در واكنش به مواضع جديد تركيه ايران خواستار برگزاري دور جديد گفت‌وگوها در مكان ديگر مانند بغداد يا دمشق شده بود.با اين وجود، رايزني‌هاي في مابين مسئولان مذاكره‌كننده ايراني با معاون كاترين اشتون باعث شد كه بار ديگر استانبول به عنوان مكان قطعي مذاكرات تعيين شود.
گرچه سطح مذاكرات و محتواي آن براي تداوم گفت‌وگو مشخص نيست با اين وجود بازگشت به ميز مذاكرات و گفت‌وگو مي‌تواند در كاهش جنگ لفظي ثمربخش باشد. براي بررسي بيش‌تر موضوع و اطلاع از آخرين تحولات هسته‌اي ايران و گفت‌وگوهاي پيش رو مصاحبه‌اي را با دكتر محمدمهدي مظاهري استاد دانشگاه و كارشناس ارشد مسائل بين‌الملل، انجام داديم كه از نظر خوانندگان گرامي مي‌گذرد:
شما دلايل تطويل بحران ميان ايران و گروه 1+5 و بي‌ثمر بودن نشست‌هاي قبلي را براي حل و فصل موضوع هسته‌اي چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟
مهم‌ترين نكته‌اي كه در رابطه با فعاليت‌هاي صلح‌آميز هسته‌اي ايران براي غرب به‌ويژه امريكا مطرح بوده است امنيتي جلوه دادن اين فعاليت‌ها و طرح ادعاها و اتهامات بي‌اساس و غيرقانوني با توسل به ابزار سياسي و نيز منحرف كردن آژانس بين‌المللي انرژي اتمي (IAEA) از انجام وظايف اصلي خويش در قالب يك نهاد بين‌المللي و ناظر بر فعاليت‌هاي كشورهاي عضو پيمان NPT است.
ايران عضو معاهده NPT يا پيمان منع تكثير تسليحات هسته‌اي است و همچون هر كشوري حق دارد از مزاياي انرژي صلح‌آميز هسته‌اي بهره‌مند شود.با اين وجود، چون ايران در مدار و محور منافع راهبردي غرب در منطقه حساس خاورميانه عمل نمي‌كند از طرف آنها تهديد و تحريم مي‌شود. در همين راستا، شاهد استانداردهاي دوگانه رفتاري در مسائل هسته‌اي در خاورميانه نيز هستيم. به‌طوري‌كه امريكا و اروپا با حمايت از توانمندي هسته‌اي رژيم صهيونيستي،
حفظ برتري و نظامي و انباشت تسليحات كشتار جمعي از سوي اين رژيم را ضامن امنيت منطقه مي‌دانند و از سوي ديگر با فضاسازي رسانه‌اي فعاليت‌هاي صلح‌آميز هسته‌اي كشورمان را مخل امنيت منطقه دانسته و بر تحريم و اعمال فشار سياسي تاكيد دارند. اين مولفه‌ها در تطويل بحران چندين ساله تاثيرات خود را به وضوح ثابت كرده است.
با توجه به مشكلات موجود در گفت‌وگوهاي فيمابين در بحث هسته‌اي، راه‌حل احتمالي را چگونه مطرح مي‌كنيد؟
غرب بايد از پيش‌شرط خويش مبني بر تعليق غني‌سازي اورانيوم از سوي ايران و به كارگيري ابزار زور و فشار در قالب قطعنامه‌هاي شوراي امنيت دست بردارد، چرا كه حفظ چرخه سوخت هسته‌اي به عنوان دستاوردي بزرگ در ايران تثبيت شده است و گروه‌هاي سياسي وراي رقابت‌ها و جناح‌بندي‌هاي موجود، بر حفظ و تداوم فعاليت‌ها اصرار مي‌ورزند. ايران نشان داده است كه با وجود تهديدها و فشارها و اعمال مكانيزم‌هاي غيرقانوني از طريق شوراي امنيت سازمان ملل متحد، اهل گفت‌وگو و مذاكره است.
در اين ارتباط علائمي مثبت براي طرف مقابل در نشست قبلي ارسال كرده است. ولي امريكا و اروپا با ناديده انگاشتن حسن نيت ايران با موضع برتر و با توسل به رويه‌هاي غيرحقوقي تلاش كردند كه اراده خويش را مبني بر بي‌اثر گذاشتن اين فعاليت‌ها تحميل نمايند،
راه‌حل ممكن اين است كه مذاكرات آتي در شرايط عادلانه و با حفظ حقوق حقه ايران در موضوع هسته‌اي و خارج از اتهام‌زني‌هاي غير مستدل پيگيري شود. لازمه حاكم گشتن چنين فضايي در اين نكته مهم نهفته است كه طرفين بايد ضمن اعتمادسازي متقابل و ارايه تضمين‌هاي عيني در چارچوب معاهده NPT روند گفت‌وگوها را بر اساس مداليته و پادمان‌هاي بين‌المللي پيگيري كنند.
بي‌ترديد پايان بخش منازعه هسته‌اي ايران در گرو حل و فصل مسائل سياسي بين طرفين به‌ويژه با امريكاست. از آنجا كه مشكلات موجود بيش‌تر ناشي از غرض ورزي‌هاي سياسي و تضاد منافع است. گفت‌وگو بر اساس منافع و احترام متقابل مي‌تواند به باز شدن گره موجود كمك نمايد.
قبل از آغاز مذاكرات منابع اطلاعاتي و امنيتي امريكا از پيش شرط مذاكرات آتي و توافق واشنگتن – تل‌آويو براي تعليق كامل فعاليت‌هاي هسته‌اي به‌ويژه تعطيلي نيروگاه فردو خبر مي‌دهند آيا با پيش‌شرط مي‌توان به نتايج اين مذاكرات و تفاهم احتمالي ميان طرفين اميدوار بود؟
بدون ترديد ايران تداوم فعاليت هسته‌اي خويش را مغاير با قوانين بين‌المللي و اصل 4 و 6 پيمان NPT نمي‌بيند، بنابراين تعيين پيش‌شرط در مذاكرات و تحميل خواسته‌ها نتيجه مثبتي در دور جديد مذاكرات در پي نخواهد داشت. در هر صورت طرفين مذاكره‌كننده بايد منطق بازي برد – برد را در پيش گيرند، اگر قرار است ايران نرمش و انعطافي از خود نشان دهد غرب نيز بايد بر منطق ظالمانه خويش در تشديد تحريم‌ها عليه ايران اصرار نورزد.
با توجه به آسيب‌شناسي مذاكرات قبلي گروه 1+5، ايران براي حصول به منافع ملي و حفظ دستاوردهاي خويش در حوزه هسته‌اي و كاهش تنش چه اقداماتي را بايد انجام دهد؟
براي حفظ اين دستاورد ملي، اجماع كلي ميان نخبگان و مسئولان نظام امري اساسي است. البته براي ورود به مذاكرات آتي نشست چند جانبه مراكز مختلف تصميم‌ساز كشور در حوزه امنيتي، سياسي و اقتصادي و مشاركت ديپلمات‌هاي كاركشته و جلب مراكز مشروعيت بخش حقوقي و سياسي امري اساسي به نظر مي‌رسد در اين مسير بايد قواعد بازي طرف مذاكره‌كننده را شناخت و با تبيين دقيق ديپلماسي هوشمند و به‌كارگيري تكنيك‌هاي مذاكره راه را براي كسب حداكثر امتياز به‌كار بست
نظر شما