با پایان گرفتن دهه 80 شمسی ، بحث وضعیت ادبیات در این دهه داغ شده و صاحب نظران هرکدام به فراخور سلیقه و نگاه خود ، قضاوتشان را از رویدادها و جریانات موثر در این دهه بیان میکنند. نگاه به دورههای ادبی بر اساس دههها ، از دهه 70 رایج شد. در آن دوره گروهی از شاعران و فعالان عرصه ی نقد ادبی به جریانی که در این دهه رشد کرد و به مدد مطبوعات فعال و البته باندی آن دوران تبلیغ شد ، خود را نمایندگان " شعر دهه 70" خواندند و به تبع همین نگاه ، در دهه بعد هم شاهد شکل گیری نگرشی بودیم که به شعر دهه ی هشتاد شهرت یافت.
شاید این نگرش دههای به جریانهای ادبی ، یک نوع " غلط مصطلح " باشد - چنان که بارها بسیاری از چهرههای استخوان خرد کرده ادبیات به این نوع قضاوت خرده گرفتهاند - اما در نبود تعریف روشن و مرزبندی معین شاید استفاده از همین غلط مصطلح ناگریز باشد.
شعر دهه های 70 و 80 ویژگی های بلاغی ، زبانی و زیبایی شناسانه خاص خود را دارد که البته جای بحث آن این جا نیست، اما در یک نگاه کلی میشود گفت شعر دهه 70 شورشی بر علیه معیارهای ادبی و زیباشناسی شعر دهه 60 و تاثرپذیری شدید آن از شرایط و تلاطمهای اجتماعی بود. شعر دهه 80 هم بازگشتی آرام به سمت همسویی شاعران با زندگی اجتماعی و پسند مخاطب انبوه و زدودن نخبه گرایی افراطی شعر دهه قبل داشت.
در این میان نکتهای که همواره از قلم میافتد، این است که در شعر دهههای اخیر ایران - و شاید در عبارت درست تر در ادبیات دهههای اخیر- شاهد کوتاه تر شدن قد چهرههای برجسته و صاحب سبک بودهایم . سالهاست دوران غولهای ادبی که با یک دست چندین هندوانه بر میداشتند و در حوزه های مختلف حضور ی قاطع داشتند و صدای نسل خود و نسل های پس از خود می شدند به سر آمده و دعوای ادبیات ، چالش میان کوتاه قامتان با یکدیگر است .
این سوال را میشود مطرح کرد که اصولاً در ادبیات امروز ظهور غولهای ادبی که بر فراز زمان بایستند به سر آمده و باید پس از این دل از بزرگانی در آن سیاق و معیار کند یا نه؟ اما باید اقرار کرد که حتی بزرگ ترین نام های شعر این دو دهه ، در قیاس با نسل پیش از خود اعتبار کمتری را برای آینده شعر ما ذخیره خواهند کرد.
52
نظر شما