در این دوران تحولات داخل و خارج کشور دو پیامد مهم سیاسی اجتماعی داشت: اول تحولات ناشی از تغییرات جمعیت شهری، تغییر کیفی ساختار و گروه‌بندی‌های اجتماعی و شیوه زندگی شهری نمایان شد. و دوم به موازات این تحول اجتماعی چون نظام سیاست و حکومت متصلب شده بود و پشت‌گرم به قدرت خارجی، بنابراین نوع مخالفت سیاسی اجتماعی دگرگون و کیفیت و کمیت مبارزه هم تغییر کرد. یعنی روند مبارزه از شکل و شمایل سیاسی به مبارزه مسلحانه تغییر کرد. بلعیدن پیشرفت و توسعه اجتماعی حاصل از این تحولات می توانست در صورت وجود آرامش سیاسی اجتماعی، برقراری دموکراسی و افزایش مشارکت مردم، پیش‌زمینه‌های توسعه‌ای تبدیل به رشد و توسعه سیاسی، اجتماعی و اقتصادی گردد، که متاسفانه نشد.
این نقیصه در دوران پهلوی بدلیل حاکمیت نیروهای امنیتی بر مقدرات جامعه به وضوح قابل مشاهده است. در نتیجه از سویی یک رویکرد انفعالی و تدافعی از طرف نیروهای اصیل وبومی در ارتباط با اوضاع پیچیده سیاسی اجتماعی کشور ابراز می گردید و به اشتباه افزایش و تخصیص بودجه های عمرانی و ساخت و ساز و اجرای پروزه ها مساوی توسعه تلقی شد و از سوی دیگر برنامه اصلاحی دولت‌های مختلف قابل ارزیابی و تجزیه و تحلیل و نقد و بررسی نبود. زیرا نخبگان این دوران با تناقضی آشکار روبرو بودند: از طرفی شاهد ادعاهای رژیم شاه در زمینه توسعه کشور در دهه چهل و پنجاه بودند و از طرف دیگر گرفتار در محیط پر اختناق و قطبی شده آن زمان از سوی رژیم و دستگاههای امنیتی اش.
از سوی دیگر نادیده گرفتن ناسازگاری رویداد های این دو دهه با نظریه‌هایی که با تکیه بر موانع و تناقضات رشد سرمایه داری و مدرنیزاسیون حکومتی در ایرانِ دهه چهل و پنجاه شمسی را از نظر توسعه اجتماعی - اقتصادی توضیح بدهد نیز دارای تبعاتی بوده است. اعتراضات نخبگان نشان از آن داشت که مردم و جامعه به سمتی می رود و سیاست و حکومت در ایران آن روز به سمت دیگر!
ادامه دارد....
منبع: روزنامه ستاره صبح مورخ 19.11.96 با عنوان دیکتاتوری؛ عامل انقلاب
نظر شما