اگر از مغزتان استفاده نکنید، آشغال‌جمع‌کن‌ها آنرا تکه‌تکه کرده و دور می‌اندازند! / عکس

محبوبه عمیدی: یا از مغزتان استفاده کنید یا آن را از دستش می‌دهید! این تازه‌ترین یافته محققان و عصب‌شناسانی است که دارند روی علل ظهور بیماری‌های ناشی از زوال تدریجی فعالیت‌های مغزی مانند آلزایمر کار می‌کنند. آنها موفق به کشف گروهی از سلول‌های ایمنی شده‌اند که مدارها و ارتباطات سالم مغزی را اگر دیگر مورد استفاده قرار نگیرند، علامت‌گذاری کرده و از بین می‌برند.

تا پیش از این تصور می‌شد این سلول‌های غیرعصبی که در سیستم اعصاب مرکزی حضور دارند و میکروگلیال نامیده می‌شوند، مانند ماکروفاژها عمل می‌کنند و به از بین بردن میکروارگانیسم‌های مهاجم و سلول‌های آسیب‌دیده در بافت مغز می‌پردازند اما تحقیقات تازه نشان می‌دهد آنها وظایفی پیچیده‌تر از جمع آوری ضایعات و سلول‌های تخریب شده در سیستم اعصاب مرکزی را به عهده دارند.

بت استیونز از بیمارستان کودکان بوستون می‌گوید: «پیش از این ایده جمع‌آوری ضایعات و سلول‌های از دست‌رفته در حین بیماری توسط این سلول‌ها مطرح شده بود اما مطالعات ما نشان می‌دهد سلول‌های میکروگلیال به کوچک‌ترین تغییری در فعالیت سیناپس‌ها حساس هستند و بدون اینکه آسیبی به سلول وارد شده باشد، وارد عمل خواهند شد».

به گزارش نیوساینتیست، استیونز و همکارانش برای بررسی عملکرد سلول‌های میکروگلیال، میزان فعالیت چشم چپ و راست موش‌های مورد آزمایش را تغییر دادند تا با ایجاد ناهماهنگی میان دو مدار عصبی که چشم‌ها را به مغز پیوند می‌دادند، تغییرات تازه را بررسی کنند. بررسی سیگنال‌های ارسال شده از چشم راست و چپ که برای تشخیص ساده‌تر با رنگ‌های متفاوتی متمایز شده بودند، نشان می‌داد سلول‌های میکروگلیال حذف مدارها و ارتباطات عصبی چشمی که کمتر از پیش دارد مورد استفاده می‌گیرد را در اولویت قرار می‌دهند. این سیناپس‌ها پیش از تخریب با برچسب شیمیایی C3 از دیگر اتصال‌ها متمایز می‌شوند.

 توضیح عکس: بخش های سبزرنگ محل های نشانه گذاری شده برای حذف سیناپس ها را نشان می دهد.

استیونز می‌گوید: «احتمالا این برچسب، نشانه من باید خورده شوم است. کشف اینکه چرا تنها تعدادی از سیناپس‌ها با این نشانه برچسب‌گذاری می‌شوند می‌تواند به ما در کشف راه‌هایی برای جلوگیری از ظهور بیماری‌های ناشی از زوال تدریجی فعالیت‌های مغزی کمک کند. از دست دادن زودهنگام سیناپس‌ها یکی از ویژگی‌های شناخته‌شده این بیماری‌ها است و به همین دلیل تلاش گسترده‌ای برای شناخت عامل آغازکننده آن شروع شده است».

فرانچسکا پری از آزمایشگاه اروپایی زیست‌شناسی مولکولی در هایدلبرگ آلمان می‌گوید: «پیش از این تصور می‌کردیم میکروگلیال‌ها تنها جمع‌آوری ضایعات و زباله‌های عصبی را به عهده دارند. این پژوهش آنها را فراتر از تصویر گذشته معرفی کرده، اما پیش از اینکه نقش آنها را در بیماری‌ها ارزیابی کنیم باید دقیقا بدانیم نقش اصلی آنها در سیستم اعصاب مرکزی چیست».

 53273