تا سر رسیدن زمان جلسه دادرسی آنقدری وقت داشتم تا در فضایی دنج و آرام آخرین نکات پرونده را مرور کنم.
کافه‌ی نزدیک دادگاه همان مکان مناسب بود تا همراه با خوردن قهوه و صبحانه، نگاهی به لایحه‌ی دفاعیه انداخته و برای یک جلسه‌ی پربار آماده شوم .
هنوز سفارش نیم‌رو آماده نشده بود که هجوم سراسیمه و پر اضطراب تعدادی مرد و زن توجه‌ام را جلب کرد،در پی آن جماعت که ترکیبی از نسل‌های مختلف بودند، مرد جوانی که سعی کرده بود با پوشیدن کت شلواری رسمی و کیف اداری خودش را به ظاهر وکلا در آورد وارد کافه شد و رو به آن جماعت گفت: خوب گوش کنید از ساعت ۱۰ صبح تا پایان جلسه، اتاق دادگاه تنها یک اتاق ساده نیست، آنجا را لوکیشن یک فیلم سینمایی تصور کنید، فیلمی که قرار هست شماها یک سکانس از آن را به بهترین شکل ممکن بازی کنید، هر یک از شما نقشی به عهده دارید که من کارگردانی‌اش میکنم تا شما به بهترین نحو آن را اجرا کنید،پس همه‌ی حواستون و به من بدهید.
دیالوگ های این سکانس را من نوشته ام و شما باید مو به مو آن چیزی که من دیکته میکنم را بگید!
صدایی از آن جماعت طوری که نشانه‌ای از اعتراض در آن دیده می‌شد گفت: یعنی ما خودمون عقلمون نمی‌رسه که چیزی و که دیدیم بگیم و تو باید به ما بگی ،نه ننه من بعد از عمری سر سجاده نشستن گواه به دروغ نمیدم هرچی با این چشام دیدم با همین زبون میگم دور من و حاجیِ من خط بکش ما اهل این قرتی بازی‌ها نیستیم!
مرد جوان که همین ابتدای بازی بدجوری توی ذوقش زده شد با لحنی قاطع اما آلوده به فریب، گفت: می‌دانم که شهادت دروغ کار زشتی است، اما این دنیا بازی هست و توی این بازی حقیقت هم رنگ عوض میکنه.
پس بهتره قبل از اینکه نگران دروغ گفتن باشید به این فکر کنید که اگر آن حرفی که من میگم و به دادگاه نگید و اصرار به راست گفتن داشته باشید، کل زندگی پدربزرگ که بزرگ همه‌ی ماست به باد فنا میره!
بگذارید طور دیگه‌ای توضیح بدهم، الان من با این سر و وضع، همون صفدری هستم که شما توی خانواده دیده بودید؟ خوب معلومه که نه، شما هم باید با این تغییر شکل کنار بیاید و بفهمید که وقتی تصمیم گرفتید در این دعوی حاضر بشید یعنی قبول کردید که دیگه این شما نیستید که حرف می‌زنه، بلکه نقشی را بازی می‌کنید که من براتون تعریف کردم و قراره با حرف‌هاش سرنوشت پرونده را تعیین کنه.
او قدمی به جلو برداشت و با نگاهی برگرفته از همان کلام آلوده ادامه داد: شاید باور نکنید، اما گاهی یک شهادت حساب‌شده و هدایت‌شده، می‌تونه جلوی ظلم بزرگتری را بگیره، برا همین باید شش دونگ مراقب باشید که چطور و چقدر از حقیقت را بگید و این به هنر شما وابسته است.
مرد میانسالی از میان جمع با تردید پرسید:
یعنی باید دروغ بگیم؟
مرد جوان لبخند معناداری زد و گفت: از الان کافیه توی ذهن‌تون همون حرفی که فکر می‌کنید دروغه را به عنوان حقیقت و راست مرور کنید، ظرف چند دقیقه خودتون هم باور می‌کنید که دارید راست می‌گید.
پس شما دروغ نمی‌گید، بلکه واقعیت را آن‌طور که مصلحت هست و به نفع خانواده، بازگو می‌کنید.
یکی از جوانان جمع زیر لب گفت: سخته؛
این مرتبه به جای مرد جوان، یکی از همان جماعت گفت: نه اتفاقا کار سختی نیست در این اوضاع و احوال همه‌ی ما آنقدر دروغ و دغل دیده و شنیده‌ایم که راستی راستی باورمون شده که انگار حقیقت هم شکل‌های مختلفی داره.
در ادامه‌ی بحث مرد جوان کاغذی از جیبش بیرون کشید و گفت: این متن کتاب قانون مجازات راجع به شهادت دروغ هست که باید بهتون بگم؛ اگر کسی به دروغ شهادت بده و طرف دعوی از او شکایت کنه، مجازات سختی در انتظارش است؛ زندان یا جریمه. اما خوب کافیه این کار را با دقت و ظرافت، طوری که من طراحی کردم، انجام دهید و نقش‌تان را درست بازی کنید، نه تنها از این مجازات‌ها در امانید، بلکه با حکم دادگاه کل زندگی‌تان از این رو به اون‌رو میشه!
او با لحنی جدی اما ترغیب‌کننده گفت:
این یک بازی است؛ یک نمایش بزرگ که شما بازیگران اصلی‌اش هستید. نقش خود را به بهترین نحو اجرا کنید و یادتان باشد که عدالت، همیشه به دنبال حقیقت نیست، بلکه به دنبال نتیجه است.
جمعیت به هم نگاه کردند؛ در چهره‌ها ترس و دودلی بود، اما مرد جوان به خوبی می‌دانست که همین دودلی، آغاز پذیرش خواسته‌های اوست.
نکته: ادای شهادت در قانون و شرع دارای ضوابط خاصی است، همانطور که شهادت کذب جرم است و قابل مجازات، در مواقعی که به تشخیص دادگاه حضور شاهد لازم و ضروری است و شاهد حاضر به ادای شهادت نیست، قاضی می‌تواند دستور جلب شاهد را برای ادای شهادت صادر کند!
بنا بر مفهومی که از گواه یا شاهد در قانون آمده، یکی از مهم‌ترین ادله اثبات دعوی است اما پرسش چالش‌برانگیز در این رابطه آنجاست که آیا در جامعه‌ی امروز با نوع نگاهی که قاطبه‌ی مردم به مفهوم سوگند و داشتن صداقت دارند، شرایط برای استناد به شهادت شهود فراهم است؟روزانه چند هزار سوگند دروغ در محاکم ادا می‌شود!! آیا دستگاه قضایی و سایر نهادهای مذهبی_فرهنگی، به چرایی چنین رفتارهایی و چالش‌های ناشی از آن می‌پردازند؟!
وکیل دادگستری _شیراز
نظر شما