بعد از قرارداد آدنا در سال 1998 بین ترکیه و سوریه و توافق این دو کشور در موضوعات مختلف ، پ.ک.ک که از سال 1980 به سوریه مهاجرت کرده بود، مجبور شد به کوههای قندیل در کردستان عراق کوچ کند و رهبر آن اوجلان بعد از آوارگی در ایتالیا و اتحاد جماهیر شوروی در حالی که هیچیک از قدرتهای اروپا مایل به تقبل مسئولیت دشمن درجه یک جمهوری ترکیه نبودند، سرانجام با دستگیری در کنیا به ترکیه بازگرداننده شد .
سمبل مقاومت و دلاوری کُردها با وضعیت اسفناک و چشمان بسته در میان دو پرچم ترکیه ظاهر شد و این تجسد اسطوره سیاسی و شخصیت کاریزماتیک کُردها فرو ریخت .
21 سال است که عبدالله اوجلان در جزیره ایمرالی در زندان ترکهاست و در سالهای دهه 70 زندگی خود از شخصیت مبارز و رادیکال خود فاصله گرفته است و فقط به عنوان رهبر معنوی حزب کارگران کردستان از او یاد میشود ، رهبری که از خواست کشور کُردی خود دست کشیده و به خواسته های همچون تکلم به زبان مادری بسنده کرده است .
اما اوجلان در سوریه توانست با حمایتهای مرحوم حافظ اسد که در آن زمان بر سر مشکلاتی با ترکیه نظیر اختلافات مرزی به خصوص استان هاتای یا اسکندرون و همچنین بر سر تقسیم آب با ترکیه به مشکل برخورده بود، به همین دلایل پذیرای گروه پ.ک.ک و عبدالله اوجالان از سال 1980 شد و این گروه را مورد حمایتهای مالی و نظامی و لجستیکی قرار داده و اردوگاهی نظامی با نام معصوم کرکماز در دره بقاع لبنان در اختیار اعضای پ.ک.ک قرار داد که موجب آشنایی کُردها با جنگ های چریکی در تعامل با گروههای فلسطینی شد و آنان را در مقابل ارتش کلاسیک ترکیه قدرتمند ساخت، همچنین بسیاری از جوانان سوری به این گروه پیوستند (بین 7 تا ده هزار نفر سوری در خلال جنگ این گروه با ترکیه کشته یا ناپدید شدند). اوضاع به گونه ای پیش رفت که چند منطقه کوچک در شمال سوریه به خصوص در کُردداغ توسط گریلاهای (چریک) پ.ک.ک به صورت خودمختار اداره میشد و در خلال جنگهای پ .ک.ک و ارتش ترکیه تا 30 هزار نفر نظامی ترک کشته و مجروح و میلیونها دلار به اقتصاد ترکیه آسیب رسید و البته هزاران روستای کردنشین ترکیه نیز ویران و هزاران کرد آواره شدند .
پ .ک.ک البته برای کردهای سوریه فرصت بود و به آنان اجازه رشد داد اقلیتی را که تا قبل از آن در سوریه مورد شدیدترین تبیعض ها قرار داشتند ، در سال 2003 حزب کردی پ.ی.د در سوریه به رهبری صالح مسلم تشکیل شد . پ .ی .د به لحاظ ایدئولوژیک کاملا وابسته به پ.ک.ک بود و این حزب در خلال بحران سوریه توانست با کمک پ.ک.ک به سازماندهی نظامی خود اقدام نماید و نیروهای نظامی ی.پ.گ را تشکیل دهد . قبل از بحران سوریه نیز به گفته تحلیل گران مسایل کردی 20 درصد اعضای پ.ک.ک را کردهای سوریه تشکیل میدادند به نحوی که از سال 2004 تا 2009 ، فهمان حسن (دکتر باهوز ردل ) و از سال 2009 تاکنون نیز نورالدین صوفی فرماندهان شاخه نظامی پ .ک.ک معروف به ه.پ. گ از کردهای سوریه بودند .
به نظر میرسد که در حال حاضر پ.ی. د سوریه بیشتر از پ.ک.ک در کانون توجهات قرار گرفته است و به نوعی کردهای سوری توانستند پ .ک.ک را به کنار زده و خود در مرکز تصمیم گیری قرار گیرند .
رهبران پ .ی.د در این سالها هوشمندانه تر از پ.ک.ک عمل کرده اند و توانستد با آمریکا روابطی استراتژیک برقرار کنند ، در حالی که از دمشق نیز غافل نبودند و بسیاری از تحلیگران موفقیت این گروه را در هماهنگی آنان با دمشق میداند و همچنین آنها با روسها نیز دارای روابطی مطلوب هستند و با حزب اتحادیه میهنی کردستان عراق نیز رابطه خوبی دارند ( برعکس حزب دموکرات کردستان عراق و بارزانی ها که متمایل به ترکیه هستند )
در این میان نیز به نظر میرسد که ایران هم با این گروه دارای روابطی باشد ودر مطبوعات منطقه و جهانی نیز مطالبی در این مورد نوشته شده است و استفاده از کارت بازی کُردی نیز برای ایران میتواند خالی از فایده نبوده و کریدور ایران ، اتحادیه مهینی کردستان عراق ، منطقه کردنشین سوریه و دمشق ، میتواند کریدور ارزشمند برای ایران باشد .
*پژوهشگر میهمان در پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه
310 310
نظر شما