به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، دیوارها ترک برداشته‌اند، کاشی‌ها رنگ باخته‌اند و سنگ‌فرش‌ها دیگر آن استواری گذشته را ندارند؛ اما هنوز صدای اذان، میان شبستان و صحن می‌پیچد. هنوز هر روز، صدها نفر در دل همین دیوارهای خسته، قامت می‌بندند و رو به سوی قبله، دل می‌سپارند. مساجد تاریخی فارس، با همه قدمت و شکوه‌شان، نیازمند دستی برای مرمت و نگاهی برای صیانت‌اند؛ و حالا این نگاه، جدی‌تر از همیشه شده است.
بنابر روایت شبستان، سرپرست اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس از تخصیص اعتباری بالغ بر ۲۵ میلیارد تومان برای مرمت ۱۱ مسجد تاریخی در استان خبر می‌دهد. اعتباری که به گفته او، نشانی از یک عزم ملی برای نگهداری از هویت مذهبی و تاریخی مردم این دیار است.
به اذعان محسن ضیایی، «مرمت مساجد تاریخی یکی از مهم‌ترین برنامه‌های اداره‌کل میراث فرهنگی فارس است. این مساجد علاوه بر بنای تاریخی، خاطره‌گاه ایمان، علم، وحدت و فرهنگ مردمان ما هستند و باید با دقت و حساسیت، از آن‌ها محافظت کنیم.»
از جنوب تا شمال فارس؛ نام‌هایی آشنا و ماندگار
در فهرست تازه‌مرمت‌های اعلام‌شده، نام‌هایی به چشم می‌خورد که هرکدام تاریخ زنده یک شهرند. مسجد وکیل با طاق‌های بلند و مقرنس‌های خیره‌کننده‌اش، مسجد مشیر با معماری ظریف قاجاری، مسجد جامع کبیر نی‌ریز کهن‌ترین بنای مذهبی شرق استان و مسجد و مدرسه خان جهرم که هم‌زمان مرکز عبادت و آموزش بوده است.
رعایت معماری بومی و اصالت تاریخی در اولویت است چرا که ما اصرار داریم کوچک‌ترین مداخله در ساختار بنا باید با حفظ اصالت، مصالح هم‌خوان و شیوه‌های سنتی مرمت انجام شود.ضیایی تأکید می‌کند که تمام مراحل مرمت با نظارت دقیق کارشناسان فنی و تخصصی صورت خواهد گرفت و هدف، بازسازی اصولی و پرهیز از تخریب هویت اصیل بناهاست. او می‌گوید «برنامه‌ریزی کرده‌ایم که تا پایان مرداد، عملیات مرمت این مساجد آغاز شود. رعایت معماری بومی و اصالت تاریخی در اولویت است چرا که ما اصرار داریم کوچک‌ترین مداخله در ساختار بنا باید با حفظ اصالت، مصالح هم‌خوان و شیوه‌های سنتی مرمت انجام شود.»
میراثی که نفس می‌کشد
گرچه نام این بناها «مسجد» است، اما کارکردشان فراتر از یک محل نماز است. از دیرباز، مساجد در فارس محل نشست‌های علمی، آموزش علوم دینی، تفسیر قرآن، حل اختلافات مردمی و هم‌گرایی اجتماعی بوده‌اند. مرمت آن‌ها، به گفته کارشناسان، یک سرمایه‌گذاری در حوزه میراث و حرکتی در راستای تقویت پیوند اجتماعی و تقویت گردشگری مذهبی نیز هست.
به اذعان ضیایی «این پروژه‌ها می‌تواند در آینده‌ای نزدیک، به رونق گردشگری مذهبی در فارس منجر شود. امروز بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی به دنبال تجربه‌های فرهنگی اصیل‌اند، و چه جایی اصیل‌تر از یک مسجد تاریخی در دل شیراز یا نی‌ریز؟»
این یازده نگین مذهبی
در فهرست تازه اداره‌کل، نام‌هایی آشنا برای شیرازی‌ها و مردم فارس به چشم می‌خورد: مسجد وکیل، مسجد مشیر، مسجد نو و مسجد و مدرسه خان شیراز، شاهکارهایی از عصر زندیه و صفویه که هر یک ترکیبی منحصربه‌فرد از هندسه معماری، خوشنویسی قرآنی، گچ‌بری و کاشی‌کاری‌اند.
از دیگر مساجد می‌توان به جامع نوبندگان فسا، مسجد سوریان بوانات، مسجد باقرخان لامرد، مسجد و مدرسه خان جهرم، مسجد جامع نی‌ریز و مسجد قدس اشاره کرد؛ هرکدام آیینه‌ای از هنر بومی و دیانت مردمان خویش.
مرمت این بناها آغاز یک راه است. راهی که قرار است هم هویت تاریخی فارس را حفظ کند، هم فرصتی دوباره برای بازگشت مردم به روح اجتماعی مساجد فراهم آورد. ضیایی امیدوار است با همکاری مردم، نهادهای فرهنگی و نهادهای مذهبی، این گام ابتدایی به نقطه‌ای پایدار و ثمربخش تبدیل شود.
ما در برابر گذشته‌مان مسئولیم چرا که این مساجد، شناسنامه فرهنگی ما هستند. و اگر امروز به آن‌ها رسیدگی کنیم، فردا فرزندانمان نیز خواهند توانست در همین محراب‌ها، هویت خویش را بازیابند.
نظر شما