مجید جویا: در صنعت ترکیب ژن‌ها، جنگی بر سر استانداردها در شرف وقوع است. مسئله بر سر شیوه‌ای است که تقاضاها برای سموم و ژن‌ها در آن بررسی می‌شوند، مواردی مانند قسمت‌هایی از یک ویروس و یا باکتری کشنده. دو گروه رقیب از شرکت‌ها اکنون در حال ارائه پیشنهادهای خود برای استانداردهای بررسی هستند، و نتایج آن برای امنیت زیستی جهانی حیاتی خواهد بود.
به گزارش نیچر، استفان ماورر، حقوقدان از دانشگاه برکلی کالیفرنیا در حال تحقیق بر روی این مسئله است که صنعت، به چه ترتیبی می‌خواهد در این حوزه مسئولیت‌پذیر شود. او می‌گوید: «اگر شما شرکتی داشته باشید که بر استانداردهای سطح پایین‌تر پافشاری می‌کند، ممکن است کل این صنعت را به زیر بکشید. اکنون ما یک جنگ استاندارد داریم که مبارزه‌ای بر سر حداقل‌ها است».
بیش از یک سال است که کنسرسیوم اروپایی انجمن بین‌المللی زیست‌شناسی ترکیبی، آی.اس.ای.بی که در هایدلبرگ آلمان مستقر است، یک کد هدایتی را ترتیب داده که شامل استانداردهای بررسی ژن‌ها نیز می‌شود. سپس، در همایشی در سانفرانسیسکو در ماه گذشته، دو شرکت پیشرو (DNA2.0 از منلو پارک کالیفرنیا و GENEART در روزنبورگ آلمان) اعلام کردند که کد هدایتی دیگری را ترتیب داده‌اند که در یک کلید با کد آی.ای.اس.بی تفاوت دارد.
هر دوی این کدها یک قسمت خودکار دارند، که در آن ژن‌هایی که مشتری سفارش داده با ارگانیسم‌هایی که در فهرست‌هایی مانند فهرست برگزیده مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌های ایالات متحده موجودند، مقایسه می‌شوند. این قسمت از برنامه‌های کامپیوتری مانند نرم‌افزار BLAST مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری ایالات متحده، استفاده می‌کند که کارش جستجوی شباهت‌ها میان توالی‌های ژنی است.
ولی به رغم اینکه استاندارد آی.ای.اس.بی مشخص می‌کند که یک کارشناس، موارد احتمالی را که در مرحله بررسی خودکار تشخیص داده شده تعقیب کند، در کد دو شرکت اخیر این مرحله بررسی انسانی وجود ندارد. این دو شرکت اکنون در حال به اشتراک گذاری داده‌های خود در مورد ژن‌های خطرناک هستند. این کار برخی از ناظران را نگران می‌کند، چون که تبدیل فهرست ارگانیزم‌های خطرناک به فهرستی‌هایی از ژن‌های خطرناک، کار سختی خواهد بود و هیچ کس باور نخواهد کرد که چنین فهرست‌هایی تمام ژن‌های خطرناک را شامل شوند. برای مثال، آنها ممکن است ژن‌هایی از ارگانیزم‌های بی‌آزار را که تکامل یافته و مرگبار شده‌اند، تشخیص ندهند و در نتیجه خیلی از شرکت‌ها از متخصصان انسانی برای بازبینی نتایج استفاده می‌کنند.
کمترین مضرب مشترک
ولی استفاده از نیروی متخصص انسانی هزینه‌بر است، و رقابت در این صنعت بسیار شدید، جایی که در آن 50 شرکت برتر، سالیانه به پنجاه‌هزار تقاضا برای ژن پاسخ می‌دهند. و بعضی از ناظران فکر می‌کنند که این صنعت در کلیت خود، احتمالا استاندارد پیشنهادی ارزان‌تر دو شرکت را خواهد پذیرفت. این فکر سبب نگرانی مارکوس فیشر، عضو هیئت رئیسه آی.ای.اس.بی و مدیر اجرایی شرکت انتلکون در رزنبورگ هم شده است.
فیشر می‌گوید: «پیشنهاد دی‌ان‌ای2 و جینارت یک جور ایده کمترین مضرب مشترک است. ساده کردن موضوع و تهیه یک فهرست از ژن‌ها، مقایسه ژن مورد مطالعه با آنها و انجام یک خط‌کشی و اعلام این که هر چیزی که از این حد پایین‌تر باشد، مشکلی ندارد؛ رک و پوست کنده باید گفت که این کار تا حدی ساده‌انگاری و خطرناک است ».
کلایس گوستافسن، نایب رئیس بخش فروش و بازاریابی دی‌ان‌ای2، این نکته را ذکر می‌کند که نظارت انسانی نیز خیلی دقیق نیست. او چنین توضیح می‌دهد: «راهی برای استاندارد کردن آن وجود ندارد. با توجه به طبیعت ناکامل پایگاه‌های داداه‌های عوامل فعال خطرناک، ما تنها به دنبال این هستیم که چیزهایی که در مورد آنها اطلاعات داریم، کار کنیم. شما با ناشناخته‌ها چه کار می‌کنید؟ این خارج از حوزه علم است. سال‌ها است که بحث در مورد نظارت بر ترکیب ژن‌ها بین کارشناسان سیاست‌گذاری و دولت‌ها در جریان است، و هیچ نتیجه قطعی گرفته نشده است. ما تصمیم گرفتیم که همه چیز را استاندارد کنیم، آن را پایدار کنیم، و رشد بدهیم».
شرکت‌های دیگر هنوز تصمیم نگرفته‌اند که با این موضوع چه بکنند. آی.ای.اس.بی در ماه نوامبر / آبان، یک گردهمایی را در کمبریج ماساچوست برگزار خواهد کرد تا در مورد پذیرش کد هدایتی خود تصمیم بگیرد. ولی تاکنون بعضی از شرکت‌ها مجذوب طرح دی‌ان‌ای2 و جینارت شده‌اند.
جان مولیگان، موسس و مدیر ارشد علمی شرکت زیست فناوری بلو هورنت، یک شرکت فعال در زمینه ترکیب ژنی واقع در بوتل واشینگتن، می‌گوید: «قصد ما این است که فرایند (دی‌ان‌ای2 / جینارت) را بازبینی کنیم و به طور جدی در مورد پذیرش آن فکر کنیم. با این حال، هنوز ممکن است که برخی از بازبینی‌های سالیانه خود را حفظ کنیم. چیزی که به نظر من ممکن است از این جریان بیرون بیاید، یک حداقل استاندارد شده در کل این صنعت است که برخی شرکت‌ها ممکن است بخواهند بیشتر از آن را اعمال کنند».
ماورر می‌گوید که امیدوار است مدیران دولتی در ایالات متحده، کشوری که بیشترین نگرانی را در مورد بیوتروریسم دارد، قدم به میان بگذارند و با صنعت در مورد استاندارد‌هایی که آنها را ترجیح می‌دهند صحبت کنند. تاکنون، خیلی از شاخه‌های دولت درگیر کار روی آیین‌نامه‌های احتمالی شده‌اند، ولی هیچ یک از آنها نظر یا پیشنهادی در مورد موضوعاتی مانند استانداردهای نظارت نداشته‌اند.
ماورر می‌گوید: «من فکر می‌کنم که اگر دولت نظر خود را بیان می‌کرد، دی‌ان‌ای2 آن را در نظر می‌گرفت. با کمی تلاش می‌توان آنها را به بالای این تجربه هدایت کرد، به جای اینکه به پایین‌ترین جای آن بروند».
نظر شما