راه حل برون رفت ترکیه از بحران کردهای جدایی طلب

طی هفته های اخیر گروه تروریستی پ.ک.ک بر میزان حملات خود بر مواضع دولت ترکیه افزوده و تنش ها حتی به شهرهای مهم ترکیه از جمله استانبول و آنتالیا نیز سرایت کرده است. به طوری که روز جمعه بر اثر حمله انتحاری در منطقه‌ای واقع در حومه شهر آنتالیا در جنوب ترکیه، یک نفر کشته و دو نفر دیگر مجروح شدند.برای بررسی این موضوع به سراغ فیروز دولت آبادی، سفیر سابق کشورمان در ترکیه رفتیم و دلایل تشدید تنش میان دولت ترکیه با کردهای این کشور را جویا شدیم که در ذیل آن را می خوانید.

 

طی ماه اخیر گروه تروریستی پ.ک.ک بر میزان حملات خود بر مواضع دولت ترکیه افزوده است، دلیل این مسئله چیست؟
این حملات چند دلیل دارد: اول اینکه بخشی از این حملات به استعفاهای جمعی نظامیان ترک و جایگزینی آنها با نیروهای جدید بازمی گردد. استعفاهای چند ماه گذشته زمینه های بحران در نواحی جنوب کشور را تشدید کرده است.

دلیل دوم تحولات منطقه است. تحولات خاورمیانه ترکیه را درگیر مسائل جدیدی کرده که از جملۀ آن می توان به مسئله سوریه اشاره کرد. این مسئله یکی از دلایل تشدید کننده بحران امنیت در ترکیه بوده است. بدین معنا که رویکرد ترکیه این شائبه را تقویت نموده که اگر ترکها به دنبال فضای آزاد و آرای مستقل مردم برای کشور دیگری هستند، پس چرا برای کشور خود این محدودیت را قائل هستند.

دلیل سوم نیز به خود کردها باز می گردد. هم اکنون شرایط به لحاظ آب و هوایی در مناطق کوهستانی برای نیروهای نظامی که باید با ساختاری کلاسیک حرکت کنند سخت تر است، لذا دشواری های تردد در آن مناطق باعث می شود که کردها آزادتر و راحت تر عمل کنند.   

 

با توجه به اینکه حملات کردها، شهرهای مهم و توریستی ترکیه مثل استانبول و آنتالیا را هدف قرار داده اند آیا این مسئله تهدید جدی برای دولت که بخش قابل توجهی از درآمدهای خود را از طریق صنعت توریستی بدست می آورد، نیست؟
تأثیر دارد. اما این تأثیر در صورتی است که آنها بتوانند این عملیات ها را به صورت مستمر ادامه دهند. اگر همین حرکات پراکنده و بدون برنامه باشد، نمی تواند تأثیر چندانی داشته باشد. به خصوص اینکه این حملات بر روی توریست ها و افراد خارجی خیلی تمرکز ندارد و گروه تروریستی پ.ک.ک نیز به خوبی می داند در صورتی که این هدف را دنبال کند، مسائل سیاسی و امنیتی پیش روی آنها بسیار سخت تر خواهد بود. چرا که اتحادیه اروپا نمی تواند بپذیرد که گروهی اینگونه توریست های اروپایی و یا غیراروپایی را هدف قرار دهند.  

 

مطالبات کردها را نمی توان در این قالب دید. کردها خواهان حقوقی هستند که بدیهی است. مثلا شهروندان ایرانی در حدود دو/ سه هزار سال است که از آن برخودارند. در ایران محدودترین لهجه های ایرانی همچنان حفظ شده و پابرجا باقی مانده است و در هر منطقه ای حتی در مناطق کردنشین ایران ممکن است 20 لهجۀ محلی وجود داشته باشد.

اما کردهای ترکیه نزدیک 80 سال است که تکلم و نوشتن به زبان مادری برای آنها دشوار بوده است. در حالیکه اینها مسائل بدیهی است که باید از آن برخوردار می بودند. البته کردها به این مسئله واقف هستند که بخشی از فشارهای موجود بر دولت اردوغان متعاقب سیاست های اتحادیه اروپاست و ممکن است حتی خواسته دولت نیز نباشد.از سوی دیگر کردهای ترکیه خواهان خودمختاری در مناطق خود هستند و این مطالبۀ آنها فراتر از آن چیزی است که بتوان آن را با تأسیس رادیو و یا تلویزیون حل کرد.

 

نحوۀ تعامل دولت اردوغان با گروه تروریستی پ.ک.ک چگونه خواهد بود؟ اردوغان می تواند بر این چالش فائق آید؟
بعد از فروپاشی عثمانی و تأسیس ساختار جدید ترکیه، بخشی از حقوق اقلیت ها و قومیت های ترکیه از جمله کردها در این فرایند نادیده گرفته شد.

دوم اینکه آیا دولت ترکیه بتواند با این مسئله مقابله کند یا نه به نظرم این بحران ریشه داری است که فراتر از تأسیس تلویزیون و رادیو است و دولت باید بتواند در چارچوب تعاملی و دمکراتیک این مسئله را حل کند تا کردهای ترکیه بتوانند حقوق اولیۀ خود از جمله آزادی عمل داشته باشند و خود را در واقع مستعمره جریانی در مرکز ندانند بلکه خود را در تعامل با دولت ببینند تا شاید بدین ترتیب بتوان با این اقدامات سیاسی و فرهنگی جامعۀ یکپارچه ای را در ترکیه شاهد بود. اینکه اردوغان موفق می شود یا نه باید گفت که اردوغان در مقایسه با سایر دولتمردان پیشین موفق تر بوده اما به دلیل همان سه دلیلی که در ابتدا بدان اشاره کردم ممکن است وضعیت حادتری پیدا کند. 26351