این روزها که صدای پای محرم در کوچه ها پیچیده بسیارند بانوانی که برای برآورده شدن حاجاتشان به دستگاه امام حسین (ع) متوسل شده اند در دهه اول محرم با بستن پارچه های سیاه به نشانه عزاداری برای سید وسالار شهیدان با برپاکردن سقاخانه نذر خود را ادا می کنند.
در این تکایای خانگی که بوی عشق به حسین از چهارگوشه و منبری که در آن دایر است هر لحظه با بوی اسپند و گلاب درهم آمیخته میشود و عزاداران را با واژه سلام بر حسین مشایعت می کنند.
چراغهای منبر سید الشهدا (ع) هر کدام نوری است که به واسطه برآوردن حاجتی در دل هر مومنی ایجاد شده و گهواره علی اصغر(ع) در پای این منبر یادآور قیام خونین عاشورای حسینی است.
کرونا و تکایایی که دایر میشود
برغم روزهای سخت کرونایی بانوان عزادار ابتدا با تمیز کردن اتاقی از منزل که اغلب بهترین اتاق است مقدمات عزاداری امام حسین (ع) را برپا میکنند.
بانویی که بیش از ۴۰سال است سقاخانه اش در دهه اول محرم دایر و میزبان زنان عزادار است می گوید: هرشب از ساعت ۲۱ تا ۲۴ سقاخانه میزبان بانوان است و علاوه بر مداحی و روضه خوانی از بانوان با چای، خرما، شربت و شیرینی پذیرایی میشوند.
فاطمه کردی، که دلگیر از روزهای کروناست می‌گوید: امسال اعلام شده تکایا برپا نشود اما نمی توانم سقاخانه را دایر نکنم حتی اگر میهمانان حسبن نیایند سقاخانه باید دایر شود و چراغهای منبر حسین باید در دهه اول شبانه روز روشن باشد.
وی که دلیل دایر شدن سقاخانه را ابتدا ارادت به سیدالشهدا (ع،) و دادن فرزند بیان می کند گفت حتما برای پیشگیری از کرونا نکات بهداشتی در سقاخانه رعایت می شود و امسال به جای چای و شربت از خورتکیهای بسته بندی شده استفاده خواهد شد.
با آمدن محرم همه جای بروجرد، شور و عشق به حسین است و این شور در دل کودکان و نوجوانان، جوانان و بزرگسالان و پدران و مادران به خوبی موج می زند.
عشق به امام حسین (ع) و لبیک به ندای او چیزی است که غم شهادت را از دل می برد و همه این عزاداری ها و مرثیه سرایی ها برای حفظ ارزش هایی است که حسین (ع) به خاطر آن قیام کرد.
یک بانوی دیگر بروجردی که در حال بستن سقاخانه است، به خبرنگار ایرنا گفت: مردم بروجرد بر اساس یک سنت دیرینه با سیاهپوش نمودن منازل خود و گذاشتن منبر و چراغانی نمودن منابر به شکل بسیار زیبایی، هر شب پذیرای گروه های بسیاری از همشهریان اهل فامیل و اهالی محل و حتی غریبه ها می باشند.
اشرف مومنی افزود: ما امسال مانند همیشه سقاخانه را دایر می‌کنیم و نذری خود را به ایتام می دهیم کرونا نمی تواند جلوی سقاخانه ها را بگیرد و قطعا با سوگواری برای حسین طبق پروتکل بهداشتی ریشه کرونا خشک خواهد شد.
در این سقاخانه ها که نام آنها را تکایای خانگی نیز می توان گذاشت، منبری به یاد منبر سیدالشهدا در گوشه ای از اتاق رو به قبله گذاشته می شود و با چراغانی و آذین بندی آن و گذاشتن شمع در هر پله از منبر به یاد غربت و غریبی سیدالشهدا آن را روشن می کنند.
این چراغ ها و شمع ها تا پایان دهه محرم روشن می مانند و اگر صاحبخانه نذری داشته باشد این سقاخانه را تا پایان ماه صفر باز نمی کند تا سیدالشهدا نذرش را ادا نماید و از سوی دیگر هر فردی که حاجتی از سیدالشهدا دارد یکی ازاین چراغ ها را می برد تا نذرش که ادا شد سال دیگر آن را به سقاخانه برگرداند.
سقاخانه حرمت خاصی دارد به طوری که خوابیدن در آن نوعی بی حرمتی محسوب می شود.
برخی از خانواده ها سقاخانه های خود را بعد از ظهر و برخی دیگر شب باز می کنند و تا پاسی از شب میزبان میهمانان سیدالشهدا می شوند و با شربت و نان شیرمال، خرما، نقل و گلاب از آنها پذیرایی می کنند.
در این تکایای خانگی، نوای یا حسین(ع) تا چند خانه آن طرف تر به گوش می رسد و هرخانه که نوای یاحسین از آن بلند می شود، مردم و عاشقان سیدالشهدا به آنجا وارد می شوند و به عزاداری، دعا، مناجات و خواندن زیارت عاشورا و قرآن می پردازند.
گاهی اوقات هم دسته هایی کوچک از نوجوانان هر محله به راه می افتند و به سقاخانه ها سر می زنند و چند دقیقه ای را در هر خانه به سینه زنی و عزاداری می پردازند.
در بدو ورود مردم به صاحبخانه می گویند بر قاتلان سیدالشهدا، لعنت! و صاحبخانه نیز تکرار می کند لعنت!
در موقع رفتن نیز جملاتی به مانند اجر شما با امام حسین(ع) بر زبان میهمانان خطاب به میزبانان جاری می گردد.
این سقاخانه ها و یا تکایای خانگی در هر منطقه از شهر بروجرد دایر است و بالا و پایین شهر ندارد.
همه به عشق حسین و کربلا به عزاداری و مرثیه سرایی می پردازند و با گذر از کوچه و خیابان های شهر بروجرد در دهه اول محرم، بوی اسفند و عود ما را به سوی این سقاخانه ها هدایت می کند.
نصب پرچم های سرخ، سبز و سیاه بر بام خانه هایی که سقاخانه دارد از دیگر آیین های شهر بروجرد است.
اما از جمله سقاخانه های معروف بروجرد سقاخانه حضرت ابوالفضل العباس(ع) است که در یکی از مناطق قدیمی بروجرد واقع شده است.
این سقاخانه در طول سال دایر است و مردم به زیارت آن می روند؛ بانی این سقاخانه شخصی است که طی حادثه ای با کرامت حضرت عباس(ع) از مهلکه ای جان سالم به در می برد.
در ماه محرم و صفر این سقاخانه حال و هوای دیگری به خود می گیرد و نزدیک به یکهزار چراغ نفت سوز در آن روشن می شود.
در روزعاشورای حسینی(ع) سقاخانه ابوالفضل در بروجرد با صدها چراغ روشن پذیرای هزاران حاجتمند است.
عزاداران در بعد از ظهر عاشورا در مقابل سقاخانه برای گرفتن چراغ، به نیت گرفتن حاجت می ایستند و نیت می کنند که اگر تا محرم سال بعد حاجت بگیرند یک چراغ دیگر بخرد و آن را برای سقاخانه بیاورد.
اما امسال با وجود کرونا و تاکید بر عدم برپایی تکایا و تغییر در نوع عزاداری مشخص نیست سقاخانه حضرت ابوالفضل باز باشد.
رییس اداره تبلیغات اسلامی بروجرد در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: بیش از پنج هزار سقاخانه در نقاط مختلف شهری و روستایی بروجرد در ایام محرم برپا می شود.
حجت الاسلام صادق جعفرپور افزود: در سقاخانه ها میز گلاب، عود و اسفند آماده است که هنگام ورود عزاداران از آنها استفاده می شود.
رییس اداره تبلیغات اسلامی بروجرد گفت: برپایی سقاخانه ها در شهرستان بروجرد قدمت طولانی دارد و این رسم با گذشت چندین سال باز هم از رونق خاصی برخوردار است.
رئیس تبلیغات اسلامی شهرستان بروجرد با اشاره به نزدیک شدن به ایام محرم افزود: با توجه به شیوع کرونا تغییراتی در نحوه عزاداری محرم براساس پروتکل های بهداشتی ایجاد شده و بیش از ۲۰سالن ورزشی مدارس و تربیت بدن ری بروجرد برای عزاداری محرم پیش بینی شده است.
وی افزود: بر اساس تاکید سازمان و ستاد مبارزه با کرونا مسئولیت اجرای دستورالعمل مراسم عزاداری ماه محرم و صفر با سازمان تبلیغات اسلامی است که با تشکیل کارگروه برگزاری مراسم عزاداری و مشارکت نمایندگان هیئت‌ها، مداحان، نیروی انتظامی، وزارت بهداشت، سازمان بسیج، وزارت آموزش و پرورش، وزارت ورزش و جوانان، صدا و سیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر دستگاه‌های مرتبط اجرا میشود.
حجت الاسام جعفرپور گفت: مراسم عزاداری ماه محرم صرفاً در اماکن و فضاهای باز با رعایت فاصله حداقل ۲ متر از هر طرف و تجمعات حداقلی برگزار میشود و زمان برگزاری مراسم نیز حداکثر باید دو ساعت باشد.
وی افزود: برپایی موکب، ایستگاه صلواتی،ٌ جابه‌جایی هیات، دسته روی و نیز استفاده از طبل، سنج و وسایل مشابه ممنوع است اما برگزاری مراسم سینه زنی و زنجیرزنی (با زنجیر شخصی) در محل مراسم که سالن های ورزشی و بدون جا به جایی مجاز است.
همچنین استفاده مستمر از ماسک برای همه شرکت کنندگان در مراسم عزاداری ماه محرم و صفر ضروری است و هرگونه طبخ و توزیع نذری ممنوع بوده و مردم و هیاتها نذورات را در قالب کمک مومنانه اهدا کنند.
وی افزود: تکایای خانگی مانند سقاخانه ها هرسال میزبان بانوان زیادی است و برپایی این تکایا باید با رعایت پروتکل بهداشتی و پرهیز از تجمع باشد
شهرستان بروجرد دارای ۵۵۰ هیات مذهبی، ۶۷۰مداح، ۳۰۰ مسجد و حسینه و ۱۷ امامزاده است که در ایام ماه محرم با برپایی مجالس عزاداری از حال و هوای خاصی برخوردار هستند.
گزارش از آمنه صارمی
نظر شما