به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، آیت الله ایازی به تاثیر مواضع و سخنان شخصیت های دینی بر جامعه در برهه های مختلف تاریخی اشاره کرد و اظهار داشت: این موضع گیری‌ها و سخنان اگر در موقعیت خاص و ویژه ای اتفاق افتاده باشد برجسته می شود.
بنا بر روایت شفقنا، وی به سخنان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) در لحظات پایانی حیات دنیوی خویش، آنگاه که دشمن به خیمه‌ها حمله کرده بود، اشاره کرد و گفت: جملهٔ «اِن لَم یَکُن لَکُم دینٌ و کُنتُم لاتَخافونَ المَعادَ فَکونوا اَحراراً فِی دُنیاکُم» پیامی «جاودانه و انسانی» است؛ چراکه در این موقعیت حساس، می خواهد به همهٔ جوامع بشری، فارغ از مذهب و آیین، بگوید حتی اگر انسانی پیرو دین و عقیده ای نباشد، نباید «آزادگی» و «حریت» خویش را فراموش کند. اینجاست که این سخن برجسته می شود و معنایی عمیق‌تر می یابد.
وی با بیان اینکه اصل انسانی «آزادگی» نباید مورد غفلت قرار گیرد، به این فراز از آیهٔ ۸ سورهٔ مائده اشاره کرد که، «وَلَا یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَیٰ أَلَّا تَعْدِلُوا اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَیٰ» و گفت: خداوند متعال در این آیه می فرماید که دشمنی شما با دیگران نباید سبب خارج شدنتان از مسیر عدالت شود.
وی تصریح کرد: سخن امام حسین (ع) در تراز این اصل و آیهٔ قرآنی قرار می گیرد که فرمود: اگر دین ندارید، نباید آزادگی خود را فراموش کنید و این آزادگی چراغی برای انتخاب مسیر است.
استاد دانشگاه مفید تأکید کرد: اگر نهضت حسینی را در قالب حرکت سیاسیِ تاریخی در مسیر مبارزه قرار دهیم، پیام آن در ظرف خاص تاریخی می تواند معنا و مفهوم یابد؛ اما اگر پیام امام حسین (ع) را فراتر از جنبه‌های خاص تاریخی در نظر بگیریم، می‌بینیم که آن پیامها، پیام هایی جاودانه برای همیشهٔ تاریخ هستند.
وی افزود: تعبیری امام حسین (ع) دارد که: «أَلَا وَإِنَّ الدَّعِیَّ ابْنَ الدَّعِیِّ قَدْ رَکَّزَ بَیْنَ اثْنَتَیْنِ: بَیْنَ السِّلَّةِ وَالذِّلَّةِ، وَهَیْهَاتَ مِنَّا الذِّلَّةُ»؛ اینکه انسان حاضر به تن دادن به ذلت نمی شود، اختصاص به جهاد و مبارزه ندارد، بلکه همواره در طول زندگی مطرح است.
وی ادامه داد: حضرت در سخنی دیگر می فرماید: «لَا وَاللَّهِ لَا أُعْطِیهِمْ بِیَدِی إِعْطَاءَ الذَّلِیلِ وَلَا أَفِرُّ فِرَارَ الْعَبِیدِ؛ به خدا قسم، مانند یک انسان ذلیل با آنها بیعت نمی کنم و مانند یک برده فرار نمی کنم.»
وی یکی از ارکان پیام‌های امام حسین (ع) را «صبر و استقامت» دانست و گفت: صبر و استقامت الزاماً تنها در عرصهٔ مبارزه نیست، بلکه در زندگی و برابر ناملایمات نیز هست که انسان باید قدرت و صلابت از خود نشان دهد و احساس ذلت نکند و مقاوم بایستد.
استاد دانشگاه مفید به این فراز از سخن سیدالشهدا (ع) اشاره کرد که: «أَلَا تَرَوْنَ أَنَّ الْحَقَّ لَا یُعْمَلُ بِهِ، وَأَنَّ الْبَاطِلَ لَا یُتَنَاهَی عَنْهُ، لِیَرْغَبَ الْمُؤْمِنُ فِی لِقَاءِ اللَّهِ مُحِقًّا؛ آیا نمی بینید که به حق عمل نمی شود و از باطل نهی نمی گردد؟» و ادامه داد: این سخن امام حسین (ع) حاوی این پیام انسانی و اخلاقی است که انسان نباید در مقابل تضعیف حق و بی‌تفاوتی در برابر کارهای زشت سکوت کند.
وی با بیان اینکه یکی از موفقیت های انسان «مهارت زندگی» است، بیان داشت: «مهارت زندگی» گاهی در دادن پاسخ مثبت و گاهی در دادن پاسخ منفی است. یکی از نقاط برجستهٔ پیام امام حسین (ع) در کنار رفتارهای ایجابی ایشان، چه در مدینه و چه در مسیر مکه و کوفه، آموزش و تعلیم «نه گفتن» در برابر زشتی هاست.
وی در بخش دیگر این گفت وگو با بیان اینکه «نقد قدرت» روش‌های مختلفی دارد، گفت: امام حسین (ع) از ابتدا بنای جنگ نداشتند. حکومت اموی از ایشان خواست با یزید، پسر معاویه، بیعت کند تا مشروعیت جانشینی او را تثبیت کنند، اما حضرت می خواست اعلام کند چنین مشروعیتی به دست من انجام نمی گیرد. ایشان در پاسخ به مروان گفت: «إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ، وَعَلَی الْإِسْلَامِ السَّلَامُ إِذْ قَدْ بُلِیَتِ الْأُمَّةُ بِرَاعٍ مِثْلَ یَزِیدَ»؛ هنگامی که امت اسلامی به زمامداری چون یزید گرفتار آید، باید فاتحهٔ اسلام را خواند!
عضو هیئت علمی دانشگاه مفید ادامه داد: تنها این سخنان نبود که مواضع حضرت را روشن می کرد. با خطبه هایی که سیدالشهدا (ع) در مدینه ایراد کردند و در راه نیز تکرار نمودند، نشان دادند که این راه برای مبارزه با قدرت جرّاری است که می خواهد از همهٔ ابزارها برای مشروعیت بخشیدن به حکومت خود استفاده کند، از جمله بیعت گرفتن اجباری از امام حسین (ع). امام (ع) همچنین به والی مدینه فرمود: «إِنَّا أَهْلُ بَیْتِ النُّبُوَّةِ، وَمَعْدِنُ الرِّسَالَةِ، وَمُخْتَلَفُ الْمَلَائِکَةِ… وَیَزِیدُ رَجُلٌ فَاسِقٌ… قَاتِلُ النَّفْسِ الْمُحَرَّمَةِ، مُعْلِنٌ بِالْفِسْقِ، وَمِثْلِی لَا یُبَایِعُ لِمِثْلِهِ»؛ (ما اهل بیت نبوت و معدن رسالت و محل رفتوآمد فرشتگانیم… در حالی که یزید مردی فاسق، می‌گسار و قاتل بیگناهان است که آشکارا مرتکب فسق می‌شود. پس چگونه کسی مانند من با کسی مانند او بیعت کند؟)
وی با بیان اینکه گفت وگوی صادقانه بین دینداران و نهاد دین دو مرحله دارد، گفت: مرحلهٔ اول این است که این جریان را در ظرف تاریخی خود در نظر بگیریم؛ جریانی که به نام دین می خواهد ظلم و استبداد کند و از اسلام علیه اسلام استفاده نماید، و امام حسین (ع) می خواهد این حرکت را رسوا کند. مرحلهٔ دوم، سوءاستفاده از دین به نفع قدرت در چنین شرایطی است؛ چراکه قدرت طلبان همواره می کوشند از دین علیه دین بهره ببرند.
وی عاشورا را حادثه‌ای فوق العاده دانست و گفت: پیام های جاودانهٔ امام حسین (ع) هرچند در بستر وقایع مذهبی شکل گرفت، اما الزاماً در قالب جریان‌های مذهبی محدود نمی‌شود. این پیامها خطاب به انسانیت است و شامل مسلمانان (فراتر از جریان شیعه) می‌شود. به همین دلیل، بسیاری از پیروان ادیان و مذاهب به کلام امام حسین (ع) و حادثهٔ عاشورا استناد کرده و حتی از آنها الگو گرفته‌اند.
وی عاشورا را دارای دو بُعد «عاطفی» و «عقلانی» دانست و افزود: در عمدهٔ مجالس ما، بُعد عاطفی و احساسی عاشورا پررنگ می‌شود و حوادث آن در قالب تراژدی‌هایی که رخ داده، بازگو و برجسته می‌گردد.
وی با بیان اینکه بُعد دوم عاشورا «عقلانیت» و اهداف و چرایی این نهضت است، گفت: فراتر از حادثهٔ عاشورا، آرمانها و اهداف عقلانی آن ـ مانند منش انسانی، اخلاق سیاسی، شجاعت، رشادت، ظلم‌ستیزی و استبدادستیزی ـ حاوی پیامهایی است که باید برجسته شوند، اما متأسفانه مجالس ما اغلب خالی از تفسیر و برجسته کردن این پیامهاست.
استاد ایازی با بیان اینکه شعر و هنر می تواند نقش مهمی در ارتقای آگاهی و رشد اجتماعی ایفا کند، گفت: در برخی شهرهای ایران مانند یزد، می‌بینیم که خواندن اشعار پرمعنا و انسانی چگونه توجه‌ها را جلب می‌کند. اگر دست‌اندرکاران این آیین‌ها از هنر و ادبیات و شعر در جهت تعالی انسانی و اخلاقی استفاده کنند، موقعیتی ویژه ایجاد می شود.
وی نقش «عالمان» و «مبلغان» در پیشگیری از خرافات و غلو را تأثیرگذار دانست و افزود: متأسفانه در سال‌های اخیر، برخی مراسم ترویج‌شده از رسانه‌ها حاوی پیام‌های ملال‌آور و تکراری است که به گسترش خرافات و نسبتهای نادرست ـ حتی به شخصیت‌هایی مانند حضرت زینب (س) و دختران امام حسین (ع) ـ می‌انجامد. عالمان دین باید با قلم و بیان آگاهی‌دهنده جامعه را روشن کنند، و مردم نیز باید در مجالس معرفت‌بخش حاضر شوند و به سخنان نادرست اعتراض نمایند.
این قرآن پژوه و مفسر بیان کرد: در مسائل تربیتی، نقش الگو بسیار ارزشمند است. گاهی فضائل افراد را بیان می‌کنیم و گاهی الگو ارائه می‌دهیم. شخصیت‌هایی مانند امام حسین (ع)، حضرت عباس (ع)، حبیب بن مظاهر و مسلم بن عوسجه در مسئولیت پذیری، وفای به عهد، عدالت خواهی و ستم ستیزی الگوهای تأثیرگذاری هستند.
نظر شما