به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، علی نیکویی؛ دکتری پژوهش هنر و کارشناس ارشد تاریخ ایران باستان: اساطیر دینی ایرانیان باستان عمر جهان را دوازده هزار سال بیان می‌دارد که شامل بر چهار دوره سه هزارساله است؛ در هزاره سوم خیر و شر درهم می‌آمیزند و در همین هزاره است که اهورامزدا دست به آفرینش مادی می‌زند و به ترتیب آسمان، زمین، آب، گیاه، حیوان (گاو ایوک‌داد) و اولین انسان که همان کیومرث بود را از گِل پدیدار می‌کند و هم‌زمان با کیومرث، گاو را نیز می‌آفریند. انسان اولیه و حیوان اولیه در شرایط مشابه و به صورت کاملا همسان به وجود می‌آیند؛ هر دو، جزء مهم‌ترین عناصر آفرینش هستند و به نوعی تکمیل آفرینش با آن‌ها صورت می‌گیرد. اهورامزدا که تجلی همه نیکی‌هاست و سرور دانا و خیر مطلق است در روبه‌رویش اهریمن قرار دارد که ارباب تمام بدیها و شرارت‌هاست، تمام دیوان به سرکردگی اهریمن تلاش دارند در دنیای مادی و مخلوق اهورامزدا خلل و آسیب وارد کنند، پس ایشان هجومی بزرگ به گیتی و آفریده‌های اهورایی می‌برند. در این تازش، گاو که آسیب‌پذیرتر بود، اول مُرد و کیومرث سی روز پس از او؛ اهورامزدا روان کیومرث را به خورشید سپرد، اما مرگ گاو و کیومرث بازگشت‌پذیر بود تا در زندگی جدیدی دوباره آغاز شود. مرگ کیومرث و گاوِ یکتا آفریده به زندگی بهتر و جاودانه انسان‌ها می‌انجامد. آن‌ها با مرگ خود به نوعی در تکمیل آفرینش شرکت می‌کنند.
وقتی انسان (کیومرث) مُرد تخمه‌اش در زهدان مادرِ زمین افتاد که بعد از چهل سال به صورت روییدن یک گیاه دوشاخه که شاخه‌های آن یکی به صورت مرد و دیگری زن سخت درهم‌پیچیده بودند، نخستین زوج انسان را به وجود آورد. معنی نام کیومرث (انسان نخستین) پیوند گیاه و انسان را آشکارتر می‌نماید؛ گیومرث که جزء اول آن «گیه» می‌تواند صورت پیشین «گیاه» و «مرث» یا «مرتن» صورتی از مردم باشد و می‌تواند صورتی از «گیه مرت» به معنای «مردم‌گیاه» باشد که به صورت «مهرگیاه» هم آمده است. به طورکلی، ارتباط سه‌گانه انسان، حیوان (گاو) و گیاه در داستان کیومرث، نخستین انسان اساطیر ایرانی، به‌خوبی نمایان است.
گویا در این داستان قرار بود کیومرث قربانی شود تا از نطفه او بدین‌گونه نسل انسان تداوم یابد. مشی و مشیانه صاحب هفت جفت (چهارده تن پسر و دختر) می‌شوند و هرکدام از این جفت‌ها با هم آمیزش می‌کنند و راهی یکی از هفت کشور می‌شوند و هرکدام از آن هفت جفت فرزندانی به گیتی می‌آورند و نسل بشر جاری می‌گرد.
همان‌گونه که در بخش پیش آمد وقتی کیومرث مُرد، نطفه‌اش بر زمین ریخت و گیاهی ریواس مانند رویید با دو شاخه درهم‌پیچیده به شکل زن و مرد که ایشان پدر و مادر انسان‌ها شدند. نام ایشان مشی و مشیانه بود، این دو را باید نخستین انسان‌های واقعی از دیدگاه اساطیر ایرانی به حساب آورد و گویا در این داستان قرار بود کیومرث قربانی شود تا از نطفه او بدین‌گونه نسل انسان تداوم یابد. مشی و مشیانه صاحب هفت جفت (چهارده تن پسر و دختر) می‌شوند و هرکدام از این جفت‌ها با هم آمیزش می‌کنند و راهی یکی از هفت کشور می‌شوند و هرکدام از آن هفت جفت فرزندانی به گیتی می‌آورند و نسل بشر جاری می‌گردد؛ مشیه و مشیانه پس از یک‌صدسالگی دار گیتی را وداع می‌کنند و می‌میرند.
اولین پیامی که اهورامزدا به مشی و مشیانه می‌دهد مشخص‌کننده وظیفه نوع بشر و نقش او بر روی زمین است؛ «شما تخمه آدمیان هستید؛ شما نیای جهان هستید؛ من شما را بهترین کامل‌اندیشی بخشیده‌ام. نیک بیندیشید، گفتار نیک بگویید و کردار نیک ورزید و دیوان را مستایید.»
منابع کهن اساطیری ایران باستان به ما می‌گوید که هدف از خلقت انسان کمک به اهورامزدا در مبارزه با اهریمن و بودن جانشین اهورامزدا بر روی زمین بوده است. خداوند درصدد نمودار ساختن قدرت خویش بوده و با آفرینش مادی و به‌ویژه خلقت انسان، قدرت خویش را آشکار می‌سازد. پس سبب آفرینش مادی و ازجمله انسان در اساطیر ایرانی «مشارکت در نبرد کیهانی» است. دیگر آفریده‌ها همچون گیاهان و حیوانات (گاو ایوک داد) نیز همچون انسان جزئی ناگزیر و بایسته از هستی هستند (یشت‌ها، ۱۳۷۷، فقره ۲۸). در روایات ایرانی همچنین گویا خلق آدمی برای جانشینی خداوند و مبارزه با نیروها و عوامل اهریمنی در زمین خاکی نیز مدنظر بوده است؛ به‌گونه‌ای که در بندهشن می‌خوانیم: «[کیومرث] برای یاری و کمک آفریدگار آفریده شد و بدین ترتیب اورمزد او را به شکل انسان آفرید.»
۲۵۹
نظر شما