من آیت‌الله سید رضی شیرازی را بیش از هفتاد سال پیش می‌شناسم. او نمونه تمام و کمالی از یک روحانی اندیشمند بود. زمانی که در مدرسه مروی درس می‌خواندم. چند سال بعد از شهریور ۲۰ بود و طلاب یک شور خاصی نسبت به تحصیلات حوزوی و تحصیلات قدیمه داشتند، به ویژه طلاب جوان از جمله مرحوم حاج آقا محیی‌الدین انواری، حاج آقا جزایری. در آن میان، جناب آقاسیدرضی شیرازی درخشش بیشتری داشتند.
« بالای سرش ز هوشمندی می‌تافت ستاره بلندی »
واقعاً مصداق این شعر بودند که: فی المهد ینطقُ عن سعاده جدّهِ، اثر النّجابه ساطع البرهانِ.
هنگامی که ایشان امامت مسجد شفا را در خیابان یوسف‌آباد عهده‌دار شدند، گاه گاه در اعیاد من خدمت ایشان می‌رسیدم و یاد دوران گذشته را زنده می‌کردیم. دوره‌ای که مدرسه مروی، دوره درخشانی بود و مرحوم آشتیانی «کفایه» تدریس می‌کردند و ما که تازه شروع کرده بودیم، نزد مرحوم آقا سید هادی ورامینی درس مقدمات می‌خواندیم.
مرحوم جلال آل احمد که آن هنگام دانش‌آموز دبیرستان دارالفنون بود هم می‌آمدند خدمت ایشان درس می‌خواندند و ایشان پسر آقا سید احمد طالقانی از علمای تهران بودند. غرض، یک شور و نشاطی در آنجا بود و خصوصاً نه تنها در آنجا بلکه استادانی بودند که در منازل شان تدریس می‌کردند، مثلاً مرحوم آقا شیخ محمدتقی آملی که من افتخار شاگردی ایشان را داشتم در منزل خود چهار راه حسن‌آباد تدریس می کردند. من خودم در مدرسه سپه‌سالار قدیم حجره داشتم، خدمت مرحوم آقا میرزا مهدی آشتیانی درس می‌خواندم و در آنجا حوزه تهران ، واقعاً حوزه‌ای به معنای واقعی بود.
شاید تا ۱۵ مدرس در مدارس یا در منازلشان تدریس می‌کردند. اما امروز واقعاً باعث تأسف است که روز به روز این شور و نشاط کمتر می‌شود در حالی که باید زیادتر شود.
ما هر عالمی که از دنیا می‌رود می‌گوییم متأسفانه جانشین ندارد، در حالی که سنت اسلامی مبنی بر این بوده که هر عالمی که در ۳۰ سال به یک مرتبه‌ای رسیده در ۲۰ سال به شاگردش درس بدهد و آن ۱۰ سال را شاگردان آن علم را ترقی و تعالی ببخشند و حتی محمدبن زکریای رازی در کتاب «الشکوک علی الجالینوس» می‌گوید: سرّ این که متأخرین با سوادتر از متقدمین هستند،همین است که اگر بنا باشد نسلی بعد از نسل علم تنزل کند، یعنی علم به کجا کشیده می‌شود؟!
و قطب الدین شیرازی نیز در اول کتاب «شرح الکتاب القانون تحفه السعدیه» می‌گوید؛ زیان‌آورترین جمله‌ای که در مدارس علمیه گفته شده این جمله بوده است: «ماترک الاول للاخره شیء».
اگر طلبه بیاید بگوید: «من هر کاری کنم به مرتبه آیت‌الله بروجردی نمی‌رسم»، این غلط است. باید بگوید من باید معلومات ایشان را بدست بیاورم و بعداً چیزی بر آن‌ها بیافزایم. الان آن سنت علمی که در آن وقت وجود داشت، کاملاً بر عکس شده است. چه استاد دانشگاه چه استاد حوزه. متاسفم که باید بگویم که امروز آقا رضی شیرازی هم جانشین ندارد.
* دکتر مهدی محقق: مجتهد، مولف و محقق تاریخ و فلسفه
نظر شما