بررسی و نقد کتاب عقلانیت قانون گذاری

اخبار اندیشهخانه اندیشمندان علوم انسانی، نشست « بررسی و نقد کتاب عقلانیت قانون گذاری» را برگزار می کند.

نگاهی به تحقیقات تحلیل‌گر گذارهای پساکمونیستی

کشف نهادهای نابودگر و نقش حیاتی گذار/ آیا رهبران جهان را تغییر می‌دهند یا ساختارهای نهادی؟ / فروپاشی سوسیالیسم به وسیله نهادهایش انجام شد

اخبار اندیشهبانس با بررسی نمونه‌های متعدد از نظام‌های متفاوت، این پرسش را طرح کرد که «آیا تغییر در رأس قدرت الزاماً منشأ دگرگونی‌های عینی در سیاست‌گذاری می‌شود یا آنکه ساختارهای نهادی چنان قدرتمندند که مجال تأثیرگذاری فردی را محدود می‌کنند.»...بانس در این آثار تلاش می‌کند نشان دهد که تکثر مسیرها از یک واقعیت کلیدی ناشی می‌شود و آن امر این است که آنچه‌گذار را موفق یا ناموفق می‌کند، تعامل خاص میان نیروهای اجتماعی، توانایی نهادی دولت، رقابت نخبگان و تجربه تاریخی هر کشور است و نمی‌توان یک مجموعه اصول جهان شمول برای چنین گذارهایی تعریف کرد. به همین دلیل او هیچ نسخه یکسانی برای دموکراتیک‌سازی ارائه نمی‌دهد و عمدتاً بر «ویژگی‌های زمینه‌ای» تأکید می‌کند.

برگزاری نشست رونمایی از کتاب مقبره سلطنتی زیویه و هنر سکایی

اخبار اندیشهنشست رونمایی از کتاب مقبره سلطنتی زیویه و هنر سکایی از سوی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار می شود.

وقتی انتخابات، مدیران وفادار سیاسی را جایگزین کارمندان با تجربه می کند/ پیامدهای منفی جابه‌جایی‌های سیاسی بر کیفیت ارائه خدمات

اخبار اندیشهدموکراسی محلی بدون نهادهای مکمل قوی، ممکن است به جای افزایش پاسخگویی، به کاهش کارایی منجر شود. در غیاب بوروکراسی شایسته‌سالار و عایق‌شده از تغییرات سیاسی، هر تغییر قدرت به قیمت از دست رفتن تجربه سازمانی، کاهش کیفیت نیروی انسانی و افت عملکرد دانش‌آموزان تمام می‌شود. این مسأله نه تنها برای برزیل، بلکه برای ده‌ها کشور در حال توسعه دیگر که ساختار مشابهی دارند، یک هشدار جدی است. تقویت نهادهای خدمات عمومی، محدود کردن انتصابات سیاسی در پست‌های کلیدی و اولویت دادن به شایستگی بر وفاداری، از مهم‌ترین درس‌هایی است که می‌توان از این تجربه گرفت.

لیبرالیسم چگونه فاشیسم را توجیه می کند؟

اخبار اندیشهفون میزس در این کتاب درباره مقطع زمانیِ بعد از قدرت گرفتن بولشویک‌ها برای توجیه و دفاع از فاشیسم می‌نویسد: «نمی‌توان انکار کرد که فاشیسم و تمام تکاپوهای دیکتاتوری‌جویانه‌ی مشابه، پر از نیت‌های خوبند و مداخله آن‌ها در این مقطع زمانی تمدن اروپا را نجات داده است. خدمتی که فاشیسم با این کار خود انجام داده است در تاریخ جاودان خواهد ماند.» ... فون میزس در این کتاب می‌نویسد: «نمی‌توان انکار کرد که فاشیسم و تمام تکاپوهای دیکتاتوری‌جویانه‌ی مشابه، پر از نیت‌های خوبند و مداخله آن‌ها در این مقطع زمانی تمدن اروپا را نجات داده است. خدمتی که فاشیسم با این کار خود انجام داده است در تاریخ جاودان خواهد ماند.» احتمالاً اگر مارکوزه آن «نیت‌های خوب» فاشیسم را که فون میزس به کار برده، در نوشته‌اش می‌آورد بیشتر می‌توانست توجیه فاشیسم توسطه لیبرالیسم را به تصویر بکشد.

وبینار فیلسوفان معاصر آمریکایی برگزار می شود

اخبار اندیشهوبینار فیلسوفان معاصر آمریکایی توسط خانه آشنا با همکاری انجمن حکمت و فلسفه ایران به مناسبت روز جهانی فلسفه برگزار می‌شود.

گفتمان‌های دانشگاه ایرانی از ۱۳۰۴ تا ۱۳۵۹ در گفتار رضا ماحوزی

سه پایه لرزان مدرنیته ایرانی / دانشگاه در ایران از ایده فلسفی فروغی تا سلطه الگوی آمریکایی / چگونه نخبگان، «علم» را قربانی «ملت‌سازی» و «توسعه» کردند

اخبار اندیشهرضا ماحوزی معتقد است فلسفه دانشگاه در ایران از ۱۳۰۴ تا ۱۳۵۹ سه گفتمان ایده فلسفی دانشگاه، گفتمان کنش‌گری عمل‌گرایانه و گفتمان توسعه‌گرایی را تجربه کرد.

روز جهانی فلسفه با حضور فلاسفه جهان در «خانه حکمت ایرانیان در وین» برگزار شد

فیلسوف آمریکایی: ۷۲ درصد مردم جهان در رژیم های اقتدارگرا زندگی می کنند / آمریکا در آستانه تبدیل به حکومت خودکامه / جهان در آستانه تغییر پارادایمیک

اخبار اندیشهبه مناسبت روز جهانی فلسفه، «خانه حکمت ایرانیان در اتریش» به همت رایزنی فرهنگی ایران در وین و با همکاری دانشگاه تبریز، نشستی بین‌المللی با عنوان «آینده جهان و مسائل نوین فلسفی» و با حضور برجسته‌ترین فلاسفه معاصر جهان برگزار کرد. در این همایش مجازی، اندیشمندانی از اروپا، آمریکا و آسیا درباره «آینده فلسفه و چالش‌های انسان در عصر هوش مصنوعی» سخن گفتند. آنان تأکید کردند که جهان در میانه موج‌های بی‌سابقه فناوری، رسانه‌ای و سیاسی قرار گرفته است و تنها با «احیای تفکر فلسفی» است که می‌توان مانع تبدیل انسان به ابزاری در خدمت قدرت و فناوری شد.

اعوانی: بدون حکمت، ایران آسیب می بیند و جای آن غرب‌زدگی می‌نشیند / پژوهشگری درغرب، برای شرح شفا ۱۰ میلیون یورو دریافت کرد

اخبار اندیشهنشست «خردورزی؛ رسالت جاودان فلسفه در حیات بشری» سه‌شنبه، ۴ آذرماه به مناسبت روز جهانی فلسفه در محل مرکز نشر دانشگاهی برگزار شد. دکتر غلامرضا اعوانی با ارسال پیامی به این هم‌اندیشی از «غربت فلسفه» گفت و چرایی آن را تبیین کرد. دکتر اعوانی هشدار داد که اگر فلسفه و حکمت تضعیف شود، جای آن را «غرب‌زدگی» خواهد گرفت.

بنیادگرایی مذهبی از کجا می‌آید؟

اخبار اندیشهزمیگراد در کتابش بر «انعطاف‌پذیری شناختی» تأکید دارد: توانایی مغز برای هم‌زیستی با تضادها، پذیرش «ندانستن» بدون وحشت، و دیدن انسانیت در مخالف. این انعطاف با تمرین‌هایی چون سؤال‌بازی («آیا ممکن است من اشتباه کنم؟») یا درمان شناختی/رفتاری رشد می‌کند.  راه بیرون آمدن از چرخه، پذیرش تدریجی ابهام است: فهمیدن که «ندانستن» ترسناک نیست، انسان بدون همهٔ جواب‌ها باارزش و امن است، و التیام تحقیرها و تنهایی‌های قدیمی. 

 میر نامیرا؛ زمانه و کارنامه استاد فقید میرمصطفی عالی‌نسب 

اخبار اندیشهکتاب «میرنامیرا» به زندگی و کارنامه میرمصطفی عالی نسب اختصاص دارد و نشان می دهد که جایگاه ویژه ایشان به عنوان مغز متفکر اداره اقتصاد ملی دردهه اول پس از پیروزی انقلاب اسلامی نقش تعیین کننده ای در حفظ استقلال ملی، پایبندی به آرمان های انقلاب اسلامی و ارتقاء کیفیت زندگی اکثر قاطع جمعیت کشور داشته است.

تحول بزرگ؛ توسعه جهان با بانک های بریکس و چین و رویگردانی از بانک جهانی/ تضعیف مشروعیت نئولیبرالیسم/ نظم نوین اقتصادی چه خوابی برای این قرن دیده است؟

اخبار اندیشهمقاله آهومادا و چانگ با این پیام به پایان می‌رسد که یک نظم نوین اقتصادی بین‌المللی صرفاً یک ترجیح سیاستی نیست، بلکه یک ضرورت برای جلوگیری از تعمیق بحران‌های جهانی و دستیابی به یک تحول سبز، عادلانه و شکوفا است. نویسندگان استدلال می‌کنند که بدون اصلاحات ساختاری، کشورهای در حال توسعه در چرخه‌های توسعه‌نیافتگی و آسیب‌پذیری زیست‌محیطی محبوس خواهند ماند؛ بنابراین، پیشنهادهای آنها نه یک نقشه راه ساده، بلکه یک مداخله فوری و بلندپروازانه برای جنوب جهانی است تا بنیان‌های حاکمیت اقتصادی جهانی را برای بقا و سعادت متقابل بازآفرینی کند.

تحقیق مشترک ابوالفضل حاجی‌زادگان و حمیدرضا جلائی‌پور در باره «نقش شبکه‌های محلی آنلاین در قدرت‌یابی زنان طبقۀ فرودست در استان تهران»

زنان طبقه فرودست اتفاقی بی سابقه خلق کردند از مشروطه تا کنون/ جغرافیای قدرت در حال تغییر در تهران ؟ / زنان طبقه فرودست از بقا تا مطالبه زندگی

اخبار اندیشهاین حد از محوریت یافتن زنان طبقه فرودست در تحولات اجتماعی و سیاسی، دست کم در ایران معاصر، اتفاقی بی سابقه است از جنبش مشروطه تاکنون. زنان طبقات مرفه و متوسط در مقاطع زمانی مختلف و به شکل های گوناگون نقش چشمگیری در تحولات جامعه ایران ایفا کرده اند (کریمی، ۱۴۰۲)؛ اما به نظر می رسد زنان فرودست و به حاشیه رانده شده هیچ گاه به اندازه اکنون به عنوان نیروی اجتماعی شبکه مند، نقش مؤثری در تحولات جامعه ایران نداشته اند.

 برگزاری همایش « اندیشه ایران، هویت ایرانی» به مناسبت روز جهانی فلسفه

اخبار اندیشهمؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران به مناسبت روز جهانی فلسفه همایشی با عنوان «اندیشه ایران، هویت ایرانی» برگزار می‌کند.

رونمایی از ۳ کتاب فاخر درباره امام محمد غزالی

اخبار اندیشهمراسم رونمایی از ۳ کتاب فاخر درباره امام محمد غزالی با حضور استادان و پژوهشگران مطرح کشوری در مجمع فلاسفه ایران برگزار می شود.

نازی آباد یا تیک تاک؟ مساله این است!

اخبار اندیشه ایکاش سواد فناوری راهی به دبستان ها و دبیرستان ها پیدا کند. سواد فناوری کمک می‌کند تا در عصر فن‌تنیدگی، به کارگیرنده ابزار (Tool User) باشیم، نه ابزارشونده و ابزار شده (Tool Used). یعنی «کاربرِ ابزار» بمانیم، نه «ابزارِ ابزار» و در زمانه فوران فناوری، همچنان یک انسان به معنای دقیق کلمه باشیم و بمانیم.

فرهاد نیلی در بررسی کتاب «اقتصاد چگونه جهان را توضیح می‌دهد»

چگونه از گاوآهن تا اینستاگرام اندیشه‌های ما را شکل می‌دهند؟ / چپ اقتصاد، راست تاریخ؛ رمز موفقیت انسان در همکاری مشترک

اخبار اندیشهفرهاد نیلی گفت: آنچه موضوع امروز است صحبت جدیدی است که از دانش اقتصاد استفاده کنیم تاریخ را توضیح دهیم یا از آورده‌های تاریخ استفاده کنیم و به شرح اقتصاد بپردازیم. به زعم من موضوع این کتاب توضیح تغییرات ممکن در زندگی بشر است. تاریخ به نظر من بزرگترین معلم ماست که به ما دو درس را می‌دهد، درس اول اینکه کجاها تغییر ممکن است و عزم تغییر برداریم، دوم کجاها تغییر ناممکن در ظرف فناوری و نهادهای موجود ناممکن است و سعی در فراهم کردن اسباب تغییر کنیم.

«اصقلاب: سیاست، ناجنبش و انقلاب در گفت‌وگو با آصف بیات» منتشر شد/ هفت گفت‌وگو با آصف بیات

اخبار اندیشهمجموعه گفت‌وگوهای با آصف بیات که توسط احمد غلامی و شیما بهره‌مند فراهم آمده جنبه‌های مهمی از زندگی و تکوین اندیشه بیات را روشن می‌سازد.

پیام فیلسوف ایرانی به مناسبت روز جهان فلسفه

رضا داوری اردکانی: می‌توان با روشن شدن چراغی به ظلمت شب پایان داد/ از این اکنون به آسانی نمی‌توان عبور کرد/ پایان روزگار کانت، هابس، دکارت و بیکن

اخبار اندیشهرضا داوری اردکانی : ما وارث فلسفه دوره اسلامی هستیم و کم‌وبیش با فلسفه اروپایی هم آشنا شده‌ایم، اما روزگارمان میل و رغبتی به فلسفه ندارد و گردش امور چنان است که حتی به خرد و دانایی نیز احساس نیاز نمی‌شود. دوران بی‌نیازی از خرد دوران عجیبی است. این دوران هرچه باشد مجال مناسبی برای روکردن به فلسفه نیست. هرچند که وقتی این احساس به نهایت شدت برسد می‌توان به روشن شدن چراغی امید بست که به ظلمت شب تاریک پایان دهد و نگذارد که جان‌ها به ستوه آید؛ ولی چنین حادثه‌ای کمتر پیش می‌آید.

نشست مواجهه علوم اجتماعی ایران با مسئله بیگانه ستیزی

اخبار اندیشهنشست «مواجهه علوم اجتماعی ایران با مسئله بیگانه ستیزی» توسط گروه جمعیت و مهاجرت انجمن جامعه‌شناسی ایران به مناسبت هفتۀ علوم اجتماعی برگزار می شود..

۱۰ فرض درباره اینکه چرا مسئولان مقصرند

اخبار اندیشهمسئولان مقصرند چون خود را غرق در روزمرگی‌های اداری کرده‌اند. آینده‌نگر نیستند و نمی‌دانند چگونه باید آینده‌نگری داشته باشند یا اینکه تصور می‌کنند آینده به ما چه ربطی دارد. ممکن است همه یا برخی از این فرض‌ها نادرست یا درست باشد.  شما چه فکر می‌کنید؟

محمدجواد ظریف کتاب جدیدش را روانه بازار کتاب کرد

اخبار اندیشهکتاب «جهان پیش رو، گفتارهایی پیرامون نظام جهانی» با گردآوری و ویراستاری علمی محمدجواد ظریف توسط انتشارات روزنامه اطلاعات منتشر شد. 

 به مناسبت روز جهانی منع خشونت علیه زنان برگزار می شود

نشست «تجربه فشار و تنش های زندگی در ساز و کارهای فرهنگی»

اخبار اندیشه به مناسبت روز جهانی منع خشونت علیه زنان نشست «تجربه فشار و تنش های زندگی در ساز و کارهای فرهنگی» از سوی گروه علمی- تخصصی صلح انجمن جامعه شناسی ایران با مشارکت کانون فرهنگ و زندگی و موسسه خدمات روانشناختی و اجتماعی جان نو و جهان نو برگزار می شود.

کتاب و کتابت در تاریخ اسلام در نگاه سید مصطفی محقق داماد

روایت محقق داماد از مخالفان و موافقان انتشار کتاب میان مسلمانان صدر اسلام / پیشوایان دین مقوم نهضت ترجمه

اخبار اندیشهفاصله چندانی نگذشته بود که یکباره «نهضت ترجمه» آغاز شد. منابع اصلی یونانی وارد تمدن اسلامی شد و مترجمان حرفه‌ای به ترجمه آن‌ها پرداختند. دستگاه‌های قدرت نیز از این جریان حمایت کردند. در کنار آن، جمله‌ای مقدس و اثرگذار از پیشوایان دینی توسط مسلمانان نقل شد که: «قَیِّدوا العِلمَ بالکِتابة»؛ یعنی علم را با نوشتن مهار کنید تا از دست نرود. این جمله درست برخلاف رویکرد پیشین قرار داشت و باعث شد کتابت، تألیف و نقل مکتوب رواج بیشتری پیدا کند.

 درباره کتاب «آداب حکمرانی: متون پایه ادبیات فارسی و سیاست»

هسته سخت تفکر سیاسی ایران

اخبار اندیشهروح اله اسلامی با نثری روان اما استوار بر پژوهش، پلی میان ادبیات و سیاست می‌سازد و نشان می‌دهد که چگونه متونی چون مینوی خرد، عهد اردشیر، سیاست‌نامه نظام الملک، تاریخ جهانگشای جوینی، قابوسنامه، اخلاق‌الاشراف و رسائل مشروطه هسته سخت تفکر سیاسی ایران را شکل داده‌اند.

انقلاب صنعتی انگلیس جهان را برای همیشه تغییر داد / ماشین بخار، فقر را دگرگون کرد/ خروج از قید طبیعت

اخبار اندیشهبرخی انقلاب صنعتی را انقلابی واقعی و گسست کامل از گذشته می‌دانند و برخی دیگر آن را شتاب‌گیری یک روند طولانی. اما آنچه غیرقابل انکار است، این است که از آن زمان به بعد، جهان دیگر هرگز همانند قبل نشد. انسان برای اولین بار توانست بر محدودیت‌های طبیعت غلبه وتولید را چند برابر کند، آینده‌ای بسازد که در آن فقر و گرسنگی دیگر سرنوشت محتوم اکثریت نباشد. این معنای واقعی آن تحول بزرگ بود

محمدرضا اسلامی

ممدانی بدون تحقیر کردن ترامپ، حرفش را زد

اخبار اندیشهآسیبی که جریان چپ (تحت القاء حزب توده) از زمان پهلوی به ایران زد این بود که باب گفت وگوی جامعه ایرانی با نخبگان جامعه آمریکا را بست. بخش مهمی از جریان اندیشه‌ورزی و نوآوری در آمریکا توسط «مهاجرین» شکل می‌گیرد و متاسفانه رسانه‌ها و نخبگان ایرانی هیچ‌گونه گفت وگوی فکریِ دامنه‌داری با رسانه‌ها و نخبگان آمریکایی نداشته و ندارند. جامعه روشنفکری ایرانی سال های طولانی است که هیچ گفت وگوی جدی با «ممدانی‌های آمریکا» نداشته است. و سؤال اینجاست که این روند تا کی ادامه خواهد یافت؟

برگزاری نشست «به سوی علوم اجتماعی متکثر و روادار»

اخبار اندیشهانجمن جامعه‌شناسی ایران(شعبه‌ی دانشگاه علامه طباطبائی) با همکاری انجمن علمی سیاست‌گذاری اجتماعی دانشگاه علامه‌ی طباطبائی نشست «نقد خویشتن؛ به سوی علوم اجتماعی متکثر و روادار» را برگزار می کند.

سیدجواد میری اندیشه های علی شریعتی را بررسی کرد

 دیالوگ انتقادی شریعتی با اینجا و اکنون ما / در نگاه شریعتی با اقتصاد نامطلوب به جامعه ایده‌آل خود نمی‌رسید

اخبار اندیشهسیدجواد میری: در نگاه شریعتی، شما اگر بخواهید جامعه مطلوب داشته باشید، با اقتصاد نامطلوب به جامعه ایده‌آل خود نمی‌رسید، و در چنین وضعیتی، ارزش‌های اخلاقی و دینی والا را نمی‌توانید در سطح جامعه گسترش و بسط بدهید. پس ما باید برای عبور از این وضعیت ناهنجار یا آنومی، به بنیان‌های اصلی جامعه یا همان سازوکاری که معیشت زندگی مردم را شکل می‌دهد، التفات بنیادین پیدا کنیم.

فاضلی و معینی در نشست «جنگ و صلح» در دانشکده علوم سیاسی دانشگاه تهران مطرح کردند

جهان شاهد جنگ میان آمریکا و چین خواهد بود؟ / ۲۰۰ میلیون کشته بعد از جنگ جهانی دوم نتیجه ماهیت دولت مدرن / شکست روشنگری

اخبار اندیشهنکته بسیار قابل تأمل این است که کشته شدن این میلیون‌ها انسان در قرن بیستم، معنا و دلایل دینی یا مذهبی نداشت؛ بلکه برمبنای قلمروخواهی، زبان، ‌نژاد و قومیت بوده است...چرا استراتژی روشنگری در دستیابی به این اهداف زیبا و شاید متعالی خود ناموفق بود و عملاً به جای کاهش جنگ‌ها، جهان شاهد افزایش جنگ‌ها بود؟ فاضلی این طور پاسخ داد: استراتژی‌ها و حتی استراتژی روشنگری، دو دشمن یا دو نیروی مخالف دارند؛ یکی فرهنگ تاریخی و رسوب شده جوامع و دیگری غریزه انسانی است.