‎حضور بازنشستگان ارشد دولتی در بخش خصوصی: ویروس یا ویتامین؟

به گزارش خبرآنلاین ‎از یک سو، این مدیران با خودشان میراثی از نظام دولتی می‌آرند که پر از پیچیدگی‌های اداری، تصمیم‌گیری‌های کند، و مقاومت در برابر تغییر است. وقتی این ذهنیت به بخش خصوصی تزریق می‌شود، مثل ویروسی عمل می‌کند که انعطاف‌پذیری و سرعت عمل را از شرکت‌ها می‌گیرد. بدتر اینکه، برخی از این مدیران در دوران خدمتشان به شرکت‌های خاص خصوصی خدماتی کرده‌اند چه از طریق رانت اطلاعاتی، چه با تسهیل قراردادها و حالا به پاس این «اندوخته معنوی»، جذب همان شرکت‌ها می‌شوند. نتیجه؟ شبکه‌ای از منافع متقابل که رقابت سالم را تضعیف می‌کند و شفافیت را به حاشیه می‌راند.
‎بعضی‌هاشان هم پا را فراتر می‌گذارند و با استفاده از اطلاعاتی که در جایگاه دولتی به دست آورده‌اند مثل جزئیات مناقصه‌ها یا تغییرات قوانین خودشان کسب‌وکار خصوصی راه می‌اندازند. این سوءاستفاده نه تنها به اعتماد عمومی ضربه می‌زند، بلکه شکاف بین بخش خصوصی و جامعه را عمیق‌تر می‌کند. انگار که بخش خصوصی، به جای میدان نوآوری، زمین بازی بازنشستگان دولتی شده است.
‎اما آیا این داستان فقط نقاط تاریک دارد؟ نه لزوماً. همین مدیران گاهی تجربه‌ای گران‌بها با خود می‌آرند که می‌تواند به کار بخش خصوصی بیاید. سال‌ها کار در سیستم دولتی، آن‌ها را با پیچ‌وخم‌های قانونی و راه‌های مدیریت بحران آشنا کرده است مهارتی که در اقتصاد پرنوسان ایران کم ارزش نیست. ارتباطاتشان با بدنه دولت هم می‌تواند به شرکت‌ها کمک کند تا موانع بروکراتیک را سریع‌تر پشت سر بگذارند. حتی گاهی حضورشان، به خاطر اعتبار شخصی، اعتماد سرمایه‌گذاران را جلب می‌کند.
‎با این حال، این محاسن زمانی به چشم می‌آیند که مدیر بازنشسته بتواند خودش را با نیازهای بخش خصوصی تطبیق دهد، نه اینکه بخش خصوصی را به شکل دولت درآورد. واقعیت این است که بخش خصوصی ایران برای رقابت در بازار جهانی به چابکی و نوآوری نیاز دارد، نه به مدیران بازنشسته‌ای که هنوز در گذشته سیر می‌کنند.
‎شاید وقتش رسیده بپرسیم: آیا این چرخه انتقال، بخشی از مشکل ساختاری اقتصاد ماست یا فقط نشانه‌ای از آن؟ حضور بازنشستگان ارشد دولتی در بخش خصوصی می‌تواند ویتامین باشد، اما فقط اگر قواعد بازی تغییر کند و گرنه، این ویروس، بیش از آنکه درمان کند، بیمار می‌کند.