آخرین فرصت برای کارساز شدن دیپلماسی

لئونارد اسپکتر از تحلیلگران مسائل خاورمیانه و مدیر دفتر واشنگتن مؤسسه جیمز مارتین در مقاله‌ای تحت عنوان ایران و گزینه‌های آمریکا در نشریه اسلیت به بررسی شرایط پیش روی دو کشور پس از مذاکرات اخیر در ژنو پرداخته است. به نوشته اسپکتر اکنون جامعه بین‌المللی شاد برای آخرین‌بار شانس این را پیدا کرده تا از طریق دیپلماسی برنامه اتمی ایران را مهار کند و از این رو آمریکا و متحدان غربی‌اش باید از هر وسیله‌ای برای کارساز بودن دیپلماسی استفاده کنند.

به نوشته او سه هفته قبل ایران در نامه‌ای محرمانه به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فاش کرد که در حال ساخت یک مرکز غنی‌سازی در نزدیکی قم است و بررسی تحولات اخیر برنامه اتمی ایران درکنار این مسئله حاکی از آن است که این افشا گری- با در نظر گرفتن سابقه ایران در پنهان‌کاری‌هایش - می‌ تواند نشان از هراس این کشور در اقدام نظامی اسرائیل در حمله به تأسیسات اتمی ایران، همچون حمله‌ای که به یک راکتور اتمی در سوریه انجام شد، داشته باشد و از این رو آمریکا می‌تواند از این موضوع به عنوان اهرم فشاری در مذاکرات آتی با ایران استفاده کند.

بنا به گزارش‌های خبری موجود ایران پس از اینکه از فعالیتهای سرویس‌های جاسوسی در این مرکز مطلع شده تصمیم به افشای وجود آن گرفته است و حالا به شکل داوطلبانه‌ای آن را زیر نظر بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی‌اتمی قرار می‌دهد.

اما به عقیده اسپکتر وجود این تأسیسات باعث شد تا انتقادهای بین‌المللی از برنامه اتمی ایران بیشتر شود و برخی از رهبران جهانی از جمله گوردون براون و نیکلاس سارکوزی تأکید کنند که برنامه اتمی ایران دارای وجه نظامی است. در کنار این اطلاع کشورهای غربی از این مرکز منجر به این خواهد شد تا ایران در صورت عدم توافق با این کشورها دچار دور جدید تحریم‌ها از سوی شورای امنیت شود هر چند که تاکنون سه دور از تحریم‌ها از سوی این شورا به دلیل امتناع ایران از متوقف کردن روند غنی‌سازی وضع شده است و همین موضوع به اقتصاد ایران آسیب فراوانی زده است.

در عین حال اسپکتر اشاره می‌کند این رفتار اخیر ایران را باید با اقدامی مشابه در سال 2003 مقایسه کرد. در آن زمان پس از حمله نظامی دولت بوش به عراق ایران که تصور می‌کرد هدف بعدی در برنامه‌های پنتاگون خواهد بود برنامه نظامی اتمی خود را متوقف کرد و در عین حال به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه بازرسی از سایتهای اتمی را داد و اکنون نیز با افشا شدن فهرست مراکز اتمی پنهانی ناچار شده تا وجود تأسیسات اتمی در نزدیکی شهر قم را اطلاع دهد و در عین حال 25 اکتبر را هم به عنوان زمان حضور بازرسان در این مرکز اعلام کند. با این عقبب‌نشینی ایران شاید زمان آن رسیده باشد که آمریکا و کشورهای اروپایی با افزایش فشارهای دیپلماتیک نظارت بر برنامه اتمی ایران را افزایش داده و شرایط تازه‌ای را در خاورمیانه که تمایل زیادی برای حضور در رقابت تسلیحاتی اتمی دارد ایجاد کنند.


سیاست دوگانه آمریکا در قبال ایران

درشرایطی که روند مذاکرات اخیر کشورهای 1+5 و ایران در ژنو مثبت بوده و هر دو طرف از ادامه این گفت‌وگوها استقبال کرده‌اند مقامات آمریکایی بار دیگر با تهدید ایران سعی در متشنج کردن روند دیپلماسی دارند.

به گزارش یونایتدپرس جیمز استاینبرگ معاون وزیر امور خارجه آمریکا در سخنانی که در کمیسیون بانکداری و مسکن کنگره ایراد کرد اشاره کرد که سیاست‌های آمریکا در قبال برنامه اتمی ایران کاملاً روشن است و هدف این کشور ممانعت از دستیابی ایران به سلاح اتمی است و آمریکا برای رسیدن به این هدف مسیر دوگانه تحریم و مذاکره با ایران را در نظر گرفته است. به گفته استاینبرگ آمریکا با به کار‌گیری توأم این دو ابزار می‌تواند به هدف خود دست پیدا کند