به گزارش خبرآنلاین، «سفرنامه سوم مظفرالدین شاه به فرنگ» روایت سومین سفر مظفرالدین شاه است که در سال 1323 در آستانه تحولاتی بود که به انقلاب مشروطه منجر شد. شاه به بهانه درمان در آب های معدنی و همین طور آشنایی با پیشرفت های غرب همراه جمع فراوانی از درباریان برای سومین بار به اروپا رفت.
مظفرالدین شاه در دوره سلطنت خود سه سفر به فرنگ داشت که به ترتیب در سالهای 1317، 1320 و 1323صورت گرفت. سفرنامه دو سفر اول، کمی بعد از مراجعت شاه به کشور به صورت سنگی منتشر شد، اما گزارش سومین سفر، هرچند در زمان بازگشت شاه، به خط نستعلیق آماده چاپ بود، ولی به دلیل شروع نارضایتی‌های عمومی در ایام غیبت شاه و حکومت محمدعلی میرزا ولیعهد، نیز برای جلوگیری از جریحه دار شدن احساسات مردم نسبت به این سفر که در مورد مخارج آن شایعات بسیاری بر سر زبان‌ها افتاده بود، مصلحت بر آن دیده شد که این سفرنامه چاپ نشود.
بر اساس آنچه در سفرنامه سوم منتشر شده، شاه و همراهانش در اول ربیع الثانی 1323 خاک کشور را ترک کردند و تا بازگشت به ایران در 14 رجب همان سال، دقیقاً 100 روز را به سیر و سیاحت در اتریش، فرانسه، بلژیک و روسیه گذراندند.
گزارش این سفر را دکتر خلیل خان ثقفی اعزاز اعلم‌الدّوله طبیب مخصوص مظفرالدّین شاه تنظیم و نکات قابل توجهی را درباره رفتار شاه و همراهانش در آن ذکر کرد. در این سفرنامه، دربارۀ مسائل سیاسی و مذاکرات دیپلماتیک، مسائل اقتصادی از قبیل توسعه کشت چای در گیلان به دنبال فعالیت‌های کاشف‌السّلطنه و مذاکرات عین‌الدّوله صدراعظم با مهندسین فرانسوی برای تأسیس سدّی در اهواز، مسائل مربوط به مدنیات مثل خرید چند دستگاه تلفن تازه اختراع برای دربار و مطالبی چون گشت و گذار ملوکانه، آب درمانی در فرانسه، شرکت در ضیافت‌های شام و ناهار، رفتن به تماشاخانه، حضور در مراسم رقص و نگاه با حسرت شاه به دختران و زنان جوان فرنگی سخن به میان آمده، اما شاید قابل توجه‌ترین نکته سفرنامه تازه منتشر شده این باشد که با وجود اینکه چند ماه بعد از این سفر انقلاب مشروطیت رخ می‌دهد، اما هیچ نشانه‌ای از نارضایتی مردم در این سفرنامه منعکس نشده است.
از سویی سفر سوم مظفرالدین شاه به فرنگستان، فرصت مجددی بود تا وی با اختراعات و پیشرفتهای صنعتی اروپا آشناتر شود و اینکه بتواند نظر چند تن از اطبای حاذق را در مورد وضعیت اعضاء و جوارحش بویژه قلب جویا شود و همان داروهای تجویزی طبیب انگلیسی که به اصرار شاه برای افزایش قوه باه نوشته شده بود باعث صدمه زدن به کلیّه ها و سرانجام فوت او به تاریخ 24 ذیقعده 1324 شد.
مصصح این اثر، از تنها نسخه کتابشناسی آن استفاده کرده (به شماره 792 کتابخانه گلستان) و برای سهولت هرچه بیشتر در قرائت متن، رسم‌الخط نسخه خطی سفرنامه را رعایت نکرده است. او بعد از نوشتن دیباچه‌ای نسبتاً مفصل و جامع، که شرحی از تمامی همراهان درج و تعدادشان 45 نفر عنوان شده که آخرین آنها میرزا ابراهیم خان عکاسباشی است، روزشمار منازل و مراحل سفر را آورده و پس از آوردن متن، نمایۀ عام را به همراه تصویر صفحه نخست و پایانی نسخه خطی سفرنامه به اثر خویش افزوده است.
یکی از مهم ترین معضلات این سفرها، قرضه هایی بود که دربار از روسیه یا دیگر دول داشت تا هزینه سفر او را تامین کند. بعدها روی این قرضه ها به عنوان یکی از دلایل بی اعتباری دولت و وابستگی به دیگر کشورها و این که غالبا گمرکات در مقابل به آن دولت ها واگذار می شد تاکید زیادی گردید.
کتاب «سفرنامه سوم مظفرالدین شاه به فرنگ» در 235 2فحه و با قیمت 4هزار تومان منتشر و عرضه شده است.
ساکنان پایتخت برای تهیه این کتاب کافیست با شماره 20- 88557016 سامانه اشتراک محصولات فرهنگی؛ سام تماس بگیرند و کتاب را در محل کار یا منزل _ بدون هزینه ارسال _ دریافت کنند. هموطنان سایر شهر‌ها نیز با پرداخت هزینه پستی ارسال، می‌توانند تلفنی سفارش خرید بدهند.
6060
نظر شما