اتاقی به وسعت جهان، جهانی به وسعت گوشی

بعضی از آن‌ها پوستر بازیگران، بعضی ورزشکاران و بعضی دیگر خوانندگان را بر دیوار اتاق چسبانده‌اند. معمولاً اتاقشان به‌هم‌ریخته و بی‌نظم است ولی خودشان با این بی‌نظمی مشکلی ندارند. معمولاً روی تخت دراز کشیده‌اند و صفحه گوشی را بالا و پایین می کنند به‌گونه‌ای که آدم فکر می‌کند که تخت، گوشی و آن‌ها از ابتدا به هم چسبیده بودند! گاهی اوقات با آهنگی  می‌رقصند و گاهی اوقات هم‌صدای گریه‌شان می‌آید. در روزهایی ناگهان مانند روح از پشت مبل‌های پذیرایی رد شده و از خانه خارج می‌شوند. البته؛ قبل از آنکه در را پشت سرخودشان ببندند صدای دیگری که منبع آن مشخص نیست در خانه می‌پیچد: "آهای؛کجا؟" در اتاقشان انواع آرایش را بر روی صورت خود پیاده می‌کنند، لباس‌های مختلف را می‌پوشند و در وسط اتاق مانند مدل‌ها راه می‌روند و در آینه خودشان را ورانداز می‌کنند.

گاهی اوقات دوستانشان مهمان اتاقشان می‌شوند. همهمه فضای اتاق را پر می‌کند و گاهی اوقات هم هیچ صدایی از اتاق نمی‌آید. نه اینکه حرف نمی‌زنند؛ دارند درباره موضوعات مثبت هجده پچ پج می‌کنند. سطل آشغال اتاقشان پر است از جلد انواع شکلات‌، پد و پنبه پاک‌کننده آرایش، و جوراب کثیفی که دیگر از پوشیدنش خسته شده‌اند! ممکن است هنوز رابطه عاشقانه را تجربه نکرده باشند ولی عشق آتشینی نسبت به برخی از سلبریتی های مرد دارند. گاهی اوقات خودشان را در حالی تصور می‌کنند که در کنسرت گروه پسرانه انگلیسی «وان دایرکشن» یا گروه پسرانه کره‌ای «سوپر جونیور» جیغ می‌زنند، اشک می‌ریزند و بالا و پایین می‌پرند و اعضای این گروهها را هاگ(بغل) می‌کنند. بعضی از آن‌ها پدر و مادر را مهم‌ترین دشمن خود در زندگی می‌دانند.

آنجلا مک رابی، نظریه‌پرداز فرهنگی انگلیسی و جنی گاربر در سال ۱۹۷۶ پژوهشی درباره دختران نوجوان انگلیسی انجام دادند. آنان معتقد بودند که در بیشتر مطالعات مربوط به فرهنگ جوانی، عموماً زندگی دختران و به‌ویژه دختران نوجوان نادیده گرفته‌شده است. ازنظر آنان تحقیقات مربوط به سبک زندگی نوجوانان و جوانان عمدتاً مبتنی بر حیات بیرون از خانه، و دوما درباره «پسران» بوده است و چون دختران غالباً در بیرون از خانه حضور کم‌رنگی داشته‌اند سبک زندگی دختران نوجوان در این مطالعات همواره غائب بوده است. به همین دلیل، این دو محقق به‌عمد توجه خود را به اتاق‌های دختران نوجوان معطوف کردند تا نشان دهند که دختران نوجوان هم سبک زندگی خاص خودشان را دارند. آنچه در ابتدای این مطلب توصیف کردم شکلی از این سبک زندگی بود. اصطلاح معروف «فرهنگ اتاق‌خواب» The Bedroom Culture حاصل مطالعات این دو محقق است.

اتاق‌خواب به اتاق این دختران نوجوان اشاره دارد. مک رابی و گاربر معتقدند که اتاق نوجوانان مملو از معانی فرهنگی است. دختران نوجوان جهان اجتماعی‌شان را در این اتاق‌های کوچک شکل می‌دهند همان‌طور که جهان اجتماعی پسران نوجوان بیشتر در کوچه و خیابان شکل می‌گیرد. برعکسِ پسران، دختران نوجوان بخش عمده رفتارهای خاص اجتماعی شدن را در اتاق‌های کوچکشان تمرین می‌کنند.

این مطالعات حدود ۴۰ سال قبل انجام شد. آیا زندگی دختران نوجوان در اتاق شان تغییر کرده است؟ به نظر می‌رسد که با گسترش شبکه‌های اجتماعی باید نگاه جدیدتری به ارتباط بین دختران نوجوان و اتاقشان داشت. چند تفاوت بارز رخ داده است:
نخست آن که دختران نوجوان امروزی می‌توانند در اتاقشان باشند ولی از طریق گوشی با دنیای بیرون از خانه ارتباط برقرار کنند.
دوم آن که دل‌بستگی به مکان(اتاق) به دل‌بستگی به کالا(گوشی) تقلیل یافته است. درواقع گوشی اهمیتی به‌مراتب بیشتر از اتاق پیدا کرده است.
سوم آن که برای برخی از آنان « یک محیط دنج» مهم‌تر از کلیت یک اتاق شده است. آنان فقط کنجی می‌خواهند که بتوانند با گوشی مشغول باشند.
چهارم آن که بر خلاف گذشته نقش آینه در اتاق آنان کاهش‌یافته است و عدسی دوربین تلفن همراه تبدیل به آینه شده است. در نتیجه سلفی گرفتن یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های آنان در اتاق شده است.
پنجم آن که آنان دیگر با نگاه کردن به خودشان در آینه تلقی دیگران از خودشان را تصویرسازی نمی کنند. با تعداد لایک هایی که دریافت می کنند فوراً ازنظر دیگران درباره خودشان مطلع می‌شوند، و در نهایت آنکه فتوشاپ به مراتب مهم‌تر از میک‌آپ شده است.

* منتشر شده در کانال تلگرامی نویسنده در تاریخ ۱۱ تیر ۹۸