تا اواخر دهه 1970 ناوهای کیهانی سرنشین‌دار تنها شهروندانی از شوروی و آمریکا را به مدار فضا می‌برد. در اواخر دهه 1970 یعنی 1978 شوروی در یک اقدام تبلیغاتی، کیهان نوردی بین‌المللی را آغاز کرد و نخستین تبعه کشور سوم را با سفینه‌ای روسی به فضا فرستاد یک خلبان چک به نام ولادیمیر ریمک. این آغاز مجموعه‌ای از پروازهای بین‌المللی بود که در جریان آن کشورهای وابسته به شوروی سابق یکی بعد از دیگری صاحب "فضانورد" شدند.
به دنبال فضانورد چک‌اسلواکی، زیگموندین تبعه آلمان شرقی، میروسلاو هرماشفسکی شهروند لهستان در سال 1978 و گئورگی ایوانف از بلغارستان در 1979 راهی مدار زمین شدند. سال بعد نوبت برتلان فارکاش از مجارستان، فام توآن از ویتنام و آرنالدو تامایومندز از باکو بود. در سال 1981 دیمیترو پروناریو از رومانی و جاگدردمداین گورکچا از مغولستان به فضا سفر کردند.
البته همه حتی خود روس‌ها می‌دانستند این "فضانوردان" که به همراه یک کیهان‌نورد روس در سفینه روسی به مدار می‌روند تنها جنبه تشریفات و تبلیغات دارند. لطیفه‌ای در آن زمان در شوروی شنیده می‌شد: پس از بازگشت یکی از فضانوردان، دانشمندان کشور مربوطه متوجه شدند تمامی قسمت‌های بدن فضانورد حالت طبیعی دارد فقط دست‌هایش خیلی ورم کرده است. آنها متعجب از این مسئله، دلیل این تورم را از فضانوردشان سوال کردند و او پاسخ داد در فضا به هر چیز که می‌خواستم دست بزنم فضانوردان روس پشت دستم می‌زدند که به وسایل دست نزن!
اولین پرواز بین‌المللی که فضانورد غیر روس اجازه فعالیت علمی واقعی داشت سایوز تی-6 در سال 1982 بود. ژان لوکرتین فضانورد فرانسه براساس یک برنامه‌ریزی علمی مشترک طراحی شده توسط دانشمندان روس و فرانسه در جمع کیهان نوردان سالیوت-6 با همکاران روس خود به انجام تحقیقاتی علمی پرداخت.
در 1983 اولف مربولد تبعه آلمان غربی در چارچوب یک برنامه مشترک ناسا(سازمان فضانوردی آمریکا ) و اسا(سازمان فضانوردی اروپا) با شاتل فضایی آمریکا به مدار زمین سفر کرد. از این پس پروازهای فضایی شهروندان دیگر کشورها به دلیل همکاری دو سازمان فضایی آمریکا و اروپا شدت یافت. در سال 1984 مارس گارنیو تبعه کانادا با فضاپیمای شاتل آمریکا راهی سفر فضایی شد. در همین سال راکیش شارما کیهان‌نورد هند با سفینه روسی سایوز به فضا سفر کرد.
در سال بعد یعنی 1985، آمریکا، ووب اوکلز از هلند، رودلفو نری ولا از مکزیک و سلطان سلمان السعود از عربستان را در جمع کیهان نوردان خود، در سه سفر با فاصله زمانی چند ماهه به فضا فرستاد.
محمدفارس تبعه سوریه در 1987 و عبدالاحد مومند در 1988 از صندلی مجانی سایوز روسی برای سفر به فضا استفاده کردند و به ایستگاه مداری میر سفر داشتند.
تویوهیرو آکی یاما تبعه ژاپن در سال 1990، هلن شارمن(تبعه انگلیس ) و فرانتس فیبک(از اتریش ) در 1991 با پرداخت مبلغی در حدود 12 میلیون دلار به همراه فضانوردانی از روسیه با سفینه‌های سایوز به مجتمع مداری میر سفر کردند.
در سال 1992 دریک فیرمونت از بلژیک، فرانکو مالربا از ایتالیا و کلود نیکولیر از سوئیس نام خود را به عنوان نخستین کیهان نوردان سرزمین خویش به ثبت رساندند. گرچه در دوران شوروی تعداد زیادی از فضانوردان این کشور در شهرهای اوکراین به دنیا آمده بودند اما لئونید کادنیوک به عنوان نخستین تبعه این کشور پس از فروپاشی شوروی در 1997 به فضا سفر کرد. نکته جالب در مورد پرواز او، حضورش در جمع کیهان نوردان و سفینه آمریکایی شاتل فضایی بود.
پدرو دوک تبعه اسپانیا در 1998 و ایوان بلا از کشور جدید اسلواکی در 1999 به فضا سفر کردند و به عنوان نخستین اتباع این کشورها نام خویش را به ثبت رساند.
سال 2002 مارک شاتل وورث اولین تبعه آفریقای جنوبی بود که در چارچوب برنامه‌های فروش صندلی سایوز و به عنوان کیهانگرد به فضا دست یافت.
ایلان رامان تبعه اسرائیل در 2003 با فضاپیمای کلمبیا به مدار زمین رفت، پروازی که برگشتی نداشت، کلمبیا ضمن بازگشت تکه تکه شد و کلیه سرنشینان آن از جمله رامان از بین رفت.
چین در سال2003 توانست به فضا دست یابد. یانگ لیوی کیهان‌نورد چین با سفینه شنزو به مدار زمین سفر کرد و نام خود را به عنوان سومین کشوری که فضانوردش را با سفینه خود به مدار زمین فرستاده به ثبت برساند.
در سال 2006 نام مارکوس پونتس به عنوان تبعه برزیل، انوشه انصاری به عنوان ایرانی، کریستفر فوگلسانگ به عنوان شهروند سوئد به فضا دست یافتند. پس از آنها، در سال 2007 نوبت به مظفر شکور مالزیایی و بعد از وی در 2008 یی سویئون تبعه کره جنوبی شد که به فضا سفر کنند. آندریاس مورگان و آیدین آیمامبتف شهروندان دانمارک و قزاقستان توانستند با پرواز به ایستگاه فضایی بین‌المللی نام سرزمین خود را به فهرست کشور های صاحب فضانورد اضافه کنند.
اینک هزاز المنصور شهروند اماراتی در مرکز آموزش فضانوردان روسیه آماده می‌شود تا در سال 2029 به این جمع بپیوندد.
در اینجا باید این نکته را یادآور شد که برخی از این کشورها، نه یک بلکه چند فضانورد دارند اما در این مطلب تنها به نخستین کیهان نورد هر کشور اشاره شد.
5656
نظر شما