ایران غرب وبازی دوگانه ترک ها

 در این مسیر، برنامه هسته ای ایران همچنان این فرصت تاریخی را برای ترک‌ها به وجود آورده که با نقش آفرینی در این پرونده خود را به‌عنوان یکی از تاثیرگذارترین کشورها مطرح نمایند. به‌طوری که مقامات ترکیه در دیدارهایی که اخیرا با مقامات عالی رتبه کشورمان داشتند بر حل و فصل دیپلماتیک مسائل هسته‌ای ایران تاکید کردند میزبانی احتمالی آنکارا برای گفت وگوهای آینده میان ایران و گروه 1 + 5 گواه این مطلب است که ترکیه برعکس برخی از کشورهای حوزه خلیج فارس به‌دنبال تشدید تنش و بحران با ایران نیست. ولی بی شک ترکیه از نقش‌آفرینی در پرونده هسته ای ایران و حفظ روابط دوستانه ، به دنبال تامین منافع ملی و افزایش قدرت منطقه ای خویش است. به‌طوری که این کشور ضمن پذیرش استقرار سپر موشکی ناتو در خاک خود اخیرا تحت فشار امریکا علنا اعلام داشته که در سال آینده حدودا 20 درصد از واردات نفت خود از ایران را کاهش می‌دهد. آنچه مشخص است ترکیه کشوری است با سیستم خاص که در دهه‌های گذشته توانسته خود را با استانداردهای دموکراتیک غرب همگام سازد و حتی در مسیر رسیدن به اتحادیه اروپا حاضر شده است که بسیاری از نرم‌ها و قوانین این اتحادیه را در کشور خود بپذیرد. نقش ترکیه در منطقه برای غرب به‌ویژه ایالات متحده آمریکا نیز حایز اهمیت است ، به‌طوری که غرب به رهبری آمریکا به‌دنبال ایجاد اجماع جهانی علیه جمهوری اسلامی‌ایران از طریق تشدید تحریم‌های اقتصادی و فشارهای دیپلماتیک بر سر موضوع تداوم فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای می‌باشد. از این رو به نظر می‌رسد که روابط دو همسایه نیز به‌رغم تلاش‌ها برای حفظ استقلال و عدم اثرپذیری از قدرت‌های فرامنطقه‌ای ، تحت تاثیر این مداخلات بوده است. از این رو سفر هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه آمریکا به آنکارا ، که پس از رایزنی‌های وی با مقامات عربستان سعودی انجام گرفت گویای این امر مهم است که آمریکایی‌ها در تلاشند که ضمن اطلاع از آخرین پیشنهادات و اقدامات ایران در مورد مسائل هسته‌ای و منطقه‌ای ، پیام‌های خویش را در این ارتباط و مسائل فی مابین از طریق آنکارا به تهران منتقل سازند. به نظر می‌رسد ترکیه در مسیر انتخاب ایران و غرب در معادلات اخیر جهانی - منطقه ای در آزمون دشواری قرار گرفته است.

اما نکته مهمی‌که برای منافع ملی ما می‌تواند آسیب‌رسان باشد این است که غربی‌ها برای اقناع ترک‌ها در همراهی با غرب در دور جدیدی از تحریم‌ها، پذیرش این کشور در اتحادیه اروپا را منوط به تجدید نظر در برخی از سیاست‌های منطقه ای ترکیه از جمله در مورد ایران نموده و از این اهرم فشار علیه کشورمان استفاده کنند.
اما عمده ترین چالش ایران و ترکیه در مسائل منطقه ای به تحولات سوریه بر می گردد که در مذاکرات اخیر مقامات ترک با مسئولین ارشد جمهوری اسلامی نیز تفاوت نگرشها نسبت به این بحران کاملاً آشکار شد ، در حالی که ترکیه در تلاش است تحت لوای دفاع از حقوق انسانی و جلوگیری از گسترش بحران داخلی سوریه نسبت به مداخله سریع و بازدارنده در این کشور اقدام کند ولی جمهوری اسلامی ایران همچنان معتقد است که بحران داخلی سوریه فقط با حفظ نظام موجود و نیز مذاکره گروه های مختلف سیاسی و عدم مداخله خارجی امکانپذیر است. رویکرد آنکارا نسبت به بحران سوریه تا جایی با ایران زوایه پیدا کرده است که آنکارا میزبان مخالفین بشار اسد بوده است. کنفرانسی که در آن رژیم‌هایی نظیر عربستان و قطر علناً از لزوم ارسال اسلحه و پشتیبانی مالی از اپوزیسیون سوریه حمایت نمودند امری که با مخالفت جدی ایران روبه‌رو شده است. به نظر می رسد که ترکیه با بازی دوگانه خود در منطقه همچنان علاقه‌مند است ضمن ایجاد تعادل در روابط خارجی خود با ایران و قدرت های منطقه ای و فرامنطقه‌ای نسبت به افزایش جایگاه خویش در تحولات اخیر اقدام نماید. از این رو نگاه ترکها نسبت به ایران را نباید دیدگاه استراتژیک دانست و چشمداشت آنکارا در تعامل با ایران بیشتر مسائل اقتصادی و منافع پرسود تجاری و تامین انرژی و حفظ بازار رو به رشد ایران می‌باشد. بنابراین ایران اسلامی نیز ضمن اولویت‌بندی مسائل سیاست خارجی نسبت به تحرکات اخیر ترکیه و رویکرد دوگانه آن اقدام می نماید.