در آستانه اکران فیلم‌های «جرم» و «پایان‌نامه» بحث سینمای سیاسی میان سینماگران و کارشناسان دوباره مطرح شده است.
از سوی دیگر مدیران سینمایی کشور بارها تأکید کرده‌اند که علاقه‌مند به احیاء ژانر سینمای سیاسی هستند. نکته‌ای که چند روز پیش علیرضا سجادپور نیز به آن اشاره کرد و افزود به زودی دو فیلم درباره ندا آقا‌سلطان ساخته خواهد شد.
در زمینه حوادث پس از انتخابات قرار است دو فیلم «آن سوی اغما» به کارگردانی حمید بهمنی و «قلاده‌های طلا» توسط ابوالقاسم طالبی ساخته شود.
در جشنواره فجر نیز نشانه‌های سیاسی را می‌شد در فیلم‌های «پایان‌نامه»، «گزارش یک جشن» و «خیابان‌های آرام» مشاهده کرد. ضمن اینکه از «جرم» نیز تعبیرهایی سیاسی به عمل آمد؛ تعبیرهایی که می‌توان گفت درباره فیلمی از مسعود کیمیایی طبیعی و قابل انتظار است. از زمان «خاک» و «گوزن‌ها» تا روزگار «خط قرمز» و «اعتراض» کیمیایی به عنوان فیلمسازی که در آثارش به سیاست پرداخته مطرح بوده است...
نظر تعدادی از سینماگران را درباره سینمای سیاسی می‌خوانید:
سینمای سیاسی ایران الکن و ناموفق است
مهدی سجاده‌چی در پاسخ به این سئوال که آیا در ایران، سینمای سیاسی داریم، گفت: «قبل از پرداختن به این موضوع باید سینمای سیاسی را تعریف کرد. محال است که ما سینمای سیاسی نداشته باشیم و فیلمسازانی که انگیزه‌های سیاسی دارند، راه خودشان را پیدا خواهند کرد. در سینمای ایران نیز به همین شکل است، اگر منظورمان این است که برخی از فیلمسازان خیلی واضح و روشن حرف سیاسی می‌زنند، این طور نیست، اگر این اتفاق نیز افتاده است، بعد از خرداد 76 بود که یک سری فیلم‌های ظاهراً سیاسی بی‌مایه و ژورنالیستی ساخته شد که محصول همان دوران بود که نه فیلم بود، نه سیاست و نه هیچ چیز دیگری.»
این فیلمنامه‌نویس سینما در ادامه گفت: «اگر منظورمان این است که هستند فیلمسازانی که دیدگاه‌های سیاسی دارند و این دیدگاه‌ها را در آثارشان نشان می‌دهند، جواب من مثبت است. چرا که من می‌بینم فیلم‌هایی را که به نظر می‌آید با انگیزه سیاسی ساخته شده و موضوعی را مورد توجه قرار داده‌اند که البته شخصاً چندان رابطه شخصی با آن برقرار نمی‌کنم و به نظرم سینما نیست. در این شکل از بیان نکاتی را که برای ارتباط با مخاطب نیاز است، حذف می‌شود که عملاً هیچ مخاطبی نمی‌فهمد که منظور فیلمساز چه بوده است! حتی در وهله اول تا آنانی که نباید بفهمند، چیزی نفهمند و در وهله دوم آنانی که باید بفهمند نیز چیزی نمی‌فهمند. اگر بخواهم صحبت‌هایم را روشن کنم باید نام فیلم‌ها را ببرم که از این بابت معذورم. اما فیلم‌هایی داریم که بسیار ناموفق حرف‌های سیاسی را به شکل مضمونی و گاهی نیز ساختاری بیان کرده‌اند.»
سطحی‌نگری در سینمای سیاسی باعث سوء تفاهم می‌شود
امیرحسین علم‌الهدی معتقد است سطحی‌نگری در حوزه سینمای سیاسی و تحمل‌ناپذیر بودن مسؤولان باعث ایجاد سوء تفاهم در این زمینه و ساخته نشدن فیلم‌های عمیق و جذاب می‌شود.
وی درباره مفهوم سینمای سیاسی در ایران گفت: «به نظر من فیلم سیاسی در ایران به معنای کلاسیک وجود ندارد بلکه بیشتر سینماگران ما فیلم سیاسی را به معنای رویکرد هجو سیاست در نظر می‌گیرند. فیلم سیاسی در جهان ژانر بخصوصی به حساب می‌آید. این سینما باید در ذات خود وارد مسائل عمیق شود نه بیشتر به سطح بپردازد.»
این کارشناس حوزه توزیع و نمایش ادامه داد: «همان طور که مقام معظم رهبری فرمودند ما باید به سمت جذب حداکثر حرکت کنیم. ممکن است بعضی از نخبگان حوزه فرهنگ و هنر دیدگاه‌های خاصی درمورد سیاست داشته باشند. بنابراین اگر قرار است هنرمندان به سوی دیدگاه‌های متفاوت بروند ساخت فیلم با مضمون سیاسی امکان پذیر نیست. چون باید با دید عمیق و به دور از حاشیه در سینما از سیاست حرف زد.»
تعریف درستی از سینمای سیاسی نداریم
جواد اردکانی نیز در خصوص وضعیت سینمای سیاسی در ایران گفت: «اینکه ما می‌گوییم فیلم‌های سیاسی داریم یک بحث است و سینما سیاسی بحث دیگری است. معتقدم هنوز تعداد آثاری که در این حوزه ارائه شده است، به آن حدی نرسیده که بتواند، جریانی را به راه بیندازد تا از آن به عنوان سینمای سیاسی یاد کنیم.»
این کارگردان سینما افزود: «تعریف درستی از سینمای سیاسی نداریم، هر فیلمی که موضوعش سیاسی است، در زمره سینمای سیاسی قرار می‌گیرد. از سوی دیگر شاهد بوده‌ایم فیلم‌هایی را که با حساسیت‌هایی در مقاطع خاصی ساخته شده و کار کردش نیز در همان مقاطع زمانی بوده و بعد تمام شده است.»
بیشتر فیلم‌های سیاسی فقط رنگ و لعاب سیاسی دارند
این در حالی است که جمال شورجه می‌گوید: «بیشتر آثاری که در سال‌های اخیر در حوزه سینمای سیاسی ساخته شده، فقط رنگ و لعاب سیاسی دارند.»
این کارگردان سینما درباره مفهوم سینمای سیاسی در ایران گفت: «در سینمای دیگر نقاط دنیا معمولا پرداختن به سینمای سیاسی دغدغه بسیاری از سینماگران است. در سینمای آمریکا نیز سینمای سیاسی و ساخت فیلم‌هایی با مضامین سیاسی سال‌هاست که در نظر گرفته می‌شود.»
شورجه ادامه داد: «فیلم‌های سیاسی که درهالیوود تولید می‌شود هم به مسائل سیاسی که در داخل کشور اتفاق می‌افتد اشاره می‌کنند و هم تحکیم و تحمیل مسائل سیاسی که در خارج از کشور آمریکا وجود دارد و به این کشور ارتباط می‌یابد در دستور کار قرار داده می‌شود.»
وی افزود: «در سینمای ایران تا کنون سینمای سیاسی خیلی جدی گرفته نشده است. من چندین سال پیش در فیلم «باشگاه سری» به مسائل سیاسی اشاره کردم، اما در طول این سال‌ها انتظارات و توقع فیلمسازان ما تغییر کرده است. و بیشتر علاقه‌مند هستند درباره مسائل روز و اتفاقاتی که در چند سال اخیر در کشور روی داده فیلم بسازند. در صورتیکه مسائل بسیاری مانند توطئه‌ها و تلاش‌هایی برای به شکست درآوردن ایران و ...چه قبل و چه بعد از انقلاب وجود داشته که می‌تواند مورد استفاده فیلمسازان قرار گیرند.»
این کارگردان افزود: «مسائل بسیار حساسی در جامعه وجود دارد که باید با جهان بینی خاصی به طرف آنها رفت که خلاف جهت سیاست‌های کلان جامعه ارزیابی نشوند. نمی‌توان فیلم‌هایی که در این یکی دو سال اخیربه عنوان سینمای سیاسی ساخته شده و یا قرار است تولید شوند به عنوان سینمای سیاسی در نظر گرفت. این فیلم‌ها بیشتر از رنگ و لعاب سیاسی برخوردارند.»
58301
نظر شما