چرا نبرد اوباما در افغانستان متفاوت است ؟

بسیار دیر، بسیار خوب شاید دو ترکیب مناسب برای استراتژی نظامی باراک اوباما در افغانستان باشد. چهار روز گذشته ، روزهای حساسی برای سربازان آمریکایی و افغان بود. 4 هزار سرباز امریکایی و 650 سرباز افغان در عملیاتی ویژه به منطقه هلمند در جنوب افغانستان حمله کردند. هدف هم مشخص بود: پس از هشت سال حضور امریکایی‌ها در افغانستان قرار است در این عملیات منطقه هلمند از حضور شبه‌نظامیان پاک‌سازی شود . حمله اما آنگونه که پیش‌بینی می‌شد، ادامه نیافت.نیروهای طالبان پیش از این عملیات فرار را بر قرار ترجیح داده بودند . تنها در یک منطقه ارتش آمریکا با حد ناچیزی از مقاومت روبه‌رو شد . شبه‌نظامیان طالبان در طول این سالهای فرار و قرار آموخته‌اند که نمی‌توانند در برابر سیلی از سربازان خارجی مقابله کنند. عملیات هلمند شاید نخستین عملیات مشترک امریکایی‌ها و نیروهای افغان بود که در آن هیچ شهروند غیرنظامی جان خود را از دست نداد . ژنرال مک کریستال که به تازه‌گی به دستور رابرت گیتس وزیر دفاع به فرماندهی نیروهای امریکایی در افغانستان منصوب شده‌است ، پیش از این وعده داده بود که آمار تلفات غیرنظامیان در عملیات‌های امریکایی از این پس به پایین‌ترین حد خود برسد. حالا به نظر می‌رسد که در نخستین عملیات جدی از زمان حضور او در افغانستان حکایت الوعده وفا است.
ژنرال مک کریستال در نخستین واکنش به عملیات استان هلمند با تاکید بر این نکته که هنوز در خصوص قضاوت در مورد موفقیت یا شکست این حمله بسیار زود است، گفت : خوشحالم که این عملیات در مسیر صحیح قرار گرفت. هدف ما از این عملیات به هیچ‌وجه نیروهای دشمن نبودند بلکه ما می‌خواستیم شهروندان غیرنظامی را از دشمن دور کنیم.
فرمانده تازه نفس امریکایی در افغانستان در تبیین استراتژی ارتش در این عملیات به مجله تایم گفت: ما باید الگوی قدرت در منطقه را تغییر می‌دادیم. به همین دلیل سربازان ما از ماشین‌های نظامی پیاده شدند و با نشستن دوشادوش رهبران قبیله و ریش‌سفیدهای منطقه به انها اطمینان دادند که این‌بار سربازان در همین حوالی کنترل اوضاع را در اختیار دارند.
امریکایی‌ها این عملیات را خنجر نامیدند. از زمان حضور باراک اوباما در کاخ سفید تا کنون این نخستین بار است که نیروهای امریکایی در عملیاتی که شکل و شمایلی جدید دارد به مبارزه با طالبان می‌پردازند. در این عملیات در حقیقت استراتژی جدید اوباما در افغانستان به نمایش درآمد. حالا دیگر در ارتش ایالات متحده هیچ‌کس عراق را بر افغانستان ارجحیت نمی‌دهد. افغانستان تبدیل به اولویت شماره یک پنتاگون شده است . تعداد بازیگران در صحنه عراق پاییز امسال افزایش فاحشی خواهد یافت . بدین ترتیب همه چیز برای جنگی تمام عیار البته آن هم پس از هشت سال از شروع رسمی آن مهیا است . اوضاع افغانستان تحت فرماندهی مک کریستال بی‌شک بهتر از قبل خواهد بود . جنگ افغانستان در شرایطی که باراک اوباما بر مسند قدرت در کاخ سفید تکیه زده است با این نبرد تحت حاکمیت جورج بوش بسیار متفاوت است .
پیش از حضور باراک اوباما در قدرت هر بار سخن از امادگی نیروهای آمریکایی و حضور انها در صحنه به میان می‌امد، بدین معنا بود که شاید نیروهای ناتو بتوانند منطقه‌ای را از حضور شبه‌نظامیان پاک‌سازی کنند اما عملا برقراری زمینه این عملیات برای سربازان آمریکایی کار چندان ساده‌ای نیست. حالا اما بخش اعظمی از سربازان آمریکایی وظیفه تامین امنیت جان شهروندان غیرنظامی در شهرها و روستاها را بر عهده دارند. البته هنوز بسیاری از افغان‌ها به پایداری این استراتژی چندان امیدوار نیستند .
مردی از اهالی لشگرگاه پایتخت استان هلمند در این خصوص می‌گوید: امیدوارم این عملیات نتیجه مثبتی به دنبال داشته باشد. البته ما چندان به این قبیل فعالیت‌ها امیدوار نیستیم. درست مانند بازی موش و گربه می‌ماند. زمانی که گربه حمله می‌کند، موش فرار می‌کند. اما وقتی گربه هم دنبال کار خودش می‌رود، موش دوباره بازمی‌گردد و کارش را ادامه می‌دهد.
عملیات خنجر اما با سایر عملیات‌های نظامیان آمریکایی متفاوت است . حجم سربازان حاضر در این عملیات بی‌شک ساکنان هلمند را هم شوکه کرده است. سرعت نظامیان در جستجوی خانه به خانه هم حیرت اور بود و هم موفقیت آمیز.
در جریان این عملیات تنها یک سرباز آمریکایی جان خود را از دست داد و تعداد زخمی‌ها هم با توجه به حجم عملیات چندان بالا نبود. در طول چند روز آینده اما بی‌شک بر تعداد تلفات سربازان خارجی افزوده خواهد شد . شبه‌نظامیان طالبان با خواندن دست سربازان امریکایی از این پس در جمعیت غیرنظامی گم خواهند شد و البته از خیر نبردهای رودررو نیز خواهند گذشت. بدین ترتیب بر آمار بمب گذاری های انتحاری و انفجار خودروهای بمب گذاری شده نیز افزوده خواهد شد . توسل به چنین روش مبارزه‌ای بی‌شک به ضرر نیروهای ناتو و سربازان آمریکایی خواهد بود . دو سرباز امریکایی در شرق افغانستان روز گذشته به واسطه همین بمب گذاری‌ها جان خود را از دست دادند. در استان هلمند نیز انفجار خودرویی بمب گذاری شده جان دو سرباز انگلیسی را گرفت. استراتژی جدید ایالات متحده در افغانستان جا دادن سربازان امریکایی در میان جمعیت است . این استراتژی اما در دراز مدت منجر به کشته شدن سربازان آمریکایی بیشتر خواهد شد . تنها راه این است که امریکایی‌ها قلب شهروندان غیرنظامی افغان را از آن خود کنند. بدین ترتیب شاید افغان‌ها در تامین امنیت جانی سربازان خارجی سهیم شوند.
مک کریستال به خوبی بر این خطر واقف است. او از نخستین روزهای حضور در افغانستان اولویت کاری خود را بر محافظت از جان شهروندان غیرنظامی متمرکز کرد. مک کریستال از مدت‌ها پیش اعلام کرده بود که از این پس جنگنده های نظامی تنها در شرایطی بر فراز اسمان افغانستان به پرواز درخواهند امد که عملیات های نظامی ارتش امریکا به مرحله حساس خود برسد . علاوه بر این استراتژی جدید مک کریستال بر این پایه استوار است که سربازان آمریکایی نیز اندک اندک تنها در مناطق جنگی حق استفاده از تیرهای خود را داشته باشند .
گام بعدی در افغانستان پیاده کردن استراتژی پیچیده‌ای است که بر مبنای آن اندک اندک افغان‌ها کنترل امور امنیتی در کشور را بر عهده بگیرند. بهبود اوضاع اقتصادی در افغانستان می‌تواند دلگرمی به نیروهای افغان برای ادامه فعالیت بدهد . به دست آوردن اعتماد افغان‌ها کار ساده‌ای نیست. سخت‌تر از هر عملیات نظامی. این کار به صبر نیاز دارد هم از جانب افغان‌ها و هم سربازان آمریکایی.
منبع : تایم / ترجمه : سارا معصومی