپال را نمی‌توان در امتداد و مانند جنبش ۱۴۰۱ ایران دانست. نسل زد آن جا و این جا از منظر فرهنگی، ارتباطات، تسهیلات، سواد و ... بسیار متفاوت هستند.

در نشست «بازنمایی و جنگ» انجمن جامعه شناسی ایران بررسی شد

تکیه روایت‌گری اسراییل به جنگ شناختی در جنگ ۱۲ روزه / محورهای جنگ روانی اسراییل در جنگ ۱۲ روزه برای پردازش افکار عمومی جهانی

اخبار اندیشه در دنیای معاصر، میدان نبرد تنها به جنگ‌افزارها و تسلیحات محدود نمی‌شود، بلکه قدرت روایت‌سازی تعیین‌کننده پیروزی یا شکست است.

چرا دانشگاه‌ها شکست می‌خورند؟

اخبار اندیشهراه‌حل پایدار آن است که به دانشگاه‌ها و حتی سطوح پایین‌تر مانند دانشکده‌ها، گروه‌های آموزشی، نهادهای صنفی دانشجویی و اعضای هیئت علمی، اختیارات واقعی داده شود تا در فرآیند تصمیم‌گیری تمرین کنند، تجربه بیندوزند و توانمند شوند. تنها در این صورت است که دانشگاه به‌عنوان یک نهاد اجتماعی قدرتمند می‌تواند هم جلوی هرج‌ومرج را بگیرد و هم از تمرکز بیش از حد قدرت در دست دولت جلوگیری کنند.

در سلسله شب‌های بخارا با عنوان «شب هانری کربن» مطرح شد

کربن پادزهر نیهلیسم مدرنیته را در ایران یافت /هانری کربن علیه ایمان فرمالیستی

اخبار اندیشهمهدی فدایی مهربانی گفت:‌ایمان عامیانه، ما را به فرمالیسم هدایت می‌کند. کربن معتقد بود که اگر ایمان فرمالیستی و در باطن‌مان درونی نشده باشد، حقیقی نیست. شیعه بودن لزوماً به‌معنای مجموعه‌ای از مفاهیم، گزاره‌ها و باورهای شیعی نیست. دین‌داری نیز همین‌طور نیست و کربن اصطلاح دین‌داری اگنوستیک را برای همین به کار می‌گیرد، برای کسانی که گویی معنویت در وجودشان رسوخ نکرده است.

درباره زندگی و شخصیت محمد مصدق

آشوب، بیرون‌کشیدن مصدق از هاله اسطوره‌

اخبار اندیشهدر کتاب «آشوب» و تحلیل زندگی مصدق از شیوه جدیدی چون سایکوبیوگرافی یا زندگی‌نامه روان‌شناختی و روان‌شناسی سیاسی رهبران استفاده شده است. این مطالعات در امتداد سنت روان‌کاوی و با کاربست مفاهیم و نظریه‌های روان‌شناسی به تحلیل شخصیت و زندگی چهره‌های سیاسی یا تاریخی می‌پردازند.

نسل زد نسل لپ تاپ به دوش، آماده کار در هر کشوری / تنفر نسل زد از زندگی کارمندی و مدیریت بسته/ نسل «بی‌یقه»‌ها؛ هویتی ژله‌ای در دنیای دیجیتال

اخبار اندیشهنسل زد برای انتخاب شغل چندان تعلق جغرافیایی و سرزمینی ندارد؛ به دلیل همین ویژگی برخی جامعه‌شناسان آنان را «عشایر دیجیتال» نامیده‌اند؛ به عنوان مثال جوانی که با یک لپ‌تاپ به فرانسه می‌رود بعد از چند ماه کار در آنجا، با دیدن یک آگهی کار در ویتنام، به آنجا مهاجرت می‌کند و سپس با پیشنهاد یک موقعیت شغلی جدید در قطر، ساکن آن کشور می‌شود. این رهایی نسبت به سرزمین و جغرافیا از ویژگی‌های مهم نسل زد است.

‌ من شایسته این تدریس نیستم 

اخبار اندیشهآن استاد دانشگاهی که همزمان با وظایف دانشگاهی (و بجای تمرکز بر تربیت دانشجو و پژوهش) همزمان در چندین شرکت مهاب قدس و سابیر و توانیر و پتروپارس و نظام مهندسی و … سمَت مدیریتی دارد و دائم خارج دانشگاه رفت و آمد دارد، شخصیت توسعه نیافته دارد. او نمی تواند «دانشجویان توسعه آفرین» تربیت کند.توسعه یک کشور، محصول شخصیت های توسعه یافته است.

دینانی فیلسوف ایرانی در سال ۴۶ چرا به واتیکان و اروپا رفت؟

اخبار اندیشهخبری در تاریخ ۱۵ شهریور ۱۳۴۶ منتشر شده حاکی است با کمک سفارت واتیکان و شرکت هواپیمایی ملی، سه روحانی از ایران با سفر به واتیکان و کشورهای اروپای غربی، در مورد تشکیلات وقفی جهان مسیحیت مطالعه می کنند.