حادثه‌ای را که زمستان سال گذشته برای مسافران یک اتوبوس دریایی در بندرعباس رخ داد، یادتان هست؟ در این حادثه وحشتناک که با غرق شدن یک اتوبوس دریایی همراه بود، 17 نفر از 22 سرنشین این شناور جان خود را از دست دادند و این حادثه تا مدت‌ها خبر اول صفحه حوادث روزنامه‌ها شد. ابعاد حادثه به حدی بود که حتی باعث شد مجوز فعالیت تمامی اتوبوس‌های دریایی در اسکله‌های بندرعباس لغو و این کار به شناورهای ایمن‌تر و بزرگ‌تر واگذار شود اما حالا با گذشت چند ماه از حادثه هنوز رسیدگی به این پرونده از سوی دادسرای بندرعباس ادامه دارد. چرا که چند روز پیش خانواده 16 قربانی حادثه، شکایتی به دادگاه ارائه کردند که در آن برخی از مسئولان محلی را مقصر این حادثه دانستند و به این ترتیب روند رسیدگی‌ها وارد مرحله‌ای تازه شد. خانواده قربانیان دو وکیل را مسئول بررسی پرونده کرده‌اند و همین بهانه‌ای شد تا در گفت‌وگو با شاکیان، ناخدای کشتی و یکی از نجات‌یافتگان، گزارشی از روز حادثه و اتفاقاتی که پس از آن رخ داد، تهیه کنیم.
ساعت 5 بعد از ظهر شنبه اول بهمن ماه سال 90، یک اتوبوس دریایی که حامل 21 مسافر اهل خراسان رضوی بود، در مسیر بازگشت از جزیره هرمز به سمت بندرعباس دچار حادثه مرگباری شد که یکی از تلخ‌ترین حوادث دریایی ایران لقب گرفت. این شناور که به صورت غیرقانونی و در ساعت منع تردد به دریا زده بود، به علت کمبود سوخت در میانه راه متوقف شد و از آنجا که هوا مساعد نبود درگیر توفان شد. ناخدای اتوبوس با تیم‌های نجات تماس گرفت و یکی از شناورهای امدادی به سرعت راهی محل حادثه شد اما تلاش امدادگران نتیجه‌ای نداشت و اتوبوس دریایی در مقابل چشمان آنها غرق شد و 17 نفر از مسافران جان خود را در این حادثه از دست دادند. در این اتفاق تلخ به غیر از ناخدای اتوبوس، فقط 4 نفر از مسافارن نجات یافتند و اجساد بی‌جان بقیه مسافران چند ساعت بعد از حادثه یکی بعد از دیگری از عمق دریا بیرون کشیده شد. حالا چند ماه از این حادثه تلخ می‌گذرد و این در حالی است که چند روز پیش با شکایت خانواده قربانیان حادثه، به عنوان شاکیان خصوصی رسیدگی به پرونده وارد مرحله تازه شد.
سرانجام، شکایت
خانواده قربانیان این حادثه بعد از چند ماه برای طرح شکایت خود دو وکیل در نظر گرفتند و با ارائه دادخواست آنها، مراحل تحقیقات قضایی در این زمینه آغاز شد. پرونده هم‌اکنون در شعبه دوم دادسرای بندرعباس زیر نظر قاضی امانی در حال بررسی است و دو وکیل خانواده قربانیان، در قالب دادخواستی از سه تن از مسئولان بنادر و دریانوردی استان هرمزگان شکایت خود را مطرح کرده و تحویل دادگستری این استان داده‌اند. پرونده شکایت این خانواده‌ها اکنون در مرحله تحقیقات قرار گرفته و به زودی این سه مسئول باید برای سیر مراحل قانونی مرتبط با این پرونده در برابر مقام قضایی حاضر شوند. این در حالی است که دادگستری استان هرمزگان از بردن نام این سه مسئول خودداری و اعلام کرده که با توجه به شکایت شاکیان خصوصی، رسیدگی به این شکایت در مراحل مقدماتی قرار دارد. خانواده قربانیان یک وکیل محلی از استان هرمزگان را نیز مسئول رسیدگی به پرونده کردند تا بعضی از پیگیری‌های قضایی را که از استان خراسان به استان هرمزگان ارسال می‌شود، به عهده بگیرد. با این حال بعضی از این خانواده‌ها اعلام کرده‌اند شکایتی از ناخدای شناور ندارند. آنها معتقدند تنها تقصیر این فرد تمام شدن بنزین شناورش بوده و دلیل اصلی کشته شدن خانواده‌هایشان را نحوه امدادرسانی و برخورد کشتی گروه امداد به کشتی مسافربری می‌دانند.
از ناخدا شکایتی نداریم
نوفرستی، برادر یکی از کشته‌شدگان درباره طرح شکایت از مقصران حادثه می‌گوید: «ما عزیزانمان را در حادثه‌ای دلخراش از دست دادیم. هنوز داغ آنها روی دلمان سنگینی می‌کند. به خاطر همین با همکاری وکلای خودمان اقدام به تنظیم شکایت کردیم اما درباره شکایت باید بگویم هیچ یک از خانواده‌ها برای رسیدگی پرونده به دادسرای استان هرمزگان مراجعه نکرده‌اند. چون هنوز فرصت آن را پیدا نکرده‌اند. همگی خانواده‌ها قصد دارند با هماهنگی و به همراه وکیل خود رسیدگی به این پرونده را پیش ببرند و در حال حاضر همچنان مشغول برگزاری مراسم و انجام امور اداری مربوط به انحصار وراثت هستند.» ناخدای شناور غرق شده از نخستین نفراتی بود که در این سانحه توسط امدادگران نجات یافت. فردی که بعد از حادثه انگشت اتهام همه به سوی او نشانه رفت و همه وی را به عنوان مقصر اصلی این حادثه معرفی کردند. او به دستور قاضی پرونده و از سوی مدعی‌العموم همان ابتدا بازداشت شد. چند روز بعد نیز برایش وثیقه‌ای سنگین صادر و او آزاد شد تا دادگاه تکلیف پرونده اش را مشخص کند.
نوفرستی درباره اینکه آیا از ناخدای اتوبوس دریایی شکایت کرده‌اند یا نه، می‌گوید: «خیر، ما شکایتی از ناخدای کشتی نداریم. به نظر من شاید تنها تقصیر او در این حادثه تمام شدن بنزین اتوبوس دریایی‌اش بود. اما چیزی که موجب کشته شدن خانواده‌های ما شد، نحوه امدادرسانی و برخورد شناور گروه امداد به اتوبوس دریایی بود. از این مسئله نمی‌توان به راحتی گذشت. چراکه نجات‌یافته‌ها که اگر تیم امداد و گروه نجات که همان ابتدا به نزدیکی اتوبوس دریایی رسیده بودند، درست عمل کرده بودند، این اتفاق نمی‌افتاد و 17 نفر به همین راحتی در دریا غرق نمی‌شدند. برای همین است که ما از ناخدا شکایت نکرده‌ایم.»
اما اظهارات برادر یکی از قربانیان در حالی بیان می‌شود که معاون امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی برخلاف او معتقد است ناخدای اتوبوس دریایی مقصر اصلی حادثه بوده است. سعید ایزدیان همان روزهای نخستی که حادثه رخ داد از بازداشت ناخدای اتوبوس دریایی خبر داد و با اشاره به اینکه در آن روز به دلیل توفان در دریا، حرکت شناورها و اتوبوس‌های دریایی ممنوع شده بود، گفت: «ناخدای این شناور اجازه نداشته است اسکله را به دلیل بروز توفان، ترک کند. به همین دلیل بخشی از تقصیر بر گردن او بوده است. در زمان امداد و نجات حادثه‌دیدگان، نیروهای ما به بهترین وجه عمل کردند و تا جایی که امکان داشت تمام تلاششان را کردند تا بتوانند افراد حادثه دیده را نجات دهند اما با این حال 17 نفر در این حادثه کشته شدند. برای ما سؤال مهمی وجود دارد: نکته اصلی اینجاست که به چه دلیل مسئولان شناورها در اسکله هرمز اجازه دادند این شناور حرکت کند؟ در حالی که آن زمان در بندرعباس نیز اعلام شد در آن روز باید از تمامی ترددها جلوگیری شود. به همین دلیل پرونده ناخدای اتوبوس دریایی چند روز پس از وقوع حادثه برای تفهیم اتهام به دادسرا منتقل شد چون نباید در آن شرایط اقدام به حرکت می‌کرد. ضمن آن که دستور عدم تردد شناورها هم صادر شده بود.»
لحظه‌های وحشت
در شرایطی که معاون امور دریایی سازمان بنادر هرمزگان می‌گوید که تیم‌های نجات کارشان را به خوبی انجام دادند، به سراغ یکی از حادثه‌دیدگان رفتیم که از این ماجرا جان سالم به در برده است. محمد نظم‌آرا یکی از مسافران اتوبوس دریایی بود که بعد از گرفتار شدن شناور در توفان به همراه چهار نفر دیگر نجات یافت و توانست جزئیات حادثه را برای خبرنگاران تعریف کند.
او درباره آن روز می‌گوید: «همه ما مسافرها از خانواده‌های بازنشستگان آموزش و پرورش خراسان رضوی بودیم که برای تفریح به جنوب رفته بودیم. صبح شنبه، چون هوا خوب بود، یک اتوبوس دریایی به صورت دربست کرایه کردیم تا به جزیره هرمز برویم و در اطراف جزیره بگردیم. آن روز به همه ما خوش گذشت و بعد از ظهر تصمیم گرفتیم به بندرعباس برگردیم و برای همین سوار اتوبوس دریایی شدیم و به راه افتادیم. حدود 9 نفر از مسافران اتوبوس زن بودند و بعد از سوار شدن همه، اتوبوس شروع به حرکت کرد اما در بین مسیر ناگهان سوخت آن تمام شده و موتور اتوبوس خاموش شد. ناخدا با تلفن همراه با برج مراقبت بنادر و دریانوردی تماس گرفت و تقاضای کمک کرد. پس از 45 دقیقه اکیپ امداد و نجات به نزدیکی ما رسیدند اما به علت توفانی بودن هوا، موج‌ها اجازه نمی‌دادند که شناور آنها به اتوبوس دریایی نزدیک شود و آنها بتوانند به ناخدا سوخت برسانند. به همین دلیل طناب بلندی به طرف اتوبوس انداختند. تا آن را بکسل کنند و به ساحل منتقل کنند. با استفاده از طناب قایق نجات اتوبوس دریایی را مثل یک ید‌کش به حرکت در آورد و به طرف ساحل راه افتادیم اما هوا هر لحظه بد‌تر می‌شد و موج‌های بزرگی به طرفمان می‌آمد مسافران اتوبوس که ترسیده بودند، فریاد می‌زدند و فضای داخل اتوبوس دریایی پر از ترس و وحشت شده بود. در همین هنگام حرکت اتوبوس باعث شد که آب وارد اتوبوس دریایی شود. لباس‌های همه مسافران خیس شده بود و موج‌ها پشت‌سر هم، به بدنه شناور ما برخورد می‌کردند و روی سر ما فرود می‌آمدند. همین مساله باعث شد بود که حال بعضی از مسافران بد شود و به همین دلیل سرنشینان قایق نجات از بعضی از مسافران که همه جلیقه نجات به تن داشتند خواستند که به دریا بپرند تا آنها بتوانند این افراد را نجات دهند. بعضی از مسافران هم این کار را کردند اما در همین هنگام اتوبوس غرق شد و دیگر چیزی نفهمیدم. وقتی به هوش آمدم، روی تخت بیمارستان بودم و هنوز هم باور نمی‌شود که از این حادثه جان سالم به در برده‌ام.
ناخدا: با وثیقه 800 میلیونی آزاد شدم
علاوه بر خانواده قربانیان، ناخدای نجات یافته اتوبوس دریایی هم یکی از کسانی است که منتظر است هرچه زودتر تکلیف پرونده مشخص شود. سراغ او را که از ناخدا‌های قدیمی اسکله شهید رجایی می‌گیریم، می‌گویند چندین سال است که او ناخدای شناورها و کشتی‌های بندر است. در دریا بودن و مسافر بردن کار امروز و دیروزش نیست که بی‌تجربه باشد. او مهارت زیادی در هدایت این شناورها دارد. همکارانش در بندر زمانی که اسم ناخدا را آوردیم گفتند که او بارها روز‌ها و شب‌های توفانی دریا را دیده و تسلیم نشده است و از ناخدا‌های مجرب اسکله‌های بندر است. اما با تمام این تجربه‌ها چند ماهی است خبری از او در هیچ اسکله‌ای نیست آشنایان او در گارد می‌گویند که بعد از حادثه دیگر روی هیچ شناوری کار نمی‌کند و این روز‌ها با یک ماشین در سطح شهر رانندگی می‌کند تا زمان دادگاهش برسد و از این بلاتکلیفی خلاص شود. موضوعی که وقتی پای صحبت های ناخدا نشستیم، خودش هم آن را تایید کرد. او گفت: «هیچ وقت روز حادثه از یادم نمی‌رود. یک بهمن سال 90 بود. شناور غرق شد و 17 نفر از مسافران جان باختند و فقط من و چهار نفر دیگر زنده ماندیم. اما خطایی که کردم باعث شد امروز با وثیقه 800 میلیونی بیرون از زندان باشم. تنها اشتباه من این بود که زمانی که اعلام کردند به دریا نروید، رفتم و اعلام خروج هم نکردم. ولی باور کنید زمانی که هوا توفانی شد ایستادم و هر کاری از دستم بر می‌آمد برای نجات جان مسافرانم انجام دادم. هرچند آنها با آگاهی خودشان سوار شناور شدند اما من هم مسئول بودم آنها به مهارت من اعتماد کرده بودند. تمام تلاشم را کردم تا شناور را به همراه مسافرانش سالم نگه دارم. همان دقایق اول که سوختمان تمام شد و دیدم ممکن است وضعیت دریا مشکل‌ساز شود با گروه ناجی تماس گرفتم. تا زمانی که گروه ناجی نرسیده بود شناور روی آب بود و اصلاً فکرش را نمی‌کردم که غرق بشود. وضعیت آنقدر حاد نبود که اتوبوس دریایی غرق شود هیچ یک از مسافران مشکل حادی برایشان پیش نیامده بود اما زمانی که شناور ناجی رسید و تصمیم گرفت اتوبوس دریایی را بکسل کند، اتوبوس غرق شد. همه مسافران دیدند من که ناخدای شناور بودم چه کردم و گروه امداد چه کرد. من سال‌هاست در دریا زندگی می‌کنم. من به زور مسافران را به دریا نبردم. آنها می‌دانستند که رفت و آمد به دریا ممنوع شده و با اصرار سوار شناور شدند. با این حال قبول دارم که مقصر بودم. من نباید اسکله را ترک می‌کردم. نباید قبول می‌کردم که راهی دریا شوم. بعد از حادثه هم رفتم تا به خانواده قربانیان تسلیت بگویم اما آشناهایشان گفتند این خانواده ها داغدارند و با دیدن تو حال و روزشان بد‌تر می‌شود و به همین خاطر نرفتم. امروز به خاطر اینکه بیکار نباشم با ماشین مسافر‌کشی می‌کنم. هنوز معلوم نیست که باید چه زمانی به دادگاه بروم و حکمم چیست. با وثیقه 800 میلیونی تومانی آزاد هستم. سند ملکی گذاشتم تا آزاد شوم. ملکی که متعلق به خودم نیست. شنیدم خانواده چند تن از قربانیان این حادثه به دادگاه شکایت کرده‌اند. عده‌ای گفتند از تو شکایتی نشده اما درست یا اشتباهش را نمی‌دانم اگر خانواده‌ها شکایت کرده باشند حتما دادگاه ابلاغ می‌کند. پرونده این اتفاق و قربانی‌هایش در شعبه دوم دادسرای هرمزگان در حال پیگیری است. از آن روزی که اتوبوس دریایی من در دریا غرق شد و 17 نفر در این حادثه جان باختند، سازمان بنادر ورود هر اتوبوس دریایی را به دریا ممنوع کرد و الان از شناورهای دیگری برای جابه‌جایی مسافرها استفاده می‌شود.»
مالک شناور: گفتند پنج درصد مجرم است
مالک اتوبوس دریای‌ای که با شماره 31 در اسکه بندرعباس کار می‌کرد و مسافران را به مقصد می‌رساند او درباره شکایت خانواده‌ها اعلام بی‌خبری می‌کند و می‌گوید: من چهار ماه بود که مالک این شناور بودم. اما ناخدا را از مدت‌ها قبل می‌شناختم و می‌دانستم که سال‌ها روی دریا بوده و مهارت زیادی دارد. او نیمی از عمر خود را در دریا گذرانده و تجربه کافی برای ناخدا بودن را داشت. سال‌ها با همین شناورها مسافران را سالم به مقصد رسانده بود و به همین دلیل وقتی شناور را خریدم، اختیارش را در دست او سپردم. روز حادثه یکی از ناخدا‌ها با من تماس گرفت و گفت که شناور 31 غرق شده و چند مسافر هم فوت کرده‌اند. با شنیدن خبر خودم را به اسکله رساندم. هرچه از همکاران پرسیدم کجا هستند؟ کجا گیر کرده‌اند؟ کسی به من جواب نداد. به خاطر همین که دیر خبردار شدم دیر هم به شناور غرق شده رسیدم. 17 نفر کشته شده بودند و فقط 5 نفر زنده مانده بودند. ناخدا هم جزو نجات یافتگان بود. چند ساعت پس از حادثه، شناور را از آب بیرون کشیدیم، کف شناور را ماموران آتش‌نشانی زمانی که در جست‌وجوی اجساد بودند بریده بودند؛ چون شناور برعکس روی کف دریا قرار گرفته بود و زیر آن تعدادی از مسافران گرفتار و غرق شده بودند. فقط لاشه‌ای از اتوبوس دریایی باقی مانده بود که آن هم به درد نمی‌خورد. در این اتفاق در ابتدا 75 درصد ناخدا، 5 درصد من، 15 درصد تعاونی بندرعباس و 5 درصد هم تعاونی هرمز مقصر شناخته شدند. این درصدها را اداره بنادر اعلام کرد. اما من فقط چند جمله می‌گویم. درست است که ناخدا نباید بعد از اعلام شدن ممنوعیت تردد به دریا می‌رفت اما هر کسی اهل بندر باشد می‌داند در بد‌ترین شرایط اگر این شناور روی آب می‌ماند شاید اینقدر کشته نمی‌داد. بکسل کردن شناور بد‌ترین کاری بود که امداد می‌توانست انجام دهد. تاکنون چند بار به دادگاه رفتیم. هنوز حکم قطعی نشده است و ما منتظریم. از همان روزی که شناور من در دریا غرق شد، سازمان بنادر ورود هرگونه اتوبوس دریایی را به دریا ممنوع کرد و گفتند که تعاونی بندرعباس وام می‌دهد و ما مالکان می‌توانیم شناور جدید و امن‌تری خریداری کنیم. امروز من هم بلاتکلیف مانده‌ام و منتظرم تا ببینم حکم دادگاه چیست.»
45282
نظر شما