تحقیر خود و تطهیر دیگری، دو خصلت فرهنگی ما ایرانی‌ها

دو بریده فیلمی (کلیپی) که مرا تحت تأثیر قرار داد یکی از نوجوان 15 ساله ایرانی بود که به دقت هر چه تمامتر وقایع آنجا را تجزیه و تحلیل می کرد و وقتی از او پرسیدند که بیرجند کجاست گفت نمی دانم: شاید در لرستان

و دیگری که به طنز اشاره داشت اگر شما (امریکاییان) نمی توانید آراء تان را بشمارید و نتیجه را اعلام کنید احمدی نژاد و سپاه یک شبه این کار را می کنند!

من در صحت و سقم اخبار یا خوبی یا بدی هر یک از دو نامزد حرفی نمی زنم که سخن در له و علیه هر یک بسیار است.

اما می بینم که در پشت بسیاری از حمایتها یا تبرّیها از هر یک از دو نامزد، بعضی حرف دل خودشان را می زنند و صریح یا با کنایه طرف مقابل داخلی را می کویند تا بلکه بتوانند از این نمد کلاهی برای حزب و دسته خود بسازند. حتی آنهائیکه عالمانه حرف می زنند اغلب اشکالات را می گویند اما راه حل عملی ارائه نمی دهند.

عده ای می گویند سگ زرد برادر شغال است عده ای دیگر می گویند سگ زرد برادر شغال نیست و هر یک منظور خاص خود را پی می گیرد.

هر دو طرف از دولت می خواهند که در این مدت باقیمانده ریاست جمهوری ما کاری بکند گویی که ورق کاملاً برگشته است. این اشتیاق قطعاً هم دشمن را حساس می کند و هم دست اندرکاران را ذوق زده که خوب به هر قیمتی باید کاری کرد.

رئیس جمهور ما گفته است که برای ما فرقی نمی کند چه کسی رئیس جمهور امریکا شود و اگر این شعار را در پنهان هم به جدّ عملی کنند نباید این همه تلاطم در فکر و عمل ما مشاهده شود.

در اینکه مردم بسیاری منتظر نتیجه انتخابات امریکا بودند بحثی نیست اما باید پرسید چه کسانی این تلقی را به وجود آوردند یا تقویت کردند؟ هم اکنون چه کسانی ارز و طلا ارزان می کنند؟ مگر چه اتفاقی افتاده است؟ قیمت نزولی اجناس و وعده ها یکی پس از دیگری چگونه و از کجا می رسد؟ و خدا کند برسد، و البته چرا گران کردند و کشور را به این روز انداختند، در حالیکه بسیاری معتقدند که عامل اصلی این گرانی ها تحریم نیست!

البته در روشنگری وضعیت امریکا لازم بود تحلیلهایی صورت گیرد، اما بیان واقعیت آنجا خود بهترین خبر بود. اخباری که در این مدت در بریده فیلم (کلیپ) ها و حتی صدا و سیما رد و بدل شد بسیار چشم گیر بود. به هر حال معلوم می شود نه تنها مردم که خود دولت هم هماهنگ با مردم و یا شاید برنامه  ریز این قضایا است که القا کند که برای ما اتفاقی بس مهم افتاده است.

اما در بین این همه هیاهو آنچه من میخواهم بگویم این است که لایه و شاید لایه های پنهانی در این اظهار نظرها هست و آن این است که ما خود را کوچک می بینیم و دیگری را هر چند خطا کار بزرگ می شماریم و این روش خوبی نیست.

در بسیاری از موارد شنیده اید که وقتی عیبی از امریکا یا غرب به میان آمده است هنوز جمله منعقد نشده دیگری می گوید ما خودمان مگر ... و با این جمله بحث ختم می شود. اما اگر از یک کشور ضعیفتر از خود عیب گفته شود با او همدل و همداستان می شویم. در حالیکه منطقی این است که اگر از امریکا بحث می شود صادقانه همه عیب ها و خوبیها گفته شود و اگر از ایران هم سخن به میان می آوریم همه خوبیها را در کنار بدیها باز شماریم و اگر صحبت از مقایسه شد آنگاه به عدالت به داوری بنشینیم. اینگونه شتابزده برخورد کردن از مردم عادی عوامی و از خواص غرض ورزی است.

دیده اید اگر بین یک فرد بزرگ و یک کودک، یک فرد قلدر با یک فرد عادی، یک اطو کشیده با یک ژولیده، یک ثروتمند با یک فقیر، یک کشور قدرتمند با کشوری ضعیف مشاجره یا درگیری صورت گیرد معمولاً بسیاری از ما حق را به طرف قدرتمند می دهیم، چرا؟ چون او قدرت و امکانات دارد و ما چون در خودمان ضعف می بینیم، یا قدرت مقابله با او را نداریم، یا عافیت طلب هستیم، و از گفتن حرف حق هم بیم داریم؛ لاجرم تحقیر خود را با تطهیر او می پوشانیم.

تازه در خیلی از جاها وقتی می گوئیم بخشش از بزرگتر است صفت اخلاقی و بزرگ منشی انسانی مد نظرمان نیست بلکه داشتن قدرت مالی، ابزاری و مدیریتی او را در نظر گرفته ایم و پیش خود چنین می گوئیم: او ابزار و اسلحه داشت و می توانست دخل طرف مقابل را بیاورد و نیاورد، پس خدا پدرش را بیامرزد!

البته که مقابله دو نامزد انتخاباتی امریکا دارای نکات مثبت و منفی فراوانی است و می توان از این انتخابات درسهای فراوانی گرفت اما این که ما خود را وقف یکی از آن دو کنیم به نوعی خود را تحقیر، و در مقابل، آنها را با آنهمه سوابق تطهیر کرده ایم.

چیزی نخواهد گذشت که همه اینها از یاد برود و آقای بایدن یا ترامپ با یک نرمش قهرمان می شوند و همه خوبیها نصیب آنها می شود و ما فراموش می کنیم که آنها در این مدت چه بر سر ما آورده اند!

اگر بایدن بخواهد به برجام برگردد ما برای او فرش قرمز پهن می کنیم و همه سابقه او را از یاد می بریم و غافل می شویم که سیاست امریکا در مقابل ایران عوض نشدنی است و دموکراتها به مراتب خطرناکتر از جمهوری خواهان اند! آنها شیطنتهای اوباما، کری و کلینتون و امثال آنها را در اختیار دارند.

این به این معنا نیست که ما نباید انعطاف داشته باشیم بلکه بحث بر این است که خود را از یاد نبریم و تحقیر نکنیم و کرامت انسانی خود را به ثمن بخس نفروشیم و دستاوردهای خود را به هدر ندهیم، راهبرد داشته باشیم و برنامه های زندگی را بدون اتکا به آنها تدوین کنیم و اگر گشایشی منطقی شد آنرا به سرمایه اضافه کنیم.

بپذیریم که ما مائیم و دارای هویتی مشخص و نباید در مسیر بادهای وزان در سراسر دنیا تغییر موضع بدهیم. دعوای داخلی خود را به خارج وصل نکنیم به آنها علامت ندهیم، یکپارچگی خود را حفظ کنیم و به هم دروغ نگوئیم، گوشه و کنایه نزنیم. ظاهر و باطنمان برای هم یکی باشد. با دنیا تعامل کنیم اما از روی عزت و کرامت و مواظب توطئه ها باشیم و معتقد باشیم که: لا حول و لا قوه الا بالله العلی العظیم.