به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ،خانم معصومه ظهیری، استاد حوزه علمیه و کارشناس رسانه در گفت‌وگویی با اشاره به موضوع «پیامدهای اشتغال زنان بر خانه‌داری» در ابعاد دینی، روانشناسی و جامعه‌شناسی، اظهار کرد: در اسلام به نقش سنتی زنان در خانه‌داری و نیز حقوق اجتماعی آنان توجه ویژه‌ای شده است، آیات و روایات متعددی در این راستا وجود دارد که می‌توان به آن‌ها استناد کرد.
ابعاد دینی
جایگاه خانه‌داری در اسلام
بنا بر روایت حوزه نیوز، وی افزود: قرآن کریم در آیه ۳۴ سوره نساء می‌فرماید؛ «الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَی النِّسَاءِ بِمَا فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلَیٰ بَعْضٍ وَبِمَا أَنفَقُوا مِنْ أَمْوَالِهِمْ...، مردان سرپرست زنانند، به دلیل برتری‌هایی که خدا برای بعضی نسبت به بعضی دیگر قرار داده و به دلیل انفاقی که از اموالشان می‌کنند...» این آیه به مسئولیت مرد در تأمین معاش خانواده اشاره دارد اما به معنای ممنوعیت کار زنان نیست زیرا در روایات، خانه‌داری زنان به عنوان یک عمل ارزشمند تلقی شده است و پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند؛ «جهاد المرأة حسن التبعل، جهاد زن، خوب شوهرداری کردن است» اما این موضوع نیز به معنای انحصار نقش زن به خانه‌داری تلقی نمی‌شود.
اشتغال زنان در اسلام
خانم ظهیری گفت: اسلام با کار زنان در صورت رعایت موازین شرعی (حفظ حریم، عدم اختلاط نامشروع، رضایت شوهر در ازدواج) مخالفتی ندارد و حضرت خدیجه(س) یکی از موفق‌ترین زنان تاجر در عصر خود بودند، در فقه اسلامی نیز، درآمد زن متعلق به خودش است و مرد حق تصرف در آن را ندارد (مگر با رضایت زن) که در پایان می‌توان اینگونه جمع‌بندی کرد؛ اسلام خانه‌داری را ارزشمند می‌داند اما آن را تنها نقش زن نمی‌داند و اشتغال زنان نیز در صورت حفظ تعادل در خانواده و رعایت موازین شرعی جایز و حتی در برخی موارد (مانند نیاز مالی یا تخصص اجتماعی) پسندیده است زیرا این موضوع تأکید بر تعادل بین نقش خانوادگی و اجتماعی زن می‌کند.
ابعاد روانشناسی
استاد حوزه علمیه ادامه داد: اشتغال زنان می‌تواند پیامدهای مثبت و منفی روان‌شناختی داشته باشد که می‌توان به پیامدهای مثبت از جمله موارد زیر اشاره کرد؛
افزایش عزت نفس
اشتغال به زنان احساس استقلال و خودارزشمندی می‌دهد.
کاهش افسردگی
برخی مطالعات نشان می‌دهد زنان شاغل (در محیط‌های سالم) کمتر دچار افسردگی می‌شوند.
رشد شخصیتی
تعامل اجتماعی و استفاده از مهارت‌ها باعث رشد فردی می‌شود.
پیامدهای منفی
وی با اشاره به پیامدهای منفی از ابعاد روانشناسی به موارد ذیل پرداخت؛
استرس نقش دوگانه
فشار ناشی از تعادل بین شغل و خانه‌داری ممکن است منجر به فرسودگی روانی (Burnout) شود.
احساس گناه
برخی زنان شاغل به دلیل کم‌بودن وقت برای فرزندان یا همسر دچار عذاب وجدان می‌شوند.
کاهش رضایت زناشویی
اگر همسر یا خانواده از اشتغال زن حمایت نکنند، ممکن است تنش ایجاد شود.
عوامل تعدیل‌کننده
حمایت همسر و تقسیم کار عادلانه در خانه.
انعطاف‌پذیری شغلی (مانند دورکاری یا ساعت‌کاری منعطف).
نوع شغل (اشتغال در محیط‌های پراسترس اثرات منفی بیشتری دارد).
ابعاد جامعه‌شناسی
پیامدهای مثبت اجتماعی
کارشناس رسانه در راستای بررسی ابعاد روانشناسی اشتغال زنان مطرح کرد:
کاهش فقر خانواده
درآمد دوم به ویژه در خانواده‌های کم‌درآمد حیاتی است.
افزایش مشارکت اجتماعی زنان
حضور زنان در عرصه‌های تخصصی و مدیریتی به عدالت جنسیتی کمک می‌کند.
تغییر الگوی جنسیتی
کاهش نگاه سنتی به تقسیم کار جنسیتی.
پیامدهای منفی اجتماعی
کاهش نرخ فرزندآوری
در بسیاری از جوامع، اشتغال زنان با کاهش تمایل به فرزندآوری همراه است.
ضعف در تربیت فرزندان
اگر سیستم مراقبت از کودکان (مهدکودک‌ها) ضعیف باشد، ممکن است کودکان دچار کمبود عاطفی شوند.
افزایش طلاق
در برخی جوامع، استقلال مالی زنان با افزایش نرخ طلاق مرتبط دانسته شده است (هرچند این رابطه علیتی قطعی نیست).
تفاوت‌های فرهنگی
در جوامع پیشرفته، حمایت‌های دولتی (مرخصی زایمان، مهدکودک‌های باکیفیت) به زنان شاغل کمک می‌کند و در جوامع سنتی، فشارهای اجتماعی ممکن است مانع اشتغال زنان شود.
وی در پایان با ترسیم جمع‌بندی تمام ابعاد و پیامدهای اشتغال زنان و خانه‌داری گفت:
از دیدگاه دینی
اشتغال زنان اگر با رعایت موازین اسلامی و حفظ کانون خانواده همراه باشد، نه تنها ممنوع نیست، بلکه در برخی موارد مفید است.
از دیدگاه روانشناسی
تعادل بین کار و خانواده کلید سلامت روانی زنان شاغل است. حمایت خانواده و کاهش فشار نقش دوگانه ضروری است.
از دیدگاه جامعه‌شناسی
سیاست‌گذاری‌های اجتماعی (مانند تسهیلات شغلی برای مادران) می‌تواند پیامدهای منفی اشتغال زنان را کاهش دهد.
راهکارهای پیشنهادی
ترویج فرهنگ تقسیم کار منصفانه در خانه بین زن و مرد.
توسعه مراکز مراقبت از کودکان با کیفیت.
آموزش مهارت‌های مدیریت زمان و کاهش استرس برای زنان شاغل
نظر شما