پیرزن پس از اطمینان از تنها بودن خانمِ خانه، ترتیب حضور همدستانش را به آپارتمان داده ،نقشه ی سرقت از منزل را اجرا می کردند...
وارد اداره آگاهی که شدم پیرزن زنجیرشده به نرده‌های منتهی به دایره ی ویژه قتل توجهم را جلب کرد همینطور که با تعجب به این صحنه خیره شده بودم، افسر پرونده به شانه ام ضربه ای زد و با انگشت اشاره اش تابلوی اعلانات را که چند قدم آنطرف تر بود نشانم داد،روی تابلو اعلانات تصویر پیرزن با این عبارت الصاق شده بود؛ صاحب این عکس به بهانه های مختلف مانند ضعف و بیماری، گرفتن یک لیوان آب،دستشویی رفتن و... وارد خانه ی طعمه هایش شده سپس با همدستی دو جوان طلا و جواهرات داخل منزل را سرقت می کنند....هشدار....مراقب پیرزن سارق و همدستان قاتلش باشید....در این پرونده، پنج خانم جوان به قتل رسیده اند!!
علیرغم سال ها تجربه ی وکالت و دیدن پرونده های متعدد، با دیدن عکس و اخبار حول آن ترس تمام وجودم را گرفت،خاصه اینکه خانواده ی خودم نیز در مواجهه با چنین تفاضاهایی بدون کمترین تاملی درِ خانه را به روی طرف گشوده ودر صدمی از ثانیه با وی رفاقت می کنند، لذا بلافاصله از آگاهی خارج شده،با خانواده تماس گرفتم پس از انتقال تذکرات لازم ،توصیه کردم به سایر دوستان و بستگان نیز این مسئله گفته شود. ودر نهایت از باب پیشگیری و اِطلاع رسانی ،مطلب این هفته ی خاطرات وکیل را به نقل این خبر اختصاص دادم.
قضیه ازاین قرار بوده که پیرزن مورد بحث با چهره ای خسته و ناتوان زنگ آیفون های تصویری را به صدا درآورده به بهانه ی داشتن بیماری از صاحبخانه بابت رفتن به سرویس بهداشتی و گرفتن لیوانی آب برای خوردن قرص کمک می خواسته،پس از باز شدن درب ورودی مجتمع،به اتفاق دو همدست خویش وارد مجموعه شده،خودش به تنهایی سراغ واحد مورد نظر رفته، چند دقیقه ای داخل سرویس بهداشتی معطل می کرده تا از تنها بودن خانم خانه مطمئن شود سپس با ارسال پیامک به دو جوان که همدستان وی بوده اند اطلاع می داده که موقعیت مناسب است، آنان نیز به واحد مورد نظر مراجعه، قبل از هر اقدامی پیرزن همزمان با حضور همدستانش،با التماس و گریه، بلافاصله کیف دستی اش را که مقداری پول نقد و ...در آن بوده در اختیار آن دو گذاشته خودش را به غش و ضعف می زده،اگر خانم خانه در مواجهه با این وضعیت بدون مقاومت طلا و...را در اختیار ایشان می گذاشته که وی را داخل یکی از اتاق ها حبس و از محل متواری می شدند اما اگر از سوی صاحبخانه مقاوتی صورت می گرفته وی را مورد آزار و اذیت و...قرار می دادند که پنج فقره قتل حاصل این اقدام مجرمانه بوده.
در حقوق جزا و جرمشناسی، شاخه و گرایشی وجود دارد تحت عنوان بزه دیده شناسی،(تحلیل موقعیت کسی که علیه وی جرم و رفتار مجرمانه رخ داده) . مختصات و آموزه های این دانش نوپا بر دو محور اصلی استوار است.یکی شناسایی شرایط و موقعیت شخصی بزه دیده مانند پوشش بزه دیده(شخصی که علیه وی جرم رخ داده=مجنی علیه)،رفتارها و عکس العمل های وی و...، دوم اقدامات و رفتارهایی که بزه دیده در روابط اجتماعی و شخصی اش اتخاذ می کند مانند ضرورت عدم اعتماد صد درصد به دیگران،در نظر گرفتن حداقل های ایمنی در حفظ و نگهداری وسایل شخصی مانند خودرو ...
اندیشمندان جرم شناسی در راستای ارائه ی راهکارهای پیشگیری از وقوع جرم بنا به تحلیل و بررسی موقعیت بزه دیده و شرایطی که در آن بیشترین آمار ارتکاب جرم اعلام شده ،سعی دارند تا با حذف رفتارهای پرخطر ویا موقعیت هایی که احتمال وقوع جرم وجود دارد ،بالاترین حد امنیت و ایمنی را در مقابله با رفتارهای مجرمانه تعریف و تامین کنند. به عنوان مثال :در تحلیل پرونده ی سرقت خودرو یا وسایل قیمتی یک خودرو مدل بالا می گویند چنانچه قصد دارید با چنین خودرویی به محله ای مراجعه کنید که از لحاظ اقتصادی موقعیت پایینی دارد لازم است از هر حیث نکات ایمنی را مراعات کنید و حتی المقدور خودرو شخصی اتان را در معرض دید نگذارید چراکه ممکن است یکی از اهالی آن محل دارایی و درآمد خودش را با ارزش ریالی خودرو شما قیاس کرده و در یک تحلیل ساده و البته نا موجه چنین تصور کند که آنچه امروز متعلق به شماست حاصل تضییع حقوق وی بوده و شما از طریق ناصواب و...صاحب آن شده اید لذا به خودش حق می دهد تا تقاص این بی عدالتی که البته ساخته ی ذهن خودش در یک قیاس اشتباه است بگیرد. ویا در روابط اجتماعی و کمک به دیگران لازم نیست صمیمیت آنی ایجاد و با شخصی که چند دقیقه ای بیشتر نیست که وی را دیده اید اعتماد کنید بلکه اگر قصد کمک به وی و اجابت خواسته اش را دارید با رعایت تمام جوانب وبا احتیاط کامل این کار صورت گیرد و بلافاصله پس از اجابت خواسته ی وی آن رابطه را قطع و به وضعیت سابق بر گردید.
اشاره به نکات ایمنی در راستای پیشگیری از وقوع بزه و حذف ظرفیت ها و موقعیت های جرم زا از جمله اقدامات موثری است که در عصر حاضر،جرم شناسان و فعالان حوزه ی پیشگیری از جرم به آن می پردازند.
* وکیل دادگستری- شیراز
نظر شما