محمدرضا نوروزپور
بحث گسترده ای که این روزها درباره اختلاس بزرگ چند میلیاردی در رسانه ها مطرح است نکته حائز اهمیتی را به ذهن متبادر می کند و آن کمی سواد عمومی و حتی سواد رسانه ای درباره موضوعات اقتصادی و انحرافات این حوزه است.
موضوع اختلاس بانک صادرات مشخص کرد که سوای از ابعاد اقتصادی، سیاسی و اجتماعی گسترده ای که رسانه ها برای این رویداد پدید آوردند لازم بود تا فصل تازه ای را نیز به همین بهانه برای آموزش همگانی و حتی آموزش خواص کلید می آوردند.
این خیلی بد است که جامعه ما ملتهب از موضوعی است که همه آن را بزرگترین دغدغه کنونی کشور می دانند اما اندک افرادی از آن آگاهی درستی در ذهن دارند. منظورم از داشتن آگاهی، داشتن اطلاعاتی که مثلا در اختیار قاضی پرونده اختلاس یا قاضی بازپرس است، نیست. منظورم اگاهی از تعاریف است.
چند درصد از افراد جامعه که هم اکنون با حدت و حرارت زیاد پیگیر اخبار مربوط به اختلاس هستند، قادرند برای مفاهیم ذیل تعاریف دقیقی ارائه کنند:
اختلاس چیست؟
تفاوت اختلاس با دزدی در کجاست؟
اختلاس با اخلال در نظام بانکی چه تفاوتی دارد ؟
ال. سی (LC) یعنی چه؟
ال. سی مخفف کدام عبارت انگلیسی است؟
کاربرد ال. سی چیست؟
چه کسانی می توانند ال. سی بگیرند؟
اصلا ال. سی گرفتنی است؟
آیا اگر یک شهروند عادی به بانک برود و بگوید من ال. سی می خواهم به او ال. سی می دهند؟
برای گرفتن ال. سی باید شخص/اشخاص، شرکت، سازمان و یا .. چه شرایطی داشته باشند؟
فرق ال. سی با دسته چک، برات، اوراق بهادار، چک رمز دار و .... در کجاست؟
آیا هربانکی توانایی دادن ال. سی دارد؟
چه بانک هایی می توانند ال. سی بدهند؟
شعبه درجه یک یعنی چه؟ شعبه درجه دو یعنی چه؟
تنزیل چیست؟
فرق تنزیل که کاری قانونی است با شرخری که خیلی شبیه به همان تنزیل است اما غیرقانونی است در کجاست؟
ایا لزوما در اختلاس پولی جابجا می شود؟
ایا لزومادر اختلاس کسی/کسانی متضرر یا کسی/کسانی منتفع می شوند؟
آیا ما هم به عنوان یک شهروند عادی و به عنوان یک انسان که ممکن است خدای نکرده خطایی از او سربزند همانگونه که توانایی دزدی را داریم، این توانایی را درباره اختلاس داریم؟
اصلا چرا ما جواب این سوال ها را نمی دانیم؟
برای دانستن جواب این سوال ها باید در چه رشته ای درس خواند؟
آیا کارمندان بانک لزوما این تعاریف را می دانند؟
آیا شرایط بانک ها به گونه ای است که تنها مدیران و معاونان بانک ها از این تعاریف و مختصات آنها آگاهند؟
ایا کسانی که دست به چنین مفاسد پیچیده اقتصادی می زنند لزوما فارغ التحصیل رشته اقتصاد از بهترین دانشگاه ها هستند؟
ایا کسانی که دست به چنین مفاسد پیچیده اقتصادی می زنند لزوما فارغ التحصیل رشته اقتصاد از بهترین دانشگاه ها هستند؟
آیا اراده ای هست که کسی از پیچیدگی امور بانکی سر در نیاورد؟
آیا اگر عموم جامعه اطلاعات و آگاهی کافی از مسائل بانکی، پولی، اقتصادی و گردش مالی داشته باشند ضریب فساد و خطا در جامعه پایین می آید یا بالا می رود؟
به نظر شما چه کسی باید غیر از رسانه ها به این سوالات که از قضا ، مردم حق دارند آنها را بدانند پاسخ دهد؟
رسانه ها سوای از همه نقش هایی که بر عهده دارند باید در بالابردن سطح دانش عمومی جامعه احساس مسئولیت داشته باشند.
نمی توان شب و روز از موضوعی در رسانه ها سخن گفت حال آنکه بخش قابل توجهی از جامعه نسبت به اصل موضوع اطلاعات و دانش دقیق و حتی حداقلی نیز ندارند.
تعریف و تبیین وقایع و موضوعات روز جامعه وظیفه رسانه هاست. وقتی رسانه ها درباره وقایع پیش از آگاه سازی افکار عمومی اقدام به اطلاع رسانی می کنند، نتیجه آن می شود که فضایی غبار آلود، غیرقابل اعتماد، پرتنش و بعضا انحرافی پدید می آید که کمتر می توان از میان آن خوب وبد را از هم تشخیص داد بلکه حتی بعضا این فضا خود به ایجاد معضلات تازه منجر خواهد شد.
قطعا به همین دلیل است که رسانه های دنیا و خصوصا رسانه های کشورهای پیشرفته پیش از آغاز اطلاع رسانی درباره یک موضوع و یا همزمان با آن، بخش های متنوعی را برای آگاه سازی و آموزش مخاطب درباره موضوعی که قرار است مورد واکاوی قرار گیرد ایجاد می کنند.
حتی قالب آموزش همگانی درباره موضوعات خبری در رسانه ها به گونه ای طراحی و ابداع شده که هرخواننده ای با اندک سطحی از سواد به خوبی نسبت به آن دانش و آگاهی لازم را کسب می کند.
بخش هایی که با عنوان Q&A (Question and Answer) یا سوال و جواب در وبسایت ها دیده می شود دقیقا برای انجام همین رسالت است.
خبرآنلاین از بدو آغاز به کار اهمتمام زیادی به غنی شدن آموزش همگانی در حوزه های مختلف داشته است اما این میزان برای کشوری که از قضا بسیار تحت تاثیر جو خبری و رسانه ای ناشی از پوشش احساسی موضوعات قرار می گیرد کم است. باید همه رسانه ها و خصوصا رسانه ملی فضای گسترده ای را به آگاه سازی جامعه نسبت به مفاهیم پیش از اطلاع رسانی گسترده درباره آنها اختصاص دهد.
4949
نظر شما