سابقه یا تاریخچه تشکل‌ها در جهان به افراد هم‌پیشه در زمینه‌های حرفه و صنعت مربوط می‌شود که خود این ناشی از ضرورت‌های اوضاع اجتماعی و اقتصادی قرون وسطی در اروپای مرکزی است. در رم باستان تشکل‌های زیادی وجود داشت که در این تشکل‌ها صنعت‌گران و بازرگانان عضویت داشتند. از قرن هفتم میلادی در بعضی از شهرهای ایتالیا و انگلستان تشکل‌های اقتصادی ایجاد شدند که در واقع شروعی بود و پایه‌ای بود برای این چنین تشکل‌هایی. در فرانسه و هلند از قرن یازدهم تشکل‌های صنفی با عناوین مختلف ایجاد شدند. در قرون 12 و 13 در آلمان تشکل‌های صنفی بسیار فعال شدند و تا آن‌جا پیش رفتند که اتحادیه مرکزی به نام هانس یا اصناف به وجود آمد و تا قرن سیزدهم انجمن‌های صنفی تمام کشورهای اروپای شمالی و انگلستان را تحت پوشش قرار دادند و به سازمان‌های اقتصادی و نیرومندی تبدیل شدند که در زمینه‌های خرید، توزیع مواد اولیه حتی بیمه کردن کالاها، رساندن خواربار به شهرها فعالیت می‌کردند و حتی مشارکت این‌ها تا آن‌جا بود که در زمینه سنگ‌فرش معابر و خیابان‌ها هم کمک می‌کردند و حتی بر بازار هم نظارت داشتند.
تعیین دست‌مزدها و تعیین ساعات و شرایط کار و تعیین دوره‌های کارآموزی و روش‌های تولید و فروش از دیگر وظایف این تشکل‌ها بود. با پایان گرفتن دوره قرون وسطی که این اتفاقات افتاد و آغاز تشکیل دولت‌های مقتدر که رقابت بین دولت‌ها برای تسلط به بازارها هم‌زمان با انقلاب صنعتی کشورهای اروپایی شدت گرفت. در واقع با ظهور نهضت‌های سیاسی از این تاریخ، بافت جوامع به لحاظ اقتصادی، سیاسی، علمی، تکنولوژیکی تغییر کرد و در نتیجه آن، نظام سرمایه‌داری در سایه رقابت و منافع شخصی هر روز بر ظرفیت‌های تولید می‌افزود و موجب شد از نیمه قرن نوزدهم تجمع و تشکل هر چه بیشتر صنعت‌گران، بازرگانان و کارگران در قالب اتحادیه‌ها، فدراسیون‌ها و حتی کنفدراسیون‌ها شکل بگیرد و این‌ها عاملی برای ثبات تصمیم‌گیری و جلب نظر دست‌اندرکاران برای پذیرش و پیروی از تصمیم‌ها شد. برای مثال در بریتانیا کنفدراسیون صنایع به عنوان قدرت‌مندترین تشکل در برابرهیأت دولت و اتحادیه‌های کارگری قرار گرفت و تا جایی رفت که این کنفدراسیون در تصمیم‌گیری‌های صنعتی مشارکت مؤثر داشت و با برخورداری از یک ساختار سازمانی و نظام‌مند متکی به نظر اعضا از حضور فعال اعضای خود بهره‌مند بودند.
امروز با شکل‌گیری نظام اقتصاد آزاد و جهانی شدن بازارها و از سوی دیگر تسلط شرکت‌های فرا‌ملتی بر بازارهای جهانی محصولات عمده صنعتی و انقلاب اطلاعاتی، صنعت در هر کشور را در معرض تهدید و جابه‌جایی و حذف قرار داده شده و در این شرایط است که تشکل‌های اقتصادی اهداف وسیع‌تری برای خود برای مقابله با بحران‌ها ترسیم کردند و حتی در جامعه سنتی ژاپن صدها تشکل اجتماعی با شرکت مؤثر کارگران و کارفرمایان فعالیت دارند و یا در کشور هند تشکل‌های بزرگ در زمینه‌های اقتصادی و صنعتی فعالیت می‌کنند که این‌ها سابقه بیش از 70 سال دارند و بسیاری از صنعت‌گران کشور هند کنفدراسیون صنایع را ضامن توسعه اقتصادی و صنعتی این کشور می‌دانند و تصمیم‌سازی‌های به طور کلی اصولی در کشور هند بعد از استقلال این کشور در سال 1948 منبعث از برنامه‌های متمرکزی بود که در کنفدراسیون صنعت هند هماهنگ با نیروهای صنعت در بخش خصوصی و در جهت تصمیم‌سازی‌های عقلایی در ربط با دولت و به نفع توسعه اقتصادی و صنعتی شدن کشور شکل گرفت.
*دبیرکل انجمن صنایع لوازم خانگی ایران
3939
نظر شما