به گزارش خبرآنلاین به نقل از مرکز اسناد انقلاب اسلامی، جشنی در ورزشگاه صدهزار نفری آریامهر (آزادی فعلی) با حضور محمدرضا پهلوی برگزار شد که به قول «خبرگزاری رسمی فرانسه» حدود ۱۵۰ هزار نفر در آن جمع شده بودند. به دلیل ازدحام جمعیت تعدادی زخمی شده و نه نفر کشته شدند. روزنامه دیلینیوز نیویورک به تاریخ ۲ آگوست ۱۹۷۳ (۱۱ مرداد ۱۳۵۲) به نقل از خبرگزاری رسمی پاریس این خبر را منتشر کرد.
قرارداد کنسرسیوم که در سال ۱۳۳۳ بین ایران و شرکتهای نفتی بینالمللی منعقد شد، ابتدا برای مدت ۲۵ سال تنظیم شده بود، به موجب آن ایران تا سال ۱۳۵۸ اختیار نفت خود را به کنسرسیوم واگذار و فروش آن را منحصراً از طریق این شرکتها انجام میداد. با این حال، این قرارداد پیش از اتمام دوره خود در سال ۱۳۵۲ مورد بازنگری قرار گرفت. در بهمن ماه ۱۳۵۱، محمدرضا پهلوی با مدیران شرکتهای نفتی غربی در سن ورتیس انگلستان دیدار کرد که این ملاقات، زمینه را برای تشکیل کنسرسیوم جدید با حضور اکثر شرکتهای نفتی غربی فراهم آورد. قرارداد جدید در تابستان ۱۳۵۲ به تصویب رسید که در ابتدا ۸ شرکت و سپس ۶ شرکت دیگر به آن ملحق شدند. این قرارداد ۲۰ ساله، به شرکتهای نفتی غربی اجازه عملیات ساختمانی و حفاری در محدودههای مشخصی را میداد. در نهایت، قرارداد اولیه کنسرسیوم بر اساس قانون «قرارداد الغاء نفت با کنسرسیوم مصوب سال ۱۳۳۳ و اجازه اجرای قرارداد فروش و خرید نفت بین دولت شاهنشاهی ایران و شرکتهای خارجی» در ۸ مرداد ۱۳۵۲ لغو و قراردادی جدید برای خرید و فروش نفت به مدت ۲۰ سال بین ایران و کنسرسیوم جایگزین آن شد. این قرارداد دوم کنسرسیوم در دوره پهلوی و از جانب حکومت به عنوان گامی نهایی در راستای اجرای قانون ملی شدن صنعت نفت تلقی گردید.
در پی آن، جشنی با عنوان «سپاس» در روز ۹ مرداد در ورزشگاه صدهزار نفری آریامهر (آزادی فعلی) با حضور محمدرضا پهلوی برگزار شد که به قول «خبرگزاری رسمی فرانسه» حدود ۱۵۰ هزار نفر در آن جمع شده بودند، به دلیل ازدحام جمعیت تعدادی زخمی شده و نه نفر کشته شدند. روزنامه دیلینیوز نیویورک به تاریخ ۲ آگوست ۱۹۷۳ (۱۱ مرداد ۱۳۵۲) به نقل از خبرگزاری رسمی پاریس این خبر را منتشر کرد.
سند زیر هم حاوی متن این خبر است و هم گزارش ساواک در این خصوص. در گزارش ساواک متن خبر ترجمه شده و تحلیلی نیز درمورد آن آمده است.
متن سند:
موضوع: روزنامه دیلینیوز ایالت نیویورک ۵۲/۵/۱۱
[متن انگلیسی بالای سند]
۹ مرگ به افتخار شاه
تهران، ۱ آگوست؛ به گزارش خبرگزاری رسمی پاریس، دیروز که ۱۵۰ هزار نفر در ورزشگاه آریامهر ازدحام کردند تا از شاه به خاطر تکمیل روند ملی کردن صنعت نفت تجلیل به عمل بیاورند، نه نفر کشته شدند و چهار نفر صدمه جدی دیدند.
ترجمه مقاله:
طی اخبار رسمی از فرانسه به مناسبت تکمیل کردن ملی شدن صنعت نفت در ایران زمانی که به امر شاه ۱۵۰.۰۰۰ نفر در استادیوم آریامهر دور هم گرد آمدند نه نفر کشته و چهار نفر به طور سخت مچروح گردیدهاند.
ضمنا بریده دیگری از همین نشریه که در تاریخ ۵۲/۵/۹ در زیر قسمتی از مصاحبه مطبوعاتی با شاهنشاه آریامهر درج گردیده با بقیه جهت استحضار ایفاد میگردد.
نظریه
هرچند که خبر مذکور به طور صراحت نشان نداده که چگونه نه نفر کشته و چهار نفر مجروح گردیده ولی از لغت Jammed چنین استنباط میگردد که این تعداد در شلوغی خفه شدهاند که البته مشابه این تفسیر در برخورد با تعدادی از ایرانیها شنیده شد.
۲۵۹
نظر شما