انقلاب بزرگ حیات در آستانه تعریف مجدد معنای وجود / ابرهوش: بزرگ‌ترین موفقیت یا واپسین اختراع / معنای زندگی در عصر هوش مصنوعی

اخبار اندیشهمی‌توان تصور کرد جهانی را که در آن نیاز به تحصیل برای یادگیری اطلاعات خام از میان رفته، زیرا هر پرسش در کسری از ثانیه پاسخ داده می‌شود یا جهانی که کار فیزیکی و ذهنی بر عهده ماشین‌هاست و انسان تنها تماشاگر است. در چنین شرایطی اگر معنای زندگی به کار و تحصیل وابسته باشد، ناگزیر به پوچی می‌انجامد. اما اگر معنا را در تجربه، عشق، خلاقیت و ارتباط انسانی جست‌وجو کنیم، هوش مصنوعی می‌تواند رفیقی باشد که ما را از سطح نیازهای ابتدایی فراتر ببرد و به قلمروهای تازه‌ای سوق بدهد.

قاسم پورحسن در نشست تخصصی «فارابی؛ آوای اندیشه» بررسی کرد

فارابی، معمار تمدن خرد ایرانی و فراتر از ارسطو / بازخوانی میراث حکیم در عصر رکود فلسفه و چالش‌های اجتماعی معاصر

اخبار اندیشهقاسم پورحسن گفت:‌ فارابی آغازگر شکل‌گیری تمدن اسلامی مبتنی بر خرد ایرانی است. بدون او و ابن‌سینا، تمدن اسلامی پدید نمی‌آمد؛ زیرا تمدن بدون دانش ممکن نیست. با این حال، بسیاری از نوشته‌های مربوط به فارابی یا از سوی مستشرقان است یا فاصله زیادی با حقیقت اندیشه او دارد. پارسانیا:مدینه فاسقه از نظر او همان جامعه‌ای است که معرفت دینی را می‌شناسد اما عمل دنیوی دارد و این تلاقی فاسق و منافق، تصویری از جامعه اسلامی پس از صدر اسلام و به‌ویژه دوره بنی‌امیه ارائه می‌دهد. اگر این وضعیت استمرار یابد، جامعه به مدینه ضاله می‌رسد؛ جایی که فرهنگ تحریف‌شده جایگزین هدایت می‌شود.

«هوش مصنوعی و ما» در نشست دانشگاه آزاد اسلامی بررسی شد

چرا فلسفه باید با سلاح خردورزی به نبرد الگوریتم‌ها برود؟ / هوش مصنوعی فرصتی برای تعریف مجدد «انسان بودن» در عصر سیطره داده‌ها

اخبار اندیشهدر نشست «هوش مصنوعی و ما» دانشگاه آزاد اسلامی، فلاسفه بر ضرورت ورود فلسفه برای توصیف دگرگونی‌های دیجیتال تأکید کردند. سخنرانان با معرفی مفاهیمی چون اینفوسفر (جهان اطلاعاتی) و اینفورگ (انسان اطلاعاتی)، هوش مصنوعی را زمینه‌ساز آلودگی اطلاعاتی و چالش‌های هستی‌شناختی دانستند. همچنین، بر تمایز کنش اصیل انسانی (فلسفه‌ورزی و هنرورزی) از تولیدات ماشینی و خطر سلب هویت فردی در چارچوب‌های فنی هوش مصنوعی تأکید شد.

نشست «تاملاتی در باب رسانه و جامعه» در دانشگاه علامه طباطبایی برگزار می شود

اخبار اندیشهنشست سوم از سلسله نشست های زیست ارتباطی در جهان معاصر، «تاملاتی در باب رسانه و جامعه» توسط خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار می شود. 

نشست نقد و بررسی کتاب «وطن یا سیلیستره» برگزار می شود

اخبار اندیشهخانه اندیشمندان علوم انسانی، نشست نقد کتاب «وطن یا سیلیستره» را از طریق فضای مجازی برگزار می کند.

تأملی درباره «فلسفه و کارکردش در زندگی روزمره» به مناسبت روز جهانی فلسفه

شناسایی تعصب ها از اهداف فلسفیدن / جهان، بی‌خرد دوام نمی‌آورد

اخبار اندیشهبنابراین فلسفه به ما می‌آموزد: اولاً، چگونه بهتر فکر کنیم؛ یعنی چگونه تعصب‌های فکری را شناسایی کنیم، چگونه دلیل بیاوریم و چگونه از هیاهوی سطحی فاصله بگیریم. دوم، چگونه بهتر زندگی کنیم؛ زیرا هر سبک زندگی متکی بر نوعی جهان‌بینی است و فلسفه آن جهان‌بینی را شفاف می‌کند. سوم، چگونه در برابر اضطراب‌های جهان معاصر مقاوم شویم؛ چون فلسفه افق معنا را می‌گشاید و انسانِ برخوردار از معنا در برابر بحران‌ها استوارتر است.

 حسین واله رئیس موسسه حکمت و فلسفه در روز جهانی فلسفه از سقراط می گوید

چرا سقراط از مرگ فرار نکرد؟ / «فلسفیدن» نیاز امروز ایران؛ خردورزی، کلید مقابله با منافع پنهان و دستیابی به صلح جهانی / فلسفه از ایران به یونان رفت

اخبار اندیشهحسین واله گفت: در تاریخ مشهور است که سقراط را بازداشت کردند و گفتند اظهار ندامت کن یا جام شوکران را بنوش. عده‌ای از شاگردانش هم گفتند که می‌توانیم تو را فراری دهیم. اما سقراط فرار نکرد. چرا فرار نکرد؟ آیا می‌توان تصور کرد یک آدمی سر دو راهی‌های مختلفی قرار بگیرد که یکی از آنها جان و دیگری چیز دیگری باشد و آن چیز دیگر را بر جانش ترجیح دهد؟

 گفت و گو با باری ناتن مدیر پروژه پایگاه اسناد سیاست‌های توسعه علمی، صنعتی و نوآوری چین

اسرار برنامه‌های ۱۲ ساله چین برای تسلط بر فناوری جهانی و توسعه / ۲۳ سند راهبردی، ۶۰۰ برنامه پنج ساله و ۴۶۰۰۰ سند جزیی / چین چگونه اداره می شود؟

اخبار اندیشهباری ناتن: به طور خلاصه، این پایگاه داده به ما نشان می‌دهد که سیاست‌های هوش مصنوعی به طور گسترده و سریع گسترش می‌یابند، چه برنامه ملی اعلام شود یا خیر، در حالی که سیاست‌های رایانش کوانتومی متمرکزتر و به مراکز تحقیقاتی خاص وابسته هستند. این سطح از جزئیات، چه در طول زمان و چه در گستره جغرافیایی، پیش از وجود پایگاهی جامع مانند این غیرممکن بود.

فرانکشتاینِ «گی‌یرمو دل‌تورو»، گناه آفرینشِ بی‌مسئولیت

اخبار اندیشهمیلان کوندرا می‌گوید، «زندگی یعنی حملِ زخمیِ خویش در جهان». دل‌تورو نیز، بی‌آن‌که بگوید، همین را به تصویر می‌کشد: زیستن، یعنی پذیرش زخم، نه انکارش؛ آفریدن، یعنی به دوش کشیدنِ بارِ مخلوق؛ و انسان بودن، یعنی ایستادن در میانه تاریکی و نور، میان رنج و معنا، میان خالق و مخلوق و در برزخی که نامش زندگی است.

نظریه انفجار بزرگ و خداباوری

اخبار اندیشه برخی می‌گویند اگر جهان از یک انفجار بزرگی پدید آمده پس دیگر خدا چه کاره است و به عبارت دیگر گفته می‌شود که این نظریه خدا را کنار می‌زند، ولی در حقیقت این‌طور نیست.

می‌توان در عصر سکولاریسم ، ایمان را باور و از آن دفاع عقلانی کرد؟ / ایمان به مثابه شیوه ای از ادراک حقیقت

اخبار اندیشهمقاله آنتومبیکومز، در عین فلسفی بودن، روح دفاعی تازه‌ای در ایمان می‌دمد: ایمان، نه بازمانده دوران جهل، نه بدیل علم و نه تجربه‌ای خصوصی و بی‌اثر؛ بلکه شیوه‌ای از ادراک حقیقت است، مبتنی بر عقلانیت، تجربه، اخلاق و انسجام درونی.

 در نشست بررسی کتاب «عادلانه‌ها» اثر پل ریکور مطرح شد

انسانیت یک رخداد است / هدف نهایی امر حقوقی؛ کنترل خشونت با صلح است

اخبار اندیشه مهدی فیضی گفت:‌عدالت، واکنشی انسانی به مازادی در واقعیت است. انسانیت پیش داده هیچ‌جا وجود ندارد و انسانیت به مثابه یک رخداد است. انسانیتی که در تاریخ تجربه شده نتیجه یک واکنش بوده است. اگر رخدادها وجود نداشتند انسانیت هم شکل نمی‌گرفت. انسانیت بدون این واکنش‌ها وجود نداشته است بنابراین در اینجا انسان به مثابه واکنش است.

محقق داماد، عاملی، ربیعی و شرافت در همایش «مبانی علمی و فلسفی هوش مصنوعی» تبیین کردند

ایران هنوز برای استفاده از هوش مصنوعی آمادگی ندارد / غافلگیری جامعه علمی از هوش مصنوعی

اخبار اندیشهشرافت برای نشان دادن فاصله ایران با استانداردهای جهانی، به آمار مؤسسات بین‌المللی اشاره کرد: «۲۵۸ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری جهانی در سال ۲۰۲۴ و ۲۴۲ هزار مقاله علمی تنها در یک سال.» او گفت که ایران در بخش پژوهش و آموزش فعال است اما در حوزه‌هایی چون ثبت اختراع، سرمایه‌گذاری، زیرساخت و فضای کسب‌وکار با شکاف جدی مواجه است.

داوری اردکانی: کتاب مسئله آینده است / خرد عملی زمان ما متحد با علم و تکنیک است/ کار سیاست به دست میان مایه ها افتاده است

اخبار اندیشهداوری اردکانی گفت:‌زمان ما، زمان اطلاعات است. در جهان پر از معلومات و انبوه اطلاعات، باید نگران بود که اطلاعات جای فهم و درک را بگیرد. جهان ما اکنون به انبار اطلاعات تبدیل شده است و هر روز این انبار بزرگ‌تر می‌شود. مردم زمان ما هم مردم دیگر می‌شوند و پاسخ پرسش‌هایشان را به‌آسانی در صفحه موبایل خود پیدا می‌کنند. وقتی اطلاعات عمومی چندان بر زندگی آدمی غالب شود که جای دانایی را نیز بگیرد، کار چاپخانه هم به پایان می‌رسد. اما این تحول با سرعت روی نخواهد داد.

علی میرموسوی از دیدگاه های داوود فیرحی گفت

فیرحی در پی خوانشی دموکراتیک از اسلام بود / ادعای ناتمام ماندن پروژه فکری او درست به نظر می‌رسد

اخبار اندیشهمیرموسوی: فیرحی توانست از درون سنت فقهی راهی برای توجیه حقوق بنیادین انسان به‌ویژه آزادی و تقدم نسبی آن بر تکلیف بیابد. اما این راه محدودیت‌هایی داشت و یارای ایستادگی در برابر نصوص دینی محدود کننده حقوق انسان را نداشت.

گفتاری به مناسبت آغاز مرحله جدید زندگی فکری در دوران بازنشستگی از تدریس 

حسین نصر: زندگی فکری و روحانی من در خاکی سرشار از سنت، دانش و معنویت رویید و بالید /امیدوارم که این آخرین سخنرانی عمومیِ زندگی‌ام باشد

اخبار اندیشهسید حسین نصر گفت: من از چنین جهانی می‌آیم: از خانواده‌ای سیّد، مهاجر از عراق به ایران؛ از کاشان، و سپس تهران؛ از محیطی سرشار از سنت، دانش، و معنویت. از چنین خاکی بود که زندگی فکری و روحانی من رویید و بالید.

ترامپ میخ آخر را بر تابوت نظم لیبرال زد / هانتینگتون بهتر تشخیص داد یا فوکویاما؟ / ایده «برخورد تمدن‌ها» زودرس اما نه اشتباه

اخبار اندیشهچشم‌انداز هانتینگتون از نظم جدید به مراتب تیره‌تر از فوکویاما بود، اگرچه هر دو دیدگاهی دوپهلو و دوگانه بودند. فوکویاما مقاله خود را با این استدلال مشهور به پایان رساند که بهای صلح دائمی، کسالت بوروکراتیک خواهد بود، که در آن «جسارت، شجاعت، تخیل و آرمان‌گرایی» مبارزه ایدئولوژیک، جای خود را به صرف «محاسبات اقتصادی، حل بی‌پایان مسائل فنی، نگرانی‌های زیست‌محیطی و ارضای خواسته‌های پیچیده مصرف‌کننده» خواهد داد. از نظر فوکویاما، «قرن‌های ملال» آتی، یک بحران وجودی برای افرادی ایجاد خواهد کرد که در جهانی عاری از فرصت برای شکوه سیاسی، به دنبال به رسمیت شناخته شدن اجتماعی هستند.

همه شاکی – همه راضی!؛ تله نهادی

اخبار اندیشهکاری می شود کرد؟ جواب بله، ولی بسیار بسیار دشوار است. فعلا دو سرنخ که البته طراحی عملی آن بسیار فنی و پیچیده است: بازطراحی انگیزه ها: تغییر قواعد بازی به‌گونه‌ای که رفتار مطلوب برای تمام ذینفعان کلیدی سودمند باشد و ادامه وضعیت موجود هزینه زا. شوک نهادی و قطع دسترسی: حاکمیت باید قوانین را طوری تنظیم کند که به صورت فیزیکی و حقوقی، دخالت ذی‌نفعان در اصلاحات را غیرممکن سازد

گفت و گوی پیکتی و سندل در باره «برابری»

اخبار اندیشهگفت و گوی پیکتی و سندل حاوی بینش‌های مهمی در مورد برابری و عدالت در جهان کنونی ما مبتنی بر ترکیبی از این دو رویکرد است. آن ها در این گفت وگو در مورد موضوعاتی نظیر اهمیت برابری در گسترش نظام‌های رفاهی، محدودیت‌های سوسیال دموکراسی امروز و  دولت اجتماعی (به جای دولت رفاه) و مسائل اخلاقی بازارها (کالازدایی و  کاهش نابرابری مالی) بحث کرده که به ایده‌های اصلی طرح‌شده در کتاب‌های این دو صاحب‌نظر اشاره دارد. 

خبرآنلاین همزمان با هفته کتاب منتشر کرد

کتابی که نگاه شما به چین را برای همیشه تغییر می‌دهد/ جهان‌بینی چینی به چاپ سوم رسید 

اخبار انتشاراتکتاب «جهان‌بینی چینی: ابهام‌زدایی از چین برای جلوگیری از منازعات جهانی» نوشتهی دیوید دائوکویی ‌لی و با ترجمه محمدرضا نوروزپور، از سوی انتشارات خبر امروز به چاپ سوم رسید؛

سینما و فلسفه در ایران / تاثیر نزدیکی اصحاب سینما به طالقانی، شریعتی، فردید ... در آثار آنان

اخبار اندیشهمحمد حسین یعقوبیان نوشت:‌ حضور فیلسوف تنها در مقابل پرده نقره‌ای نیست بلکه گاه در جلوی دوربین به عنوان یک بازیگر یا شخصیت در یک اثر مستند یا داستانی و گاه در پشت دوربین و ساخت فیلم به مثابه کنشگر نیز قابل مشاهده است که به سینمای فلسفی می‌انجامد... در دهه‌های گذشته در مواردی که اصحاب سینما به اندیشمندانی -که لزوماً همه فلسفی یا فیلسوف به معنای خاص آن هم نبوده‌اند- مانند آیت الله طالقانی، دکتر علی شریعتی، دکتر احمد فردید، استاد علی صفایی حائری و… نزدیک شده یا تماسهای فکری داشته‌اند یا اطلاعات و مطالعات فلسفی مانند داریوش مهرجوئی داشته، آثار این ارتباط، خود را در کیفیت و عمق‌بخشی به محصولات هنری آن ها نشان داده است.

استاد ادبیات تطبیقی و ایران‌شناسی در دانشگاه کلمبیا نیویورک درباره کتابش «شهریار ایرانی» می گوید

دباشی: تکثر، ویژگی هویت و فرهنگ ایرانی است / شهریار نه شخص که شخصیت و نه مرد و نه زن است/ فرهنگ سیاسی ما نه صرفاً «ایرانشهری» بلکه فرهنگی است

اخبار اندیشهحمید دباشی گفت: اولین کاری که باید بکنیم این است که دوگانه‌های کاذب استعماری و استعمارزده را به بایگانی تاریخ بسپاریم. سپس برگردیم به شناسایی مجدد مولفه‌های فرهنگ خودمان بر اساس متون و شواهد تاریخی و فلسفی و فکری و…، بعد هم به برساختن و پرداختن آن مولفه‌ها برای نسل جدیدی از تفکر بپردازیم... این تصور که همه فرهنگ‌های سیاسی از یونان باستان و روم سرچشمه گرفته‌اند از بیخ و بن غلط است.

 نشست رونمایی از کتاب «در اندیشه ایران» / روایت هشت سال معاون اولی اسحاق جهانگیری

اخبار اندیشهنشست رونمایی کتاب «دراندیشه ایران»، در سالن حکمت مرکز همایش های کتابخانه ملی ایران برگزار می شود.

حیدری-نعمتی بیان وضعیت اندیشه در ایران کنونی

اخبار اندیشهوضوح این اَسته، که دانشگاهیان ما پیوسته مشغول انتقاد اند و نه نقد، به قدری است که احتیاج به استدلال و آوردن شاهد ندارد. هر طرف، در فضای مجازی یا در رسانه‌ها بنگرید همه انتقاد است و بویی از نقد شنیده نمی‌شود. همه از جنس دعوای حیدری-نعمتی است. لودگی بعضی سیاست‌مدارلقبانی که داعیهء دانشگاهی بودن را دارند اصلا کنار بگذارید- ارزش ورود به بحث من را ندارد؛ منظور من دانشگاهیان شاغل در حرفهء دانشگری است.

رونمایی از پنج‌جلد اول مجموعه تاریخ جامع فلسفه در بنیاد حکمت اسلامی صدرا

عبور از غرب‌محوری / آغاز جدایی ایران در فلسفه نویسی از غرب

اخبار اندیشهپورحسن گفت: اگرچه آثار مهمی مانند نوشته‌های محمد شریف، ماجد فخری و سیدحسین نصر در این حوزه وجود دارد، اما هنوز هیچ‌کدام نتوانسته‌اند تصویری جامع و مستقل از سیر عقلانیت در شرق ارائه دهند. در بین تاریخ‌نویسان فلسفه، «تاریخ فلسفه در اسلام» میان محمد شریف را جامع‌ترین و «سیر فلسفه در جهان اسلام» ماجد فخری را خلاصه‌ترین و ظریف‌ترین می‌دانم؛ هرچند میان این دو طیفی از داوری‌ها وجود دارد. کلباسی:باوجود ارزش علمی آثار فیلسوفان غربی مانند پیتر آدامسون و دیمیتری گوتاس یا مونتگمری وات، ، این آثار هنوز در چهارچوب پارادایم‌های غرب‌محور باقی مانده‌اند. ما به بازنویسی تاریخی نیاز داریم که از پارادایم‌های غربی عبور کرده و از درون سنت‌های خودمان نوشته شود؛ نه از بیرون. پروژه بنیاد صدرا پاسخی به همین نیاز است.»

روایتی از «رانندگانِ تغییر» و حضور پررنگ‌تر زنان در عربستان سعودی

وقتی جامعه، اصلاحات را پس می‌زند / خانواده، و هزینه سنگین آموزش رانندگی چگونه مانع اصلاحات در عربستان شد؟

اخبار اندیشهدر سطح کلان‌تر، یافته‌های پژوهش، دلالت‌های مهمی برای سیاست‌گذاری در کشورهای در حال‌ توسعه دارد. اول آنکه کاهش موانع فیزیکی مانند هزینه رفت‌وآمد و کمبود حمل‌ونقل امن از مهم‌ترین دلایل مشارکت پایین زنان در بازار کار هستند. دوم آنکه اصلاحات قانونی اگرچه ضروری است، اما کافی نیست. بدون اصلاح نگرش‌های فرهنگی، ممکن است بخشی از دستاوردهای قانونی با واکنش اجتماعی خنثی شود. سوم آن که باید اصلاحات به‌صورت جامع و چندبُعدی شامل ترکیب اصلاح قانونی، آموزش عمومی برای مردان و زنان، حمایت از اشتغال زنان از طریق حمل‌ونقل عمومی و حمایت مالی از آموزش رانندگی باشد.

از سوی دانشکده ادبیات و علوم انسانی برگزار می‌شود

همایش ملی مبانی نظری و معرفت‌شناختی ایران‌شناسی

اخبار اندیشهدانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران «همایش ملی مبانی نظری و معرفت‌شناختی ایران‌شناسی» را برگزار می کند.

گروه فلسفه واحد علوم و تحقیقات نشست «هوش مصنوعی و ما» را برگزار می کند

اخبار اندیشهگروه فلسفه واحد علوم و تحقیقات نشست «هوش منصوعی و ما» را با حضور کارشناسان مربوطه برگزار می کند.

جهاد دانشگاهی کتاب «توسعه دانش بنیان» را منتشر کرد

اخبار اندیشه کتاب «توسعه دانش بنیان؛ چارچوب، ابعاد و راهبردهای تحقق» تالیف کریم حنفی نیری و سیدصابر امامی راهی از سوی انتشارات جهاد دانشگاهی بازار منتشر شد.