جو بایدن پس از اینکه هجده ماه قبل در انتخابات ریاست جمهوری به قدرت رسید، به دلیل حمایت‌های اسرائیل و نتانیاهو از ترامپ و روابط مثبت حزب جمهوریخواه با عربستان و بن سلمان، رویکردی سرد نسبت به رژیم صهیونیستی و عربستان داشت و روابط آمریکا با این رژیم و عربستان در هجده ماه گذشته به گرمی روابط در دوران ترامپ نبود. این رویکرد باعث شد که اسرائیل و عربستان نیز ارتباطات نه چندان گرمی را با دولت جدید آمریکا تجربه کنند.
اینک دولت بایدن با توجه به جنگ روسیه و اوکراین و مواجه شدن غرب با بحران اقتصادی، به دنبال این است که روابط با رژیم صهیونیستی و عربستان را ترمیم کند. در رابطه با سفر به عربستان، با توجه به نیاز آمریکا به مدیریت قیمت نفت و گاز و همچنین جذب سرمایه گذاری‌های عربستان در آمریکا، فروش سلاح به ریاض و دوشیدن مجدد آل سعود، به دنبال بهبودی روابط خود با حکام سعودی است. به همین دلیل موضوع ترور خاشقچی، روزنامه‌نگار منتقد ریاض، توسط عوامل بن سلمان در ترکیه و همچنین تجاوز عربستان به یمن دیگر برای آمریکا حائز اولویت نیست. این در حالی است که بایدن مجوز رسانه‌ای شدن یافته‌های دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا در مورد نقش بن سلمان در کشتن جمال خاشقچی را صادر کرده بود.
جو بایدن یک ماه مانده به نخستین سفر خود به عربستان سعودی در مواجهه با انتقادها در مورد ملاقات با محمد بن سلمان، در موقعیت ضعف قرار گرفت و گفت: «قرار نیست با محمد بن سلمان ملاقات کنم. من به یک اجلاس بین‌المللی می‌روم.» پیشتر رئیس جمهوری آمریکا هدف از سفر ماه آتی به عربستان سعودی را تقویت منافع ملی آمریکا عنوان کرده بود.
رئیس جمهور آمریکا از مواضع عربستان نسبت به روسیه در جنگ با اوکراین نیز خرسند نیست و رای ممتنع ریاض به قطعنامه آمریکا برای اخراج روسیه از کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد را نمی پسندد. از این رو نیازمند به تقویت تمایل ریاض به حمایت از مواضع غرب علیه روسیه است.
در ارتباط با سفر بایدن به تل آویو، حزب دموکرات به کسب آرای یهودی‌ها در انتخابات کنگره نیازمند است و به همین دلیل بر ضرورت تأمین امنیت اسرائیل تاکید کرده و آن را از اولویت های سیاست خارجی آمریکا می خواند. البته بایدن پس از مدت کوتاهی که از استعفای «نفتالی بنت» نخست وزیر سابق رژیم صهیونیستی می گذرد به تل آویو می رود در حالی که نخست وزیر جدید یعنی «یائیر لاپید» نیز بطور موقت به قدرت رسیده و در مورد توانایی وی برای خارج کردن اسرائیل از بحران، تردید جدی وجود دارد.
بایدن، عادی‌سازی روابط عربستان به عنوان قطب جهان عرب با رژیم صهیونیستی را نیز مدنظر دارد و به همین دلیل از تل آویو به جده خواهد رفت تا نشان دهد متمایل به تقویت مناسبات رژیم اشغالگر قدس با ریاض است.
بایدن در سفر به ریاض، سعی خواهد کرد که رویکرد ضد ایرانی عربستان را تقویت کند و در عین حال حکام سعودی را متقاعد سازد که تمایل آمریکا برای بازگشت به برجام، یک اقدام علیه منافع عربستان تلقی نمی شود. این در حالی است که گفت‌وگوهای تهران و ریاض با عبور از سطح امنیتی در مسیر تبدیل به گفت‌وگوهای سیاسی و احتمالا بازگشایی سفارتخانه های دوکشوراست.
اگر در این سفر عربستان و اسرائیل بتوانند بایدن را متقاعد کنند که از لغو تحریم‌های ضد ایرانی کند، باید در انتظار تداوم لجاجت و بهانه جویی آمریکا در مذاکرات برجامی باشیم. در مجموع سیاست عاقلانه این است که ایران نباید روی تمایل آمریکا برای لغو تحریم‌ها حساب باز کند و رویکرد خنثی‌سازی تحریم‌ها را تقویت نماید. در عین حال تداوم مذاکرات در زمان مناسب با اعضای ۴+۱ برای تکرار مطالبات خود در جهت لغو تحریم ها نیز می تواند در دستورکار دستگاه دیپلماسی باشد.
رئیس جمهور آمریکا در حالی به دنبال تغییر ریل در حوزه سیاست خارجی و ترمیم روابط با عربستان سعودی است که در موقعیت ضعف قرار دارد و نیاز او به تحقق اهداف آمریکا در این سفر، عربستان را در موقعیت برتری قرار داده است. پیش بینی می شود سفر بایدن به ریاض با بزرگنمایی های تبلیغاتی و نمایش یک چشم انداز مثبت برای آینده ارتباطات ریاض و واشنگتن همراه باشد اما گذشت زمان میزان واقعی موفقیت این سفر را نشان خواهد داد.
نظر شما