به گزارش خبرآنلاین، دو جلد نخست از مجموعه گزیده تاریخ معاصر ایران از سلطنت محمدرضا پهلوی تا پیروزی انقلاب اسلامی با عنوان «خشونت قانونی» و «سرنوشت منصور» نوشته کاظم مقدم از سوی موسسه چاپ و نشر عروج منتشر شد.
جلد نخست این اثر نسخه تکمیل شده ای از کتاب «خشونت قانونی» است که در سال 79 از همین نویسنده منتشر شده بود و اکنون با دسترسی به اسناد جدید و نقدها و نظرات عنوان شده و اضافات دیگر مجدداً چاپ شده است.
کاظم مقدم، نویسنده این دو جلد، در جلد نخست با عنوان «خشونت قانونی: از سلطنت محمدرضا پهلوی تا پیروزی انقلاب اسلامی» تاکید کرده که این اثر با تمرکز بر ترور حسنعلی منصور، نخست‌وزیر محمدرضا پهلوی در بهمن سال 1343 به چگونگی و دلایل این اقدام و نتایج و پیامدهای آن نوشته شده است.
«خشونت قانونی» در 15 فصل به بررسی آغاز نهضت امام‌خمینی (س) در سالهای آغازین دهه 1340، ماجرای کاپیتولاسیون، اعتراض امام(س) به این قانون، تبعید ایشان و قیام 15 خرداد سال 1342، آغاز حرکتهای مسلحانه، ترور حسنعلی منصور، شرح دادگاه‌ها، محاکمه و شهادت عاملان این اقدام و ادامه مبارزات با روش فرهنگی پرداخته است.
در این کتاب نویسنده با بیان برخی از رویدادهای سالهای ابتدایی دهه 40 و مبارزات مردمی دراین دوره علیه رژیم پهلوی، به نقش شهید صادق امانی و همراهانش در وقایع آن روزگار پرداخته است. جلد اول این اثر 788 صفحه است و پس از پیشگفتار شامل 15 فصل، منابع و مآخذ و همچنین فهرست مطالب است.
ناشر در مقدمه آورده است: «اثر حاضر، ضمن روایت مکرر حادثه ترور منصور، درباره هویت و وابستگی سیاسی ضاربان نخست وزیر وقت، اما و اگرهایی مطرح کرده و با استناد به برخی اسناد و مدارک مدعی است، آنچه تاکنون در این باره گفته و نوشته شده، همه ماجرا نیست. موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، بدون تأیید یا رد این مدعا، و صرفاً به منظور هر چه روشنتر شدن ابعاد آن حادثه مهم تاریخ معاصر ایران، اقدام به نشر این اثر نموده و امیدوار است راهی فرا روی محققان و اهل خبرت گشوده باشد. بدیهی است که نقطه نظرهای مطروحه در کتاب، دیدگاه مولف محترم بوده و ناشر در این خصوص نظر خاصی ندارد.»
نویسنده در فصل اول کتاب تحت عنوان «پیش از نهضت امام خمینی» به پیشینه حضور و نفوذ امریکا درایران و همچنین به تلاشهای انگلیس در برابر نفوذ امریکا در ایران و رقابت این دو کشور در گرفتن امتیازات بیشتر پرداخته است. در این فصل به حرکتهای سیاسی و اجتماعی این دوران و مبارزه و همکاری نیروهای مذهبی در برابر اقدامات استعمارگران در ایران و وقایعی همچون ملی شدن صنعت نفت در دولت مصدق، فعالیتهای فدائیان اسلام و اعدام انقلابی رزم‌آرا، قیام 30 تیر و روی کار آمدن دولت قوام و برکناری دولت مصدق، کودتای 28 مرداد و اجرای اصلاحات امریکایی در ایران پرداخته است.
فصل دوم نیز که «آغاز نهضت امام خمینی» نام دارد به مخالفتهای ایشان با لایحه انجمنهای ایالتی و ولایتی و پس از آن حضور حماسی امام، روحانیت و احزاب در مخالفت با تصویب لوایح ششگانه اشاره شده است. وقایع ماههای نخست 1342 به تفصیل در این بخش شرح داده شده و حادثه مدرسه فیضیه و قیام 15 خرداد واکاوی شده اند. در انتهای این فصل گذری کوتاه بر حوادث مهم سالهای 1343 ش و بعد آن داشته و با تقسیم این وقایع به دو دسته «فعالیتهای رژیم» و «مخالفت مردم» به بررسی حوادث این دوره پرداخته است.
فصل سوم «هیأتهای مؤتلفه اسلامی» نگاهی اجمالی به فعالیتهای این گروه از زمان تشکیل در اوائل سال 1342 دارد. نویسنده در این فصل می نویسد: «جمعیت مؤتلفه اسلامی، از ائتلاف سه هیأت در اوایل سال 42 پدید آمد. افراد اصلی که در شکل‌گیری آن نقش داشتند، اغلب از شغل‌های جزء و اکثراً شاگرد مغازه و با میانگین سنی 30 سال با تحصیلات ششم ابتدایی بودده‌اند. البته افراد دیگری نیز که جزء اعضای درجه سه این گروه محسوب می‌شدند در این میان نقش داشتند، ولی چون غالباً از نظر سنی کوچکتر بوده‌اند، اسامی آنها به صورت دقیق در دست نیست.»
فصل چهارم «15 خرداد و اوج مبارزات» به حوادث این برهه و همراهی هیئت های موتلفه با نهضت امام خمینی به خصوص 15 خرداد و فعالیت های علما در زمینه مبارزه با کاپیتولاسیون می پردازد.
فصل پنجم با عنوان «حسنعلی منصور» به برکناری اسدالله علم و انتصاب حسنعلی منصور پرداخته است و شرح حال کاملی از حسنعلی منصور و کابینه او پرداخته است. فصل ششم نیز «آزادی امام و ادامه مبارزات» نام دارد. در فصل هفتم به تصویب لایحه خفت‌بار کاپیتولاسیون و به دنبال آن سخنرانی افشاگرانه امام خمینی در رد آن به تفصیل پرداخته شده است.
عنوان فصل نهم «آغاز حرکت مسلحانه» است که به بررسی نقش هیأت مؤتلفه در ترور نخست وزیر وقت پرداخته است. در این بخش نحوه طرح ریزی و انجام عملیات ترور به طور کامل شرح داده شده است. فصل دهم با عنوان «فتوای ترور» به بررسی نظر حضرت امام و سایر مراجع تقلید در زمینه ترور پرداخته است.
نویسنده در فصل یازدهم به «ترور منصور» پرداخته و در این زمینه می نویسد: «حدود ساعت 10 ماشین منصور از قسمت شاه‌آباد وارد بهارستان می‌شود آقای بخارایی به محض پیاده شدن منصور از ماشین، تیر شلیک می‌کند که به شکمش خورده و او خم می‌شود. دومین تیر به گردنش می‌خورد و گارد محافظ می‌ریزند و بخارایی را دستگیر می‌کنند. سپس نیک‌نژاد شلیک می‌کند و گارد فرار می‌کنند در همین هنگام بخارایی هم فرار می‌کند و چون زمین یخبندان و سُر بود، سُر می‌خورد و چند تا پلیس او را می‌گیرند و منصور را سریعاً به بیمارستان پارس منتقل می‌نمایند.»
فصل دوازدهم و سیزدهم نیز دستگیری و بازجویی و دادگاه ترورکنندگان منصور را تشریح کرده است. فصل چهاردهم شهادت نام دارد و به شرح اعدام عاملین ترور منصور از زبان شهید عراقی پرداخته و در فصل پانزدهم نیز که «ادامه مبارزات به روش فرهنگی» نام دارد نویسنده مبارزات مردمی و روحانیت را تا پایان حکومت پهلوی یادآوری کرده است.
بنابراین گزارش، دومین مجلد از مجموعه کتاب‌های «گزیده تاریخ معاصر ایران» با عنوان «سرنوشت منصور: سرنوشت موتلفه اسلامی و منصور به روایت اسناد ساواک و شهربانی»، شرح کوتاهی از زندگی شهید صادق امانی (یکی از عاملان حرکت انقلابی ترور حسنعلی منصور) و دست‌نوشته‌ها و تصاویر او و گاه‌شمار تاریخ معاصر ایران از برکناری رضا پهلوی تا پیروزی انقلاب اسلامی در روز 22 بهمن سال 1357 را در 725 صفحه و هفت فصل دربر دارد.
نویسنده در پیشگفتار جلد دوم با عنوان «نواب الگوی صادق» آورده است: «پس از شکل گیری گروه فداییان اسلام در سال 25-1324، این گروه در اندک زمانی توانست با جذابیتهای شکلی و محتوایی خود و نیز شور و هیجانی که در ابراز آن به خرج می داد که این جذابیت ها را مدیون روحیات شخص نواب بود، به سرعت در بین برخی از اقشار و توده های مردم، مخصوصاً مذهبیون معترض به حکومت شاه، جای باز کند.»
در ادامه این کتاب پژوهشی، گزارش‌های ساواک و شهربانی از فعالیت‌ها و جلسه‌های موتلفه اسلامی در دوران مبارزات، سخنرانی‌های شهیدان آیت‌الله مطهری و آیت‌الله بهشتی در مسجد هدایت، اختلاف محمدرضا پهلوی و منصور، تبعید امام‌خمینی (ره) و ترور منصور آورده شده‌اند.
نویسنده گوشزد کرده است که دامنه مبارزات نیروهای اسلامی در این برهه تاریخی، بی تردید گسترده تر از آن چیزی است که در این مجموعه گرد آمده و این اثر تنها نمایانگر اندکی از فعالیت ها و مبارزات اسلامی است. در بخش اسناد ساواک نیز، حروف چینی سندها مطابق نگارش اصلی آنها صورت گرفته و مطالب، اسناد و عکس ها همگی با ترتیب تاریخی آورده شده اند. در بخش های گوناگون این اثر که از افراد و شخصیت ها نام برده شده در مواردی که نیاز به توضیح بوده- اعم از زندگینامه مختصر افراد و شخصیت ها، و شرح برخی نکات و وقایع- در پاورقی و ضمیمه اثر توضیحاتی آمده است.
فصل ششم نیز خاطراتی از حاج سعید امانی، حجت الاسلام محیی الدین انواری، حبیب‌الله عسگر اولادی، اسدالله بادامچیان، حاج هاشم امانی، ابوالفضل حاج حیدری، حاج مهدی شفیق، علی حبیب الهیان در رابطه با معرفی هیئت های موتلفه اسلامی و آغاز فعالیت های مسلحانه آورده است. فصل هفتم که فصل پایانی آن است به فهرست طولانی منابع و مأخذ آن اختصاص یافته است.
هموطنان تهرانی برای تهیه این کتاب‌ها کافیست با شماره 88453188 سامانه اشتراک محصولات فرهنگی؛ سام تماس بگیرند و کتاب را در محل کار یا منزل _ بدون هزینه ارسال _ دریافت کنند.
291/60
نظر شما