به گزارش خبرآنلاین، به نقل از زومیت، نقش‌برجسته‌ی تازه کشف‌شده در کرانه‌ی غربی رود «نیل» ممکن است چهره‌ی یکی از شخصیت‌های قدرتمند مصر باستان در آغاز دودمان اول را نشان دهد. نویسنده‌ی پژوهشی جدید، براساس سبک و محتوای سنگ‌نگاره پیشنهاد می‌کند که این اثر احتمالاً به دستور یکی از فرمانروایان سیاسی اولیه در دوران پیش‌دودمانی خلق شده است؛ دوره‌ای که پیش از شکل‌گیری دولت مصر و ظهور نخستین فرعون بوده است.
اثر باستانی مورد بحث که پشت توده‌ای از آوار در منطقه‌ی «جبل قرنه» در حدود ۱۰ کیلومتری شمال «اسوان» کشف شده، تصویری از یک قایق تزئین‌شده با بدنه‌ای داسی شکل را نشان می‌دهد. به نظر می‌رسد قایق توسط پنج نفر برخلاف جریان آب کشیده می‌شود، درحالی که یک پاروزن ایستاده به حرکت آن کمک می‌کند. در داخل قایق، فردی نشسته درون کجاوه دیده می‌شود.
دکتر «دوریان وان‌هول»، نویسنده‌ی مطالعه می‌نویسد: «شکل حک‌شده درون این محفظه به عنوان انسانی تفسیر می‌شود که نشسته است و تنها سر و شانه‌ی راست او دیده می‌شود. کشیدگی چانه‌اش که ویژگی رایج در به تصویرکشیدن فرمانروایان اولیه است، احتمالاً به ریش مصنوعی اشاره دارد که از دوران دودمان اول توسط پادشاهان استفاده می‌شده.» او می‌افزاید: «خط عمودی روی سر این پیکره به راحتی قابل تفسیر نیست، ولی ممکن است نوعی تاج یا سربند باشد.»
این نوع نقش‌برجسته‌ها در مصر بسیار نادر است، اما وان‌هول توانست با مقایسه آن با طرح‌هایی روی سایر آثار باستانی، قدمت تقریبی‌اش را تعیین کند. به‌عنوان مثال، او توضیح می‌دهد که این نقش شباهت زیادی به تصویری دارد که روی سر گرز پیدا شده و فردی نشسته را درحال تقدیم‌شدن به «نارمر»، نخستین فرعون مصر که حدود ۳۱۰۰ پیش از میلاد حکومت می‌کرد، نشان می‌دهد.
وان‌هول می‌نویسد: «با توجه به مشاهدات، منطقی به نظر می‌رسد که این نقش‌برجسته در آغاز دودمان اول و شاید اندکی پیش از دوران پادشاهی نارمر ساخته شده باشد.» سبک قایق نیز این نتیجه‌گیری را تأیید می‌کند؛ چرا که این نوع قایق متعلق به سبکی است که در دوره‌ی انتقال از دوران پیش‌دودمانی به دوران دودمان‌های نخستین رایج بوده است.
از آنجایی که طرح قایق روی سنگ‌نگاره در دوره پیش‌دودمانی رایج بوده است، باستان‌شناسان گمان می‌کنند فرد نشسته در آن اولین فرعون مصر باشد
نویسنده توضیح می‌دهد: «برآمدگی‌های عمودی در دو انتهای قایق، همراه با شکل چاقومانند بخش سکان، نشانگرهای زمانی خوبی هستند. همچنین، طرح این قایق با نمونه‌ای دیگر از هنر سنگ‌تراشی دوران پیشادودمانی در وادی «ابو صیر بنا» نیز مطابقت دارد.
وان‌هول می‌نویسد: «قایق‌ها از پرتکرارترین نقوش در نگاره‌های مصر باستان هستند. در دوران پیش‌دودمانی و پیشافرعونی (حدود ۴۵۰۰ تا ۳۰۸۵ پیش از میلاد)، دوره‌هایی که زمینه‌ساز پیدایش مصر فراعنه بودند، قایق‌ها حضور فراگیری داشتند و معانی نمادین و ایدئولوژیک پیچیده‌ای به آن‌ها نسبت داده می‌شد.»
درحال حاضر مشخص نیست که شخصیت داخل کجاوه نمایانگر چه کسی باشد، اما وان‌هول می‌گوید این فرد ممکن است یکی از اعضای خاندان حاکم در دوران پیش‌دودمانی باشد؛ دوره‌ای که فرهنگ موسوم به «نقاده» در شمال مصر شروع به گسترش به سمت جنوب کرد و این گسترش در نهایت به شکل‌گیری دولت مصر در اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد انجامید. او می‌نویسد: «تمام این شواهد نشان می‌دهد که این نقش‌برجسته به سفارش نوعی قدرت سیاسی-مذهبی اولیه در آغاز دودمان اول ساخته شده است.»
متأسفانه، اثر کشف‌شده نشان سلطنتی «سِرِخ» (کتیبه‌ای که نام پادشاه را در خود جای می‌دهد) ندارد؛ عنصری که در نقش‌برجسته‌های مربوط به دودمان‌های اول و دوم معمول است. به همین دلیل، هدف دقیق این نقش همچنان در هاله‌ای از ابهام باقی مانده است. بااین‌حال، این کشف به درک ما از فرآیندهای منتهی به شکل‌گیری حکومت مصر کمک می‌کند و نشان می‌دهد که حاکمان آن دوران ممکن است برای مشخص کردن قلمرو و اثبات سلطه‌ی خود، دستور ساخت چنین نگاره‌هایی را صادر کرده باشند.
۵۸۵۸
نظر شما