میدان رقابت بین جریان معارضه و گروه 14 مارس که از زمان سقوط دولت حریری به اوج خود رسیده است با انتخاب نجیب میقاتی به عنوان نخستوزیر جدید این کشور ممکن است وارد مرحله خشونت باری شود. گزارشها حاکی است از دوشنبه شب که ترکیب اکثریت پارلمان لبنان به نفع جریان مقاومت قطعی شد، برخی از طرفداران حریری به خیابان ریخته و با تیراندازی و بند اوردن راه عبور مرور مردم جوی از ترس و ارعاب را پدید آوردهاند. در این بین مامور شدن نجیب میقاتی برای تشکیل دولت به معنی حل همه مشکلات نیست. این تازه ابتدای راه است. ائتلافی که از طریق حمایت ولید جنبلاط رهبر دروزیهای لبنان در پارلمان از جریان هشت مارس پدید آمده اکنون مهمترین پست سیاسی این کشور را در اختیار مقاومت قرار داده است. روزهای آتی اما لبنان صحنه رایزنیها برای تعیین پستها خواهد بود و باید دید که هرکی از حاضرین در این ائتلاف تا چه اندازه سهم خواهی خواهند کرد و آیا حزب رقیب که جریان 14 مارس است حاضر به مشارکت در این دولت مایل به مقاومت خواهد شد یا خیر؟ هر چند تحولات در این کشور در دقیقه تغییر میکند اما فضای موجود اکنون برتری گروه معارضه را رقم زده است. حتی ولید جنبلاط که به مرد هزار رنگ لبنان شهرت دارد، به نظر میرسد این بار قصد دارد قاطعانه در جناح معارضه و حزبالله باقی بماند. خبر در گفتوگو با محمد ایرانی، سفیر اسبق ایران در اردن و کارشناس مسائل لبنان به بررسی فضای حاکم بر این کشور پرداخته است.
روند انتخاب نجیب میقاتی برای احراز پست نخستوزیری چگونه بود؟
متعاقب رایزنیها و گفتوگوهای جنبلاط با سیدحسن نصرالله، فراکسیون جنبلاط حمایت قاطع خود را از جریان 8 مارس اعلام و در نهایت با این جریان ائتلاف کرد. جنبلاط در آخرین مصاحبه خود اعلام کرد که از موضع گروه معارضه یا 8 مارس حمایت خواهد کرد و از نخستوزیری کسی حمایت خواهد کرد که مد نظر 8 مارس است. پیشتر این احتمال وجود داشت که جنبلاط نتواند اعضای فراکسیون خود را به قرار گرفتن در کنار حزب الله متقاعد کند. حتی برخی از منابع از حمایت برخی از اعضای فراکسیون وی از حریری خبر میدادند اما سرانجام فراکسیون 11 نفری جنبلاط متفقالقول حمایت خود را از جریان 8 مارس اعلام کردند و بدین ترتیب اکثریت پارلمان لبنان را که حق انتخاب نخستوزیر را در دست دارد بوجود آوردند.
شنیدهها حاکی از آن است که 14 مارسیها به شدت از انتخاب نخستوزیر مایل به هشت مارس و جریان مقاومت ناراحت هستند.
بله در مجموع تا این لحظه وضعیت معارضه و 8 مارس با موضعگیری قاطعی که جنبلاط انجام داد و اعلام رسمی میشل سلیمان مبنی بر ذی حق بودن این گروه برای تشکیل کابینه جدید با نخستوزیری میقاتی، موضع 14 مارس را با انفعال مواجه کرده است. به همین دلیل شاهد تحرکات 14 مارس هستیم که نشاندهنده نگرانی شدید آنها از آینده سیای خود است. این اقدامات اخیر آنها نیز دقیقا به وجود همین ناامیدی و عصبانیت در موضع آنها بازمی گردد. سوای از این آنها در حال اتهام زدن به حزب الله هستند با این عنوان که مقاومت با تهدید و تطمیع نمایندگان را در کنار خود قرار داده است.
جنبلاط به مرد هزار چهره معروف است و این نگرانی وجود داشت که موضع خود را مجددا در حمایت از 14 مارس تغییر دهد، کمااینکه وی به تغییر موضع دادن شهرت دارد. آیا با تعیین میقاتی به عنوان نخستوزیر ممکن است او خللی در این ائتلاف پدید آورد؟
بعید به نظر میرسد. موضعگیری اخیر جنبلاط حکایت از آن دارد که وی در این موضع باقی خواهد ماند. وی به تازگی با محکومیت حریری در نادیده گرفتن نتایج توافقات سین- سین (سوریه و سعودی) مخالفت خود را با رویکردهای 14 مارس اعلام کرده است. جنبلاط معتقد است سعد حریری در یک معامله سیاسی قرار گرفته که وحدت داخلی لبنان را به خطر انداخته است. از سویی برای جنبلاط از لحاظ تاریخی و تجربیاتی که اخذ کرده ثابت شده که در کنار سوریه و مقاومت بودن برای او امتیاز و اعتبار بیشتری به همراه میآورد تا همراهی با جریان همگام با غرب.
ویژگیهایی که باعث انتخاب میقاتی شد را تشریح کنید
میقاتی چهرهای ملی و متعادل است. فراموش نکنید که در لبنان نخستوزیری حق اهل سنت است و در میان اهل سنت میقاتی از همه معتدلتر و نزدیکتر به تفاهم و تعامل است. او در یک دوره کوتاه در زمان ریاست جمهوری امیل لحود نخستوزیر لبنان بوده است. در ابتدا قرار بود عمر کرامی به عنوان گزینه معارضه نامزد نخستوزیری شود، اما وی به دلیل کهولت سن تمایل چندانی برای پذیرش این سمت ا زخود نشان نداد و معارضه نیز از آن گذشت. بر همین اساس نجیب میقاتی، گزینه بعدی گروه معارضه شد. یکی از دلایل اصلی معارضه از انتخاب میقاتی همان موضوع تعادل و تعامل او بود. میقاتی یکی از چهرههای معتدل مجلس لبنان و از شخصیتهای بارز اهل سنت است. او در عین حال از چهرههای تکنوکرات یا فن سالار لبنان به حساب میآید یعنی وجه فن سالارانه او بیشتر از وجهه سیاسی اوست. او یکی از معدود چهرهها در میان اهل سنت است که سابقه وزارت و پستهای متعددی در ساختار سیاسی لبنان داشته است.
در واقع میتوان گفت که معارضه با این گزینه بهانه را برای کارشکنی از 14 مارسیها گرفته است
دقیقا همینطوراست. در واقع میتوانیم بگوییم یکی دیگر از دلایل انتخاب میقاتی برای پست نخستوزیری از سوی معارضه این بود که او نه طرفدار سرسخت 14 مارس است و نه طرفدار سرسخت 8 مارس. از این رو انتخاب وی در شرایط فعلی که لبنان نیاز به آرامش دارد، بسیار هوشمندانه بوده است. از آنجایی که معارضه اعلام کرده که خواهان حذف هیچ گروهی نیست، لذا روش اعتدال را در پیش گرفته است که سیاست معقولانه است.
پس چرا حریری واکنش خوبی نسبت به نخستوزیری میقاتی نشان نداد و او را متهم به ارتباط با سران سوری کرد؟
موضع حریری البته به زمانی برمی گردد که هنوز نخستوزیری میقاتی قطعی نشده بود با این همه باید در پاسخ به سؤال شما بگویم که ادعای حریری بیاعتبار است چرا که در یک دوره زمانی، تمامی شخصیتهای لبنانی حتی گروه 14 مارس نیز با سران سوری در ارتباط بودهاند. این روند با توجه به حضور دیرینه سوریه در لبنان که تا سال 2005 هم ادامه داشته، طبیعی است و نشان میدهد که بیشتر این اظهار نظر یک بهانهگیری سیاسی باشد. از سوی دیگر میتوان گفت اعتراض و نارضایتی حریری دو دلیل دارد: اول آنکه نجیب میقاتی در ابتدای شکلگیری جریان 14 مارس در کنار این طیف قرارداشت اما بعد از مدتی اعلام بیطرفی کرد و از این طیف فاصله گرفت و حمایت خود را از 14 مارس قطع کرد. دلیل دوم آنست که حریری انتظار داشت میقاتی در ملاقات با سران معارضه درخواست آنها را نپذیرد. آنوقت در اثر نبود شخصیتی بارز در میان اهل سنت که معارضه بتواند او را برای نخستوزیری، معرفی کند سعد حریری باردیگر به عنوان تنها گزینه مطرح میشد. از این منظر پذیرش پیشنهاد نخستوزیری از سوی میقاتی ضربه سختی برای حریری محسوب میشود.
گفته میشود که معارضه در دولت جدیدی که با نخستوزیری میقاتی تشکیل میشود، دادگاه رسیدگی به ترور حریری را منحل خواهد کرد. آیا دولت چنین اختیاری دارد؟
دادگاه بینالمللی ترور رفیق الحریری توسط لبنان و یا به درخواست آنها تشکیل نشده است که با دستور آنها هم منحل شود. این دادگاه متعاقب قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل و تحت بند 7 منشور سازمان ملل تشکیل شده است. آنچه مد نظر معارضه است، اینکه حالا که اکثریت را به دست آوردهاند و توانستهاند دولت تشکیل دهند پروتکل همکاری با دادگاه بینالمللی را لغو کنند. همان پروتکلی که میان دولت لبنان و دادگاه بینالمللی در زمان سینیوره به امضای وی رسید. دولت آینده تنها توانایی لغو این پروتکل را دارد.
آینده سیاسی لبنان را چگونه پیشبینی میکنید؟
شرایط بسیار سیال و پیچیده است. انتخاب نخستوزیر جدید هرگز بدین معنا نیست که با نخستوزیر آینده وضعیت لبنان باثبات خواهد شد. بلکه به نظرمی رسد آغازی بر بحران جدیدی باشد و آن هم تشکیل حکومت یا چیدمان کابینهای است که میبایست از همه گروههای لبنانی در آن نقش داشته باشند.
16348
نظر شما