علی هاشمی عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران : یک هفته از آغاز جنگ روسیه و اکراین گذشت. جنگی که می توان آن را ملقب به نبرد اراده‌ها کرد. در یک سوی آن روسیه ایستاده است و در سوی دیگر این جنگ، اکراین با پشتیبانی کشورهایی نظیر آمریکا، فرانسه، آلمان و بریتانیا ایستاده است.
اراده اول؛ مردم غرب اکراین
برای تحلیل دقیق صحنه بحران، باید به اراده هایی که در نبرد فعلی وجود دارد، دقت کرد. نخستین نگاه، متعلق به اراده مردم اوکراین در مناطق غربی این کشور است. زیرا گرایش و میزان اختلاط مردمان شرق اوکراین با روس ها زیاد است و آنها در نبرد قبلی نیز جانب روس ها را گرفته بودند اما مردم غرب اوکراین که پیش از این در برکناری رییس جمهور طرفدار روسیه نقش داشتند و در انتخابات ریاست جمهوری به زلینسکی رای دادند ،در شرایط فعلی میخواهند تا زمان اعلام آتش بس و اعلام پیروزی، مقاومت کنند تا کشورشان تسلیم نشود .به زبان ساده تر آن ها می خواهند با مقاومت وضعیت فعلی را حفظ و بعد از اعلام پیروزی، با کمک خارجی کشور آسیب دیده خود زیر حملات روسیه را دوباره بسازند .
اراده دوم؛ مکنونات قلبی آمریکا
این صحنه مبتنی بر خواسته های آمریکا است. برآورد کارشناسان و تحلیل گران این است که آمریکایی ها نمی خواهند بحران فعلی تبدیل به جنگ هسته ای شود چرا که گسترش جنگ به دیگر کشورها باعث وقوع جتگ جهانی سوم خواهد شد و دامنه ی آن می تواند تبدیل به جنگ ویرانگر هسته ای شود که در قدم اول بشریت از بین ببرد و کره زمین را از حالت قابل سکونت خارج کند . سخنان اخیرا جو بایدن، رییس جمهور آمریکا نیز تاکید بر همین نکته بود که گفته بود نباید بگذاریم این بحران به سمت جنگ هسته ای برود و تحریم ها برای مقابله با بحران فعلی کافی است .
از طرف دیگر آمریکا ایده «گسترش ناتو» را نیز دنبال می کند. آنها به دنبال این هستند که اروپا را در دامن خود نگه دارند و حتی آن را تبدیل به ایالت پنجاه و سوم خود کنند.
در بحران فعلی، آمریکا به کشورهای دیگر می گوید که هر کسی عضو ناتو باشد مثل یک واکسیناسیون دفاعی و نظامی ایمنی دارد. می بینیم که سوئد و فنلاند هم متمایل به عضویت در ناتو شده اند و به طور حتم با چنین جنگی که راه افتاده است، این درخواست‌ها در آینده رو به افزایش می رود.علاوه بر این، اروپا به هیچ وجه حاضر نبود نورد استریم(خط لوله انتقال گاز شمال و شمال اروپای شمالی) را تعطیل کند اما با این کار نورد استریم به صورت اتوماتیک تعطیل شد.بنابراین به نظر می آید که آمریکا این فضا را در مقابل چین و روسیه ایجاد و تشدید می کند به طوری که حتی ممکن است گسترش ناتو به شرق آسیا نیز کشیده شود.
آن ها در همین راستا به زلنسکی پیشنهاد فرار دادند و کمک هایشان را در سطح کمک‌های محدود تسلیحاتی و کمک به آوارگان نگه می دارند. اراده اصلی آمریکا در این بین تسلیم کیف است تا بعد از آن، روسیه را قانع به خروج از اوکراین -حداقل از غرب اوکراین- کنند . با این رویه هم خونریزی کمتری شود، هم اروپا را در دامن خود نگاه می دارد و هم زمینه بروز جنگ جهانی سوم ویا جنگ هسته ای جمع می شود . آمریکا به خوبی از قدرت جهنمی سلاح هسته ای آگاه است و به دنبال بستن راه هر احتمالی درباره باز شدن پای سلاح های هسته ای به این قائله است.
بیشتر بخوانید:
اراده سوم؛ اروپای خواهان جنگ
اراده سوم بازیگران این صحنه معطوف به اروپا است. موضعی که فرانسه و امانوئل مکرون و سپس آلمان و بعد از آن هلند و کشورهای دیگر- به استثنای بریتانیا- اتخاذ کردند،«مقاومت، شکست روسیه برگشت روسیه به مرزهای قبلی است. در راستای همین اراده است که اروپا، ارسال سلاح و تسلیحات نظامی را به اکراین پیگیری می کند. از اظهارات سران اروپا در روزهای اخیر به خوبی روشن است که آنها خواهان ادامه مقاومت مردم در اوکراین هستند و در این بحران نیز خط خود را از آمریکا جدا کرده اند.
نخستین دلیل اتخاذ این راهبرد از جانب اروپا، کاهش وابستگی به آمریکا است .علاوه بر این، اروپا با این راهبرد به اتحاد داخلی خود -که بعد از رفتن بریتانیا از اتحادیه اروپا به شدت شکننده شده بود- کمک کرده و آن را قوی می کند و حتی این اتحاد نشانی بر این مساله می‌شود که اگر اروپایی ها باهم باشند شاید نیازی به ناتو نیز نداشته باشند. درخواست زلینسکی برای عضویت فوری در اتحادیه اروپا نیز در این چهارچوب قابل درک است.
مکرون و به دنبال آن آلمان نیز اخیرا با همین استدلال در راستای تقویت اتحاد داخلی اروپا و حفظ استقلال از آمریکا به روسیه سفر کردند اما پوتین پشت میز بزرگ نشست و تحقیرشان کرد. حالا در میانه این بحران، اروپا به دنبال چنین فضایی استاما نه آمریکا و نه روسیه موافق این موضوع نیستند و هر دو تمایل دیگری دارند و البته انگلیس نیز در این میان اراده ای نزدیک به اراده آمریکا دارد.
اراده چهارم؛ فاصله گذاری چین با روسیه
اراده دیگر در این نبرد، اراده چین است .وقتی به عملکرد چین در رای سازمان دقت می کنیم به خوبی می توانیم از اراده چینی ها ارزیابی داشته باشیم. پیش از این تصور می شد که چین تنها با روسیه موافقت کرده اما با رای ممتنعی که در سازمان ملل داد یاداور مسائل دیگری نیز شد. نباید از یاد برد که چین روابط بسیار خوبی هم با روسیه و هم با اوکراین دارد. علاوه بر این، نبرد فعلی قیمت نفت را بالا برده که به شدت به بودجه چین فشار می رود و از طرف دیگر بحران در حوزه مواد غذایی چین که از اوکراین و روسیه تامین می شد باز فشار دیگری را بر چین وارد می کند.
اوکراین بزرگ ترین منبع تامین کننده روغن در دنیا است و گندم چین نیز از اوکراین تامین می شود. ابتدا همه فکر می کردند که چین در سازمان ملل رای وتو می دهد اما اینگونه نشد و چین رای ممتنع داد و به نوعی در نظام جهانی دعوت به خویشتن داری کرد و گفت که بهتر است همه به سر جای خود باز گردند. چین تاکید دارد که ایرادهای روسیه را می داند اما در عین حال نمی‌خواهد از کسی طرفداری کند.
اراده پنجم؛ ایران بدنبال ابرقدرت منطقه
بخش آخر در این زمینه نیز اراده ایران است. ایران می خواهد از این فرصت با پیروزی روسیه به یک قدرت منطقه ای بدل شود و برآوردهایی که به خصوص از جانب جناح اصولگرا شنیده می شود نیز نشان از تمایل به پیروزی روسیه دارد . نظر مردم ایران البته با نظر رسمی دولت متفاوت است. مردم ایران سابقه ذهنی بدی از روسیه دارند و در حال حاضر نیز برخی از هم وطنانمان در اوکراین گرفتار شده‌اند . ایرانیان از جنگ خاطره خوبی ندارد و خاطره آوارگی مردم به خصوص در جنوب کشور در زمان جنگ ایران و عراق هنوز در خاطره عمومی مردم وجود دارد .ایران اصولا نمی‌خواهد خود را درگیر جنگ دیگری کند چرا که می داند خسارات جنگ بسیار زیاد است.
ایران در سال های اخیر شاهد جنگ های افغنستان، عراق و کویت و جنگ خود با عراق بوده فلذا خواهان اعمال و برقراری صلح است.
علاوه بر این این احتمال وجود دارد که افزایش وسعت این جنگ- بر طبق آماده باشی که پوتین به نیروهای هسته ای خود داده است- گریبان ایران را بگیرد ، حتی اگر اعلام بی طرفی کند اما به طور غیرمحسوس وارد جنگ می شود. مثل تجربه ای که ایران در زمان جنگ جهانی دوم داشت و علی رغم اعلام بی طرفی به سمت آلمان گرایش پیدا کرد.
۲۱۲۱۷
نظر شما