آندره ترخوف
پایان مأموریت جان بایرلی سفیر فعلی آمریکا در روسیه، احتمالاعاملی منفی برای روابط روسی - آمریکایی محسوب می شود، اما آنکه قرار است جای او را بگیرد به معمار روابط با مسکو معروف است.
اطلاعات درباره اینکه سفیر ایالات متحده در مسکو بزودی عوض خواهد شد، در پایتخت روسیه بازتاب گسترده ای داشت. کارشناسان و دیپلمات هایی که «نزاویسیمایا گازتا» با آن ها گفتگو کرد، هم عقیده هستند که جام بایرلی سفیر فعلی امریکا در توسعه روابط دوجانبه نقش مثبتی ایفا نموده است. ولی پیشبینی های موفقیت مایکل مکفال سفیر آینده، دو پهلو به نظر می آید. یکی از علل این برخورد با مسأله، نزدیک شدن زمان انتخابات در روسیه و ایالات متحده است.
طبق گزارش ها از منابعی در کاخ سفید، باراک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده تصمیم گرفته است مایکل مکفال دستیار ویژه خود و مدیر ارشد روسیه در شورای امنیت ملی کاخ سفید را به مقام سفیر آمریکا در روسیه منصوب نماید. مکفال 47 ساله در آمریکا «معمار سیاست نوسازی روابط» با مسکو محسوب می شود.
مطبوعات آمریکا تقریباً به اتفاق آرا از انتخاب باراک اوباما استقبال کردند. روزنامه «نیویورک تایمز» از قول یک کارمند دولت باراک اوباما می نویسد: «مایکل کسی است که به رئیس جمهور کمک واقعی کرد که روابط با روسیه را «ری لود» بکند. او شخصی ایده آل برای اعزام به مسکو برای تضمین تسلسل روابط است». روزنامه «واشنگتن پست» با استناد به نقطه نظر جوزف سیرینسیونه متخصص معروف آمریکایی خلع سلاح (که در سال 2008 همراه با مکفال مشاور سیاست خارجی باراک اوباما بود) خاطرنشان می کند: «مکفال به نجات روابط روسی- آمریکایی کمک کرد که تا سطح جنگ سرد افت کرده بود». سیرینسیونه تأکید نمود که سفیر آینده می تواند فعالیت مقامات اداری را در جهت مورد نیاز باراک اوباما هدایت کند. همه دستاوردهای سال های اخیر در روابط بین روسیه و آمریکا اعم از امضای قرارداد استارت-2، توافقات درباره ترانزیت آمریکایی از راه روسیه به افغانستان و نزدیکی مواضع دو کشور درباره ایران و لیبی را جزو دستاوردهای مکفال می دانند.
ولی در مسکو دیدگاه های گوناگونی وجود دارد. یادآوری می شود که مکفال همراه با ولادیسلاو سورکوف رئیس کارگروه توسعه جامعه مدنی در کمیسیون دو رئیس جمهور روسیه و امریکا است. لودمیلا آلکسی یوا رئیس گروه هلسینکی مسکو دیروز به «نزاویسیمایا گازتا» گفت: «مکفال شخصی بسیار وارد و خوش برخورد است، به زبان روسی تسلط کامل دارد و این کشور و مردم آن را می شناسد». وی اظهار عقیده کرد که مقام سفیر برای او مناسب خواهد بود.
ولی کارشناسان دیگر درباره انتخاب باراک اوباما نظر منفی بیان کردند. آن ها معتقدند که روابط گسترده مکفال با محافل مختلف مسکو، جنبه منفی او است. حتی گفته می شود که این بدترین نامزد مقام سفارت در مسکو طی 25 سال اخیر است زیرا مکفال از نظر سیاسی بی غرض نیست و در معادلات داخلی روسی غرق شده است. به گفته این دسته از کارشناسان، انتصاب وی به مقام سفیر بدان معناست که باراک اوباما اوضاع روسیه را درک نمی کند. ولی استعفای جان بایرلی، ضایعه بزرگی برای روابط روسی - آمریکایی خواهد بود. شاید یکی از علل این دیدگاه آن باشد که مکفال «کرملین شناس» است که دارندگان این تخصص تا کنون فقط به روابط دو جانبه تنش بیشتری اضافه می نمودند زیرا مسکو را تنها از زاویه رویارویی دو قدرت بزرگ در نظر می گرفتند. کافی است به کاندولیزا رایس وزیر سابق امور خارجه آمریکا اشاره شود که همیشه تکرار می‌کرد که بزرگترین دستاورد روسیه این است که بیش از این اتحاد شوروی نیست.
البته در محافل علمی مسکو استدلال های دیگری هم شنیده می شود. برای مثال پروفسور یوگنی باژانوف سرپرست ریاست آکادمی دیپلماتیک وزارت امور خارجه فدراسیون روسیه به «نزاویسیمایا گازتا» گفت که «مکفال انتخاب خوبی برای روسیه است» زیرا علاقه حرفه ای وی به روسیه باعث گرم شدن علاقه به توسعه روابط متقابل خواهد شد. با کارشناسی که فرهنگ، سیاست و اقتصاد روسیه را می شناسد، راحت تر می توان گفتگو کرد زیرا نباید همه چیز را برای او توضیح داد. به گفته باژانوف، مکفال طرفدار روسیه نیرومند و توسعه فدراسیون روسیه در شرایط دمکراسی و اقتصاد آزاد است. او همچنین بر همکاری نزدیک با روسیه در جهت حل و فصل مسایل افغانستان، ایران و کره شمالی، عدم اشاعه سلاح های کشتار جمعی و تأمین امنیت و ثبات اروپا تأکید می نماید. مکفال در واشنگتن نفوذ زیادی دارد زیرا رئیس یک بخش شورای امنیت ملی است و به باراک اوباما نزدیک است. او می تواند با رئیس جمهور تماس مستقیم داشته باشد و در روند توسعه روابط نفوذ داشته باشد.
یک منبع در دفتر ریاست جمهوری فدراسیون روسیه به خبرگزاری «ریا نووستی» گفت که موضوع انتصاب مکفال در بخش رسمی مذاکرات روسای جمهوری روسیه و ایالات متحده در دوویل مطرح نشد ولی کرملین درباره مکفال نظر مثبتی دارد.
ولی چرا باراک اوباما تصمیم گرفت در همین مقطع زمانی سفیر امریکا را عضو کند؟ ناظران فرضیه های گوناگونی مطرح می کنند از جمله در رابطه با جنجال «ویکی لیکس» که نامه های بایرلی را منتشر کرد که حاوی وصف انتقادی ولادیمیر پوتین و دمیتری مدودف بود. همین گونه افشاگری ها باعث برکناری سفیر آمریکا در مکزیک شده است. آیا واشنگتن امیدوار است که با استفاده از روابط مکفال در روند و فرجام انتخابات در روسیه نفوذ کند؟ پاسخ این پرسش روشن نیست ولی فرض بر آن است که هر گونه مداخله در این زمینه می تواند غیر سازنده باشد. کنستانتین کاساچف رئیس کمیته امور بین الملل دومای روسیه به «نزاویسیمایا گازتا» گفت: «در حال حاضر روابط ما در بالاترین نقطه طی 20 سال استقلال روسیه قرار دارد. ما تازه همدیگر را به عنوان شرکای همکاری مطالعه کرده و به حسن تفاهم می رسیم. من خوشبین هستم و معتقدم که اکنون در این روابط می توان پیشرفتی بزرگتر از هر وقت دیگر حاصل کرد». به گفته کاساچف، نقش سفیر نسبتاً زیاد است. سفیر فعلی امریکا و نیز ویلیام برنس سفیر قبلی برای توسعه روابط موانع مصنوعی ایجاد نمی کردند در حالی که بعضی سفرا به این کار دست می زدند. کاساچف در خاتمه تأکید نمود که کار طرف امریکایی است که سفیر خود را برگزیده و منصوب نماید.
نزاویسیمایا گازتا، 31 می
26249
نظر شما