از قدیمِ اخیر به کودکان ایرانی یاد داده شده است که سعی کنند خود بنویسند که "علم بهتر است یا ثروت؟"! یعنی معلم ها این را می پرسیدند و احتمالاً اجباری فرهنگی برای نوشتن این که علم بهتر از ثروت است وجود داشت! اما واقعیت این است که آن یکی اجبار، یعنی زندگی روزمره، در بزرگسالی، ان هم به وضوح ثابت می کند که: نه بابا این حرفا نیست .... همه فارغ التحصیلان با آن تفاخرات تخرخر انگیزشان می روند دنبال استخدام، مجوز فعالیت و غیره که بتوانند نانی در بیاورند و تازه می فهمند که آن ضرب المثل که: "فکر نان کن که خربزه آب است!" را دیر فهمیده اند. حال نوبت آن می شود که بر اساس طول دوره تحصیل خود هزینه خدمات خود را تخمین بزنند.
این بار، علم تبدیل می شود به ابزار کسب و درآمد ثروت! آن ها با بازاری های معمولی که از نوجوانی ایستاده اند و با خرید و فروشِ ساده امکانات زندگی برای خود ایجاد کرده اند، شروع به رقابت می کنند. صحیح هم اگر نباشد، این رقابت امروز در میان متخصصان و بازاریان ما وجود دارد، یعنی اثر گذاری آن انشا میمیرد! اتفاقاً در مدلینگی که در پوشاک و سبک اختیار مسکن ایجاد می شود، سریعتر از بازاریان سنتی اتفاق می افتد و چه بسا در این امر، یعنی فزونی مصرف پیشروتر هستند. شیوه فعالیت متخصصین هم وابسته به منابع و اعتبارات است. از وقتی که طرح های توسعه در ایران به دنیا آمده ان، تخصص خودش مشتری پر و پا قرص پول نفت بوده است و طبیعتاً چنان که مشهود است، موفقیت های آن چندان که باید جامعه را سرریز از نعمت کند، نکرده است. به جای این که بیماریهای روحی، جسمی و حتی اقتصادی درمان شود، بیشتر مجلات مرتبط ایجاد شده است و به جای توسعه و رفاه هم کتاب و مجله های آنها منتشر می شوند.
البته این امر تا اندازاه ای طبیعی می نماید، چرا که متخصصین هم نیاز به غذا و زندگی دارند، اما باید بتوانیم نیازهای مادی را با اثرگذاری علمی عجین و متناسب کنیم، ولی تا امروز تولید علم چندان که باید به تولید رفاه منجر نشده است. رایج ترین فعالیت علمی درمان بیماران توسط پزشکان است که از دستآوردهای علم و دانش اخیر محسوب می شود. داشتن مطب که نمود یک شیوه اشتغال فردگرایانه و همانند تجارت سنتی جامعه ما است، به یک ژست رایج درمانگری تبدیل شده است، در حالی که امروز می توان درمان هایی به صورت کلینیکی با تأسیس داشتن پرونده های درمانی و پیشگیری از خیزش بیماریها داشت. به جای آن، ما هنوز از شیوه های فردگرایانه برای کسب و درآمد استفاده می کنیم. فعالیت شخصی در فضای درمانی ما جای فعالیت های تعاونی را گرفته و به سرعت پیش می رود.خود علم اقتصاد هم نتوانسته است بازارهای ما را به شیوه مدرن به عرصه بکشاند چه برسد به دیگر مشاغل!
طبیعی است که در چنین شرایطی، رقابت برای داشتن بازار تولیدی در امر درمان ببیشتر صورت می گیرد تا پیشگیری. در نتیجه پیشگیری که میتواند با وقوع هر نوع بیماری به سرعت با انتقال اطلاعات و آگاهی به مردم مانع همه گیر شدن بیماری ها شود، مردم را محتاج اطلاعات دم دستی و رفع نیاز توسط نصیحت و توصیه اقربا و آشنایان می کند.خلاء آگاهی موجب می شود زندگی روزمره مردم با بیم و هراس از بیماری طی شود و راه آخر آن هم درمان از طریق خوردن دارو و درمان می باشد. این امر موجب می شود حتی بیمه و نهادهای رفاهی دیگر هم توان ارائه خدمات گسترده به این سیل عظیم بیماران را نداشته باشند و ضرر کننند. آیا انتظار این که بخش اساسی فعالیت های بهداشتی صرف تولید آگاهی برای ارتقای سلامتی توسط خود مردم در زندگی روزمره باشد، گزاف است.
آدام اسمیت دست بازار را موثر در امر هدایت جامعه می دانست و در این خصوص، باید درنگ کنیم که چه امری موجب می شود پیشگیری و تولید آگاهی جایش را به بی اعتنایی به غفلت مردم و توسعه بازار درمان و دارو بدهد. در چنین شرایطی، سلامتی به بخت و اقبال تبدیل می شود و مردم مدام در هراس و وهم به سر می برند، چرا که آگاهی از وضعیت روزمره جسمانی خود ندارند و بیشتر به بیمارانی فرهنگی می مانند که همواره نیازمند بالین پزشکان برای اطلاع از زندگی و مرگ خود هستند. در سالهای قبل، اقسام سرطانها، ام اس، ویروس های متننوع سرماخوردگی، تولیدات غذایی بی کیفیت و آلوده به آنتی بیوتیک اضافه، روغن پالم و ... در جامعه ما رواج یافت که تبعات آن را با افت امید و کیفیت زندگی در جامعه می دهیم. اما آن دست نامرئی که به تجارت درمان فردگرایانه فکر می کند همچنان از حریفان خود جلو تر است و با این وضع جامعه احتمال این که درمان کلینیکی، پیشگیری، تولید آگاهی، کنترل سلامتی مصرف روزمره و سایر اقسام تندرستی به او برسند بعید است.
نظر شما