کشور ایران، از حیث انرژی، بسیار غنی است. دارایی انرژی فسیلی کشور در مجموع، ایران را در رتبه دوم جهانی قرار داده است. همچنین وجود انرژیهای تجدیدپذیری مانند انرژی خورشید، باد، ژئوترمال، بایومس و حتی امواج که ابعاد تجاری (قابل اعتماد، در دسترس و اقتصادی) دارد بسیار حائز اهمیت است.
شاید همین دارایی فراوان، باعث اتلاف بی حد و حصر هم شده و کشور مصداق بارز تئوری"نفرین منابع" گردیده است. ایران علاوه بر احراز رتبههای بالا در دارایی منابع، با کمال تأسف رتبه بالا در شدت انرژی را هم داراست. شدت بالای انرژی به حدی است که قسمت اعظم انرژی عرضه شده اولیه و ثانویه تلف می شود. ادامه روند کنونی شدت انرژی تاکنون باعث هدررفت منابع مالی هنگفتی شده است که با این منابع میتوان اقتصاد یک، بلکه چند کشور را شکوفا کرد. عدم توجه به این مقوله باعث خواهد شد در سالیان نزدیک (یک دهه) تولید و مصرف کشور برابر شده و ایران پس از نزدیک به یک قرن صادرات نفت و اخیراً گاز، امکان صادراتی خود را از دست بدهد و پس از آن هم به یک وارد کننده تبدیل شود.
تنها راه کنترل وضع حاضر، اصلاح الگوی مصرف با کاهش شدت انرژی است. در آخرین حرکتهای کلان، دستور "ده مادهای" مقام معظم رهبری که تأکید بر "کاهش50درصد از شدت انرژی تا پایان برنامه ششم" دارد و تصـویب "قانون هدفمندسازی یارانهها " که حدود 85درصد از آن مربوط به یارانه انرژی است و لایحه "اصلاح الگوی مصرف انرژی" که توسط مجلس درحال نهاییسازی و تصویب است، نشان از عزم حاکمیت برای کنترل مصرف مسرفانه دارد.
اما چگونه میتوان به این اهداف نائل شد، بدون اینکه به سطح رفاه اجتماعی و اقتصاد صدمهای وارد شود؟ راه حل چیست؟
تجربههای ملی و بینالمللی نشان میدهد روشهای برنده ـ برنده که همه ذینفعها در آن نفع میبرند راهحلهای پایدار و اجرایی هستند. اگرمنفعت ناشی از کاهش شدت انرژی بین دولت، مصرف کنندهها، بنگاههای تولیدی، بنگاههای مالی و بنگاههای خدماترسانی تقسیم شود، همگی دست به دست داده و کاهش شدت انرژی را به بهترین نحو ممکن خواهند ساخت.
در این راستا اجرای طرحهایی از قبیل "اعطای یارانه سود تسهیلات برای جایگزینی اتوبوسهای جادهای"، "طرح تعطیلی تولید پیکان با کمک به شرکتهای خودروسازی برای تولید اتومبیلی با بازدهی بالاتر"، "طرح تعویض خودروی فرسوده"، "کمک به ارتقاء خط تولید آبگرمکنهای دیواری"، باعث تولید ارزش برای بنگاههای تولیدی، مصرف کننده، دولت و عامه مردم شده است .
بر این اساس در فضای فعلی که قانون هدفمندکردن یارانهها درحال اجرا میباشد بهترین روش برای گذر از این مرحله تثبیت قیمت است. با اجرای این روش بنگاههای تولیدی با کمترین آسیب ناشی از افزایش قیمت انرژی، مصرف کنندگان با کمترین
درنهایت باید اذعان داشت افزایش قیمت انرژی بر اساس اجرای قانون هدفمندکردن یارانه حتماً باید درکنار کاهش شدت انرژی و هماهنگ با آن باشد تا اقتصاد و صنعت متناسب و شکوفایی پیریزی شود و اسکو یکی از راههای مؤثر در نیل به این هدف است.
کارشناس انرژی
نظر شما