تقسیم استان کرمان ، تصمیمی منطقی یا هیجانی؟

دیر زمانی است در دیار کرمان صحبت از تقسیم و جدا شدن برخی از شهرستان های این استان تحت لوای استانی جدید می شود؛ جیرفت، کهنوج، رودبار، قلعه گنج، فاریاب، عنبرآباد و منوجان شهرستان هایی هستند که به مرکزیت جیرفت داعیه جداشدن و مستقل شدن دارند. رئیسی رئیس جمهور ایران در سفر استانی به کرمان روز جمعه، ۲۱ مرداد، اعلام کرد که «استان جنوب کرمان حتماً تشکیل خواهد شد» .نماینده جیرفت در مجلس شورای اسلامی اعلام

کرده بود که سی و دومین استان کشور به نام «کرمان جنوبی» شامل هفت شهرستان با مرکزیت جیرفت خواهد بود. اما پیشتر انتظار آن است که توسعه محلی با هیجانات سیاسی همراه نباشد. چنین امری مستلزم نگاهی تخصصی و علمی در حوزه های مختلفی نظیر آمایش سرزمین و توسعه اقتصادی،اجتماعی، فرهنگی و سیاسی برخاسته از آن است. کسانی که به استان شدن جیرفت و شهرستان های همجوار رغبت دارند، پتانسیل های کشاورزی و صنعت

گردشگری و همچنین فاصله بعضی شهرهای نزدیک به جیرفت و دور از مرکز استان کرمان، در نتیجه محرومیت نسبی این شهرستان ها و مساحت گسترده را دلیل استان شدن خود می دانند، این در حالی است که اگر بودجه ای برای هزینه استان شدن وجود دارد، چرا در حال حاضر برای توسعه و آبادانی مناطق دورتر از مرکز استان هزینه نشود؟ طبق برآوردهای سازمان‌های اداری و استخدامی کشور و برنامه و بودجه اضافه شدن یک استان جدید، حدود ۸۱۰ میلیارد تومان به هزینه‌های دولت در «یک سال» اضافه می‌کند.این موضوع آنجایی حایز اهمیت می شود که این ادعا که جیرفت ظرفیت استان شدن دارد، بهانه ای شود برای شهرهای بم و سیرجان به عنوان دو شهر دیگر در استان کرمان تا آن ها نیز با دلایلی مشابه ، در صف درخواست کنندگان استان شدن قرار بگیرند.

به هر روی امر توسعه امری همه جانبه است، صرف استان شدن به معنای دستیابی یک منطقه به توسعه پایدار و متوازن نیست. آن چه توسعه منطقه ای و محلی را واقعی می کند، واقعی سازی نقش هر استان در توسعه دانش بنیان و به تبع آن در ایجاد مزیت های اقتصادی در چارچوب طرح آمایش سرزمین است. متاسفانه ایران در این باره دست پایین را دارد و قادر نبوده بر اساس آمایش سرزمین به ایجاد تقسیم کار استانی و توسعه همه جانبه و سهم هر یک از استان ها در جی دی پی کشور دست یابد. از این رو از آن جایی که استان شدن هر منطقه ای برای دولت ها هزینه های سنگین اقتصادی و سیاسی به دنبال دارد، طرح موضوع بدون مطالعات پیوست، در شرایط فعلی می تواند پیامدهای ناخواسته نامطلوبی در منطقه به همراه داشته باشد. کمترین پیامد موضوع بدون توجه به مطالعات بنیادین در این باره می تواند تنها نوعی اقناع ذهنی و امتیاز سیاسی برای برخی محسوب شود.

از آن گذشته ایجاد تقسیمات کشوری به ویژه بدون توجه به ترکیب جمعیت و مزیت های اقتصادی و رقابتی، قابلیت تبدیل به معضلات جدید سیاسی ناشی از ملاحظات قومی و عقیدتی دارد که می تواند در اداره کشور مسئله ساز باشد، طبیعی است هر منطقه ای به تامین و تحقق مرکزیت سیاسی در منطقه خود علاقه مند باشد، اما مسئولان باید نسبت به کم و کیف خواست مذکور در انطباق با توان اداره وضعیت جدید نیز تحقیق لازم را به عمل بیاورند، تا تصمیمی منطقی اتخاذ شود که هم به نفع کشور هم به نفع منطقه باشد.

علاوه بر این تقسیم شدن استان پهناور کرمان به دو یا سه استان جدید به لحاظ فرهنگی و اجتماعی نباید به پیشینه ای تاریخی این استان صدمه ای وارد کند. این مردم سالیان زیادی است که در کنار یکدیگر زندگی کرده اند. اتخاذ تصمیماتی که منجر به گسست فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی شود می تواند در وحدت مردم اختلال ایجاد کند. برای مثال مزیت استان کرمان در طول همین سال ها با مزیت جیرفت به عنوان قطب کشاورزی و همچنین گردشگری، و شهرستان بم در زمینه فرهنگی و ورزشی و ...ترکیب شده است. جداسازی این مزیت ها از یکدیگر بدون محاسبه ابعاد موضوع می تواند منتهی به امر ضد توسعه در منطقه تبدیل شود. چه بسا به دلیل ویژگی های جغرافیایی، با تقسیم مردم منطقه در استان های مختلف، بر سر تامین مطالبات مختلفی چون آب و ... رقابت و اختلافات جدیدی ظهور و بروز یابد.

۲۱۲۱۶