اطلاعات مختصر بدست آمده، حکایت از آن دارد که در کشورهای مختلف، تخفیف ویژهای در تحویل خوراک نفتی و گازی به صنایع داخلی در نظرگرفته می شود؛ که معمولا دسترسی به این اطلاعات به دلیل محرمانه بودن چندان میسر نمی باشد.
هم اکنون قیمت خوراک در شرکت سابیک عربستان، تقریباً در سطح قیمت های کنونی ایران به صنایع خود است. در این کشور قیمت خوراک تحویلی به صنایع شیمیایی و پتروشیمیایی در حدودا 75 - 70 درصد قیمت مصارف عمومی است. قیمت اتان تحویلی به صنایع در عربستان، برابر 37 دلار برای هر تن می باشد در صورتی که این رقم در ایران معادل 61 دلار است که طبق قانون هدفمند کردن، به مراتب افزایش خواهد یابد!
طبیعتاً افزایش دفعی قیمت خوراک موجب افزایش نابسامان قیمت محصولات پتروشیمیایی و در نتیجه، ربودن گوی رقابت در منطقه توسط شرکت های پتروشیمی کشورهای همجوار عربی خواهد شد. چراکه بسیاری از محصولات تولیدی پتروشیمی، مصرف محدود داخلی داشته و باید در شرایط رقابتی صادر شوند. بطور مثال، پلی اتیلن مصرفی در کشور حدودا یک میلیون تن است در حالی که با راه اندازی واحدهای آتی از جمله خط اتیلن غرب، رقم تولید پلی اتیلن به 14 میلیون تن خواهد رسید که چاره ای جز صدور آن وجود ندارد.
نمونه عینی تبدیل یک واحد پتروشیمی سودده به واحد ضررده و خروج از بورس پتروشیمی اصفهان را می توان نام برد که سال‌‌ها پیش به بخش خصوصی واگذار شده و سهام آن در بورس اوراق بهادار عرضه شده است. به دنبال کاهش تخفیف خوراک مصرفی این مجتمع و به تبع آن کاهش شدید حاشیه سود، نماد این شرکت بیش از یکسال است که متوقف شده و امکان معامله ندارد.
خوراک مصرفی این واحد پلتفرمیت پالایشگاهی است که از سوی پالایشگاه اصفهان تأمین می‌‌شود. محصولات این مجتمع بنزن، تولوئن، اورتوزایلین و پارازایلین (از گروه آروماتیک‌ها) هستند. در سال‌‌های ابتدایی شروع به کار این مجتمع، قیمت خوراک آن با اعمال 30 الی 44 درصد تخفیف نسبت به قیمت نفتا محاسبه می‌‌شد. بعدها مبنای محاسبه قیمت خوراک از نفتا به بنزین سوپر تغییر کرد و تخفیف نیز 30 درصد درنظر گرفته شد. لازم به ذکر است که قیمت خوراک مصرفی سایر مجتمع‌‌های تولید‌‌کننده آروماتیک در ایران بر مبنای قیمت نفتا محاسبه می‌‌شود.
چنانکه گفته شد پتروشیمی اصفهان پس از خصوصی‌‌سازی و طی چندین مرحله تغییر در فرمول قیمت‌‌گذاری خوراک، از یک شرکت سودده به یک شرکت زیان‌ده تبدیل شده است. به نظر می‌‌رسد بعضی دیگر از شرکت‌‌های پتروشیمی نیز همین مسیر را طی می‌‌کنند.
قیمت گذاری خوراک واحدهای پتروشیمی در اکثر کشورهای صاحب صنعت پتروشیمی به عنوان یک مسأله بحث برانگیز مطرح بوده که یک سیاست گذاری منسجم را می طلبیده است. بنا بر ملاحظات مدنظر که حمایت های سازنده از صنایع داخلی و بهرهگیری از منابع هیدروکربوری جهت کسب ارزش افزوده و نیز تسخیر بازارهای جهانی را در کنار ارتقاء سطح کیفی صنایع و افزایش بهرهوری در کنار هم طلب میکند، تعیین قیمت خوراک صنایع پتروشیمی به صورت ثابت چندان منطقی نمی باشد، بلکه لازم است با در نظر گرفتن کلیه ملاحظات نسبت به تعیین فرمولی که علاوه بر شفافیت و نیز ایجاد جذابیت برای سرمایهگذاران، انعطافپذیر بوده و در تعامل با تغییرات قیمت های جهانی باشد مبادرت ورزید. ضمن اینکه می توان کلیه پارامترها خصوصاً بحث بازدهی مناسب انرژی را نیز در قالب توابعی مشخص در این فرمول گنجانید.
نظر شما